Od ponad dwóch lat politycy partii rządzącej zapowiadają poważne zmiany w ustroju sądownictwa powszechnego i położeniu prawnym sędziów. Twierdzą, że odpowiednie projekty ustaw są już sporządzone w Ministerstwie Sprawiedliwości i czekają na decyzję polityczną o rozpoczęciu procesu legislacyjnego – pisze w zapowiedzi Debaty Helsińskiej organizująca ją Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Projekty te nie zostały jak dotąd ujawnione opinii publicznej i nie wiadomo, czy istnieją – a jeśli tak, to w jakiej postaci.
Publiczne wypowiedzi polityków obozu rządzącego wskazują na próbę spłaszczenia struktury sądownictwa i wykorzystania jej dla przeprowadzenia powszechnej weryfikacji sędziów. Narzędziem do tego celu miałby być art. 180 ust. 5 Konstytucji*), dający teoretyczn[i]e podstawę do przeniesienia sędziego w stan spoczynku w razie zmiany ustroju sądownictwa lub zmiany granic okręgów sądowych.
Podczas Debaty Helsińskiej zaproszeni goście spróbują zrekonstruować racje, które stały za wprowadzeniem do polskiej Konstytucji art. 180 ust. 5, dokonają jego interpretacji w perspektywie prawa konstytucyjnego, gwarancji wynikających z europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka oraz prawa Unii Europejskiej. Odpowiedzą na pytanie, czy omawiany przepis może posłużyć jako podstawa do dokonania powszechnej weryfikacji sędziów.
Debata Helsińska odbędzie się 29 czerwca 2021 r. w godzinach 15–18 na kanałach na Facebooku:
Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka (https://www.facebook.com/hfhrpl)
i Archiwum Osiatyńskiego (https://www.facebook.com/ArchiwumOsiatynskiego).
W debacie wezmą udział:
prof. dr hab. Lech Garlicki, Uniwersytet Warszawski
dr. hab. prof. UW Ryszard Piotrowski, Uniwersytet Warszawski
adw. dr hab. prof. UŁ Anna Rakowska-Trela, Uniwersytet Łódzki
SSO dr hab. prof. UŚ Krystian Markiewicz, Stowarzyszenie Sędziów Polskich „IUSTITIA”
SSO Dariusz Mazur, Stowarzyszenie Sędziów „THEMIS”
prok. Jarosław Onyszczuk, Stowarzyszenie Prokuratorów „Lex Super Omnia”
adw. Mikołaj Pietrzak, Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie
dr Paweł Filipek, Biuro Rzecznika Praw ObywatelskichSłowo wstępne wygłosi prof. dr hab. Ewa Łętowska, Instytut Nauk Prawnych PAN
Moderacja: prof. dr hab. Stanisław Biernat, Uniwersytet Jagielloński
*) Art. 180 ust. 5: W razie zmiany ustroju sądów lub zmiany granic okręgów sądowych wolno sędziego przenosić do innego sądu lub w stan spoczynku z pozostawieniem mu pełnego uposażenia