Projektowana ustawa, piszą w uzasadnieniu autorzy – senatorowie z Komisji Ustawodawczej, stanowi legislacyjną odpowiedź na najnowszy wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wydany w dniu 15 lipca 2021 r. w sprawie C-791/19, a także orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 lipca 2021 r. (Reczkowicz przeciwko Polsce – skarga nr 43447/19). Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” przesłało do Senatu swoją opinię o projekcie.
Powstanie projektu nowelizacji poprzedziła ekspertyza prof. Marka Chmaja: