Kilka tysięcy węgierskich sędziów demonstrowało w sobotę 22 lutego na ulicach Budapesztu. Domagali się ochrony niezawisłości władzy sądowniczej i waloryzacji wynagrodzeń.

„Jeśli nie odważę się mówić o tym w co wierzę, nie mam prawa w to wierzyć” – mówiła Katalin Boros – szefowa Węgierskiego Stowarzyszenia Sędziów (MABIE). Podkreślała: „Możemy służyć społeczeństwu tylko wtedy, gdy niezależność sądownictwa będzie całkowita”.

Inspiracją dla władz MABIE był „Marsz Tysiąca Tóg”, który 11 stycznia 2020 roku przeszedł ulicami Warszawy. Sędziowie, prokuratorzy, przedstawiciele zawodów prawniczych z całej Europy wyszli wtedy na ulice w togach, by sprzeciwiać się zmianom niszczącym niezależność sądownictwa.

W sobotę na ulice Budapesztu wyszli również ci, którzy chcieli wyrazić swą solidarność z sędziami.

Do zebranych, prócz sędziów z MABIE, zwrócił się także Duro Sessa, przewodniczący Międzynarodowego Stowarzyszenia Sędziów IAJ. Mówił:

Drodzy Przyjaciele
Drodzy sędziowie, obywatele Budapesztu,
Drodzy zwolennicy tej dobrej i szlachetnej sprawy.
Panie i Panowie,
Mam zaszczyt przemawiać dziś przed Państwem na wydarzeniu, które jest wyjątkowe, ponieważ jest niewiele stowarzyszeń sędziowskich, które podjęły ten ostateczny krok, aby wyjść na ulice i zaprotestować lub strajkować w imię niezależności sądownictwa. Nie dla ich dobra i wygody, ale dla dobra obywateli w demokratycznym państwie rządzonym przez prawo.

Międzynarodowe Stowarzyszenie Sędziów, które tutaj reprezentuję, zostało założone w Salzburgu (Austria) w 1953 roku. Jest to profesjonalna, apolityczna, międzynarodowa organizacja, zrzeszająca krajowe stowarzyszenia sędziów, a nie indywidualnych sędziów, zatwierdzona przez Radę Centralną do przyjęcia do Stowarzyszenia. Nasza Organizacja obejmuje obecnie 92 takie krajowe stowarzyszenia lub grupy przedstawicielskie z pięciu kontynentów i jest największym stowarzyszeniem sędziów na świecie.

Głównym celem Stowarzyszenia jest ochrona niezależności sądownictwa, co jest zasadniczym wymogiem funkcji sądowniczej, gwarantującym prawa człowieka i wolności.

W 2023 r. Międzynarodowe Stowarzyszenie Sędziów przyznało Nagrodę Niezależności Sądowniczej ówczesnej Węgierskiej Krajowej Radzie Sądowniczej w uznaniu jej wysiłków.

Jakie są te elementy, które chronią i zabezpieczają niezależność sędziów, rozdział władzy i rządy prawa?
Zostały one określone w naszej Karcie Sędziego przyjętej w Santiago de Chile w 2017 r., w której my, sędziowie z całego świata, zdefiniowaliśmy elementy, które składają się na niezależne, bezstronne i autonomiczne sądownictwo.

W odniesieniu do tematów dzisiejszej demonstracji należy podkreślić następujące kwestie:

• Pozostałe władze państwa muszą zapewnić sądownictwu środki niezbędne do właściwego wyposażenia go w celu wykonywania jego funkcji. Sądownictwo musi mieć możliwość uczestniczenia lub bycia wysłuchanym w decyzjach podejmowanych w odniesieniu do budżetu sądownictwa oraz zasobów materialnych i ludzkich przydzielonych sądom.
• Przedstawiciele sądownictwa muszą być konsultowani przed jakąkolwiek decyzją mającą wpływ na wykonywanie obowiązków sędziowskich. Ponieważ administracja sądowa może wpływać na niezależność sądownictwa, musi być powierzona przede wszystkim sędziom.
• Sędziowie, tak jak wszyscy inni obywatele, cieszą się wolnością wypowiedzi.
• Administracja sądownictwa i działania dyscyplinarne wobec sędziów muszą być zorganizowane w taki sposób, aby nie naruszały rzeczywistej niezależności sędziów i aby zwracano uwagę tylko na
  względy zarówno obiektywne, jak i istotne.
• Sędzia musi otrzymywać wystarczające wynagrodzenie, aby zapewnić sobie prawdziwą niezależność ekonomiczną, a przez to swoją godność, bezstronność i niezależność

To tylko kilka zasad, które powtarzane są w wielu międzynarodowych dokumentach, przyjętych w celu ustanowienia standardów dla wszystkich obywateli, a także dla nas, abyśmy mogli argumentować i znaleźć wsparcie, gdy pozostałe władze państwa będą chciały formalnie lub w praktyce odejść od tych standardów.

IAJ jest zawsze czujne i zawsze będziemy stać u boku naszych członków, ponieważ nasza niezależność jest naszym oddechem i naszym życiem.

Do zgromadzonych przemówił także András Baka, były sędzia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz były prezes węgierskiego Sądu Najwyższego, który w wyniku manipulacji przy zmianie konstytucji węgierskiej został pozbawiony prawa do kandydowania na prezesa Kurii (neo-Sądu Najwyższego), o co pozwał rząd i wygrał z nim w ETPC.

Źródła: mabie.hu i iustitia.pl

Zdjęcie: „Prawdy nie można sprzedać”, 22 lutego, manifestacja MABIE