Marszałek Sejmu Marek Kuchciński z upodobaniem karci posłów opozycji. Nie tylko jednak ucina im wystąpienia, wyłączając mikrofon, ale także sięga do regulaminowych kar obcinając im uposażenie. Poseł Michał „Kochany panie marszałku” Szczerba, poseł Sławomir Nitras to najbardziej znane przypadki.
Być może M. Kuchciński czerpie z tego jakąś dziwną satysfakcję, ale byłoby dobrze, by zaczerpnął wiedzy o tym, że taka kara nałożona na posła za wypowiedź w izbie w czasie obrad parlamentu może zakończyć się niekorzystnym dla państwa polskiego wyrokiem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
W ramach zbliżenia węgiersko-polskiego chcielibyśmy w Monitorze przypomnieć przypadek grupy opozycyjnych deputowanych do parlamentu w Budapeszcie. Opisane to zostało w 2015 roku w zlikwidowanym przez tandem Przyłębska-Muszyński Obserwatorze Konstytucyjnym.
Przytaczamy tamten artykuł (opublikowany 21 lutego 2015 r.) w całości:
16 lutego, na ostatnim posiedzeniu kolegium 5 sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka postanowiło odesłać dwie sprawy do rozstrzygnięcia przez Wielką Izbę Trybunału. Obie wytoczyli państwu węgierskiemu parlamentarzyści partii opozycyjnych. Skarżącymi w pierwszej sprawie są deputowani liberalnej frakcji Dialog dla Węgier (Párbeszéd Magyarországért – PM) – Gergely Karácsony i czworo innych, zaś w drugiej – Bernadett Szél oraz jej dwie koleżanki z frakcji Polityka może być Inna (Lehet Más a Politika – LMP).
W kwietniu 2013 roku, w trakcie posiedzenia parlamentu węgierskiego, dwoje z powodów w pierwszej sprawie rozciągnęło transparent z napisem „FIDESZ kradnie, oszukuje i kłamie”. W maju tego samego roku, podczas głosowania nad tekstem ustawy o paleniu tytoniu w pomieszczeniach, dwoje powodów wystawiło napis „Oto dzieło narodowej mafii tytoniowej”. Skarżący w drugiej sprawie protestowali przeciwko kontrowersyjnemu projektowi ustawy o przekazywaniu terenów rolnych, umieszczając w czasie głosowania małą taczkę z ziemią na stole przed premierem Orbánem i pokazując niewielki baner z hasłem przeciwko ustawie. Jedna z powódek użyła też megafonu.
Skarżący zostali ukarani grzywnami od 170 do 600 euro za poważne zakłócenie prac parlamentu. Kary zaproponowane przez przewodniczącego parlamentu zostały przez izbę przyjęte bez debaty.
Wszyscy skarżący uważają, że nałożone na nich kary oznaczają pogwałcenie artykułu 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka miały być środkiem zniechęcającym do wszelkiej otwartej debaty, tym bardziej że – ich zdaniem – nie zakłócili oni działania parlamentu.
W orzeczeniach z 10 września 2014 roku sąd ETPC stwierdził jednogłośnie, że w istocie miało miejsce pogwałcenie art. 10. Sąd ocenił, że nałożone na skarżących kary były nieproporcjonalne do przewinienia, tym bardziej, że zostały nałożone przez przewodniczącego parlamentu bez istotnego powodu, bez wcześniejszego ostrzeżenia, bez debaty… Ponadto sąd uznał, że nastąpiło pogwałcenie artykułu 13 w związku z art. 10, gdyż prawo węgierskie nie przewidziało drogi skutecznego odwołania od postawionych zarzutów.
Sąd jednogłośnie przyznał skarżącym odszkodowanie materialne w wysokości odpowiednio od 170 do 600 euro. Jednocześnie, większością głosów, przyznano każdemu z nich zadośćuczynienie za szkody moralne w wysokości 3000 euro oraz po 6000 euro w pierwszej sprawie i 4500 euro – w drugiej – tytułem zwrotu kosztów i wydatków.
Odesłanie 16 lutego nastąpiło na wniosek rządu węgierskiego.
Rozprawa przed 17 sędziami Wielkiej Izby Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wyznaczona na 8 lipca 2015 roku zakończyła się wydaniem 17 maja 2016 roku wyroku, w którym ETPC uznał jednoznacznie, że Węgry pogwałciły artykuł 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, choć stwierdził jednocześnie, że transparent niekoniecznie spełnia wymogi debaty parlamentarnej.
Poniżej opis sprawy, wyroku i uzasadnienia w komunikacie prasowym ETPC, wydanym, tak jak wyrok, w dwóch językach – angielskim i francuskim. Publikujemy wersję angielską:
