W wyroku z 19 października 2017 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej utrzymał w mocy zamrożenie środków finansowych Wiktora Janukowycza, byłego prezydenta Ukrainy, oraz jego syna Oleksandra na okres od dnia 6 marca 2015 r. do dnia 6 marca 2016 r.
W odpowiedzi na kryzys ukraiński, który rozpoczął się pod koniec 2013 r., Rada zdecydowała, w dniu 5 marca 2014 r., zamrozić środki finansowe i zasoby gospodarcze osób wskazanych jako odpowiedzialne za defraudację ukraińskich funduszy państwowych.
Wiktor Fedorowycz Janukowycz, były prezydent Ukrainy, oraz jeden z jego synów, Oleksandr Wiktorowycz Janukowycz, zostali na okres od dnia 6 marca 2014 r. do dnia 5 marca 2015 r. umieszczeni w wykazie osób, do których ma zastosowanie zamrożenie środków finansowych z tego powodu, że byli na Ukrainie objęci dochodzeniami wstępnymi o czyny związane ze sprzeniewierzeniem ukraińskich środków publicznych i ich nielegalnym przesyłaniem poza Ukrainę.
Z dniem 6 marca 2015 r. zamrożenie środków finansowych zastosowane wobec tych osób zostało przedłużone o rok z podaniem innych powodów umieszczenia w wykazie. Od tej pory zamrożenie było uzasadnione faktem, że władze Ukrainy wszczęły wobec obu wymienionych Ukraińców postępowanie karne w sprawie sprzeniewierzenia środków publicznych lub mienia publicznego.
Wiktor i Oleksandr Janukowyczowie zaskarżyli do Sądu Unii Europejskiej zamrożenie ich środków w okresie od dnia 6 marca 2014 r. do dnia 5 marca 2016 r. Wyrokami z dnia 15 września 2016 r.[1] Sąd stwierdził nieważność zamrożenia środków na okres od dnia 6 marca 2014 r. do dnia 5 marca 2015 r. z powodu naruszenia kryteriów umieszczenia w wykazie. Utrzymał natomiast w mocy zamrożenie środków finansowych zastosowane na okres od dnia 6 marca 2015 r. do dnia 6 marca 2016 r.[2]
Wiktor i Oleksandr Janukowyczowie wnieśli do Trybunału o uchylenie wyroków Sądu w części utrzymującej w mocy zamrożenie ich środków finansowych.
W dzisiejszych wyrokach Trybunał utrzymał w mocy zamrożenie środków finansowych W. i O. Janukowyczów zastosowane na okres od dnia 6 marca 2015 r. do dnia 6 marca 2016 r.
W szczególności Trybunał – podobnie jak Sąd – wskazał, że zgłoszone przez W. i O. Janukowyczów zastrzeżenia do bezstronności ukraińskiego wymiaru sprawiedliwości nie są w stanie podważyć prawdopodobieństwa wysuniętych przeciwko nim oskarżeń w odniesieniu do bardzo konkretnych czynów polegających na defraudacji środków publicznych ani nie są w stanie wykazać, że problemy związane z ukraińskim wymiarem sprawiedliwości miały wpływ na ich konkretną sytuację. Kontynuując ten tok rozumowania, Trybunał potwierdził, że Rada nie miała obowiązku domagać się od organów ukraińskich dodatkowych sprawdzeń w odniesieniu do czynów zarzucanych obu zainteresowanym, ponieważ nie przedstawili oni informacji lub dowodów mogących podważyć wskazane przez organy ukraińskie podstawy wysuniętych przeciwko nim oskarżeń. Wreszcie Trybunał orzekł, że Sąd słusznie stwierdził, iż zamrożenie środków finansowych obu zainteresowanych – zważywszy na wyjątkowo szczegółowy charakter wysuniętych wobec nich oskarżeń – jest zgodne z przyjętym kryterium umieszczenia w wykazie (osoby wskazane jako odpowiedzialne za defraudację ukraińskich funduszy państwowych) interpretowanym w świetle celu polegającego na konsolidacji i wsparciu praworządności na Ukrainie.
UWAGA: Odwołanie od wyroku lub postanowienia Sądu, ograniczone do kwestii prawnych, może zostać wniesione do Trybunału. Co do zasady, odwołanie nie ma skutku zawieszającego. Jeżeli jest ono dopuszczalne i zasadne, Trybunał uchyla orzeczenie Sądu. Jeżeli stan postępowania pozwala na wydanie orzeczenia w sprawie, Trybunał może sam wydać ostateczne rozstrzygnięcie w przedmiocie sporu. W przeciwnym razie przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd, który jest związany orzeczeniem Trybunału wydanym w ramach odwołania.
1 Wyroki Sądu z dnia 15 września 2016 r., Wiktor Fedorowycz Janukowycz / Rada (T-346/14) i Oleksandr Wiktorowycz Janukowycz / Rada (T-348/14), zob. komunikat prasowy nr 97/16.
2 Zamrożenie zastosowane wobec panów Janukowyczów zostało następnie przedłużone na kolejny rok, do dnia 6 marca 2017 r. Przedłużenie to zostało zaskarżone zarówno przez Wiktora Fedorowycza Janukowycza (sprawa T-244/16), jak i przez Oleksandra Wiktorowycza Janukowycza (sprawa T-245/16). Następnie zamrożenie środków finansowych zostało ponownie przedłużone o dodatkowy rok, do dnia 6 marca 2018 r. Wiktor Fedorowycz Janukowycz (sprawa T-285/17) i Oleksandr Wiktorowycz Janukowycz (sprawa T-286/17) wnieśli skargi również na to przedłużenie.
