W internetowym serwisie prawo.pl red. Krzysztof Sobczak opublikował swoją rozmowę z prof. Ewą Łętowską na temat Opinii Komisji Weneckiej o ustawie o Trybunale Konstytucyjnym, przyjętej przez Sejm i skierowanej przez prezydenta Dudę do … Trybunału Konstytucyjnego. Rozmowa nosi tytuł Prof. Łętowska: Komisja Wenecka pomaga w przywróceniu ładu konstytucyjnego w Trybunale.
[T[eraz opublikowana została kolejna opinia dotycząca Trybunału. No i z tego wyłania się pewna myśl i strategia, która może nie podobać się ludziom oczekującym szybkiego i radykalnego załatwienia sprawy – zaczynamy wszystko od początku, budujemy nowe instytucje na suchej glebie, z której najpierw uprzątniemy gruzy instytucji całkowicie zdewastowanych. Z opinii wyłania się jednak koncepcja bardziej umiarkowana, która w naszych dyskusjach też się pojawiała się. Opinia eksponuje konieczność ochrony kadencyjności sędziów wybranych lege artis (nie-dublerów). Warto pamiętać, jak Małgorzatę Gersdorf najpierw usunięto z Sądu Najwyższego, a potem przywrócono. Tam chodziło o wiek przechodzenia w stan spoczynku, ale to ten sam problem: poszanowania przez ustawy konstytucyjnej zasady nieodwołalności sędziów. […]
Komisja Wenecka[…] nie mówi nam, jak ma być, co mamy zrobić, tylko wskazuje, co jest niedopuszczalne i jak można różnicować wybór. […] Powiedziała jeszcze coś znacznie ważniejszego. Że nie można dopuścić do sytuacji, żeby powołanie sądu konstytucyjnego oznaczało ustanowienie całego składu przez jedną większość parlamentarną, wskazując na korzyści wynikające z pluralistycznego jego składu. Mnie też bliska była taka koncepcja, by nie wygaszać jednocześnie wszystkich stanowisk, tylko sukcesywnie powoływać nowych sędziów na zwalniające się miejsca. Mamy teraz trzy wakaty, niedługo będzie pięć.
[Krystynie Pawłowicz i Stanisławowi Piotrowiczowi] […można postawić zarzuty], że nie wyłączali się ze składów, gdy oceniane były ustawy, w których przygotowaniu brali udział, i to aktywny. To poważne przewinienie. Można też zastanawiać się nad zarzutami związanymi z tym, co mówią publicznie lub jak piszą w mediach społecznościowych. Jest dość dużo możliwości na tej drodze. […]Już wiemy, że koncepcja „zaorania” Trybunału i budowania wszystkiego od nowa, nie zyska akceptacji. Tak jak w odniesieniu do sądów powszechnych i Sądu Najwyższego nie do przyjęcia jest taka radykalna koncepcja, że trzeba unieważnić uchwały KRS i wtedy cała ta piramida problemów upadnie sama z siebie. Bo nie upadnie. No i to nie przejdzie w organach europejskich. Dlatego słusznie robi minister Adam Bodnar, że zasięga opinii Komisji Weneckiej. […]
Ustawa została skierowana przez prezydenta do Trybunału Konstytucyjnego, z którego już raczej nie wróci do podpisu. Trzeba więc ją opracować na nowo oczywiście z uwzględnionymi uwagami Komisji Weneckiej. To zapewne przypadnie już na okres po wyborach prezydenckich. […]
W tej uchwalonej i chyba „zatopionej” przez prezydenta ustawie jest wiele rozwiązań, które w sumie mają złożyć się na przywrócenie konstytucyjnego charakteru Trybunału Konstytucyjnego. Choćby podwyższona większość parlamentarna potrzebna do wyboru sędziego. Jest też taki bezpiecznik na rzecz podkreślanego przez Komisję Wenecką pluralizmu, że przy większej liczbie powoływanych sędziów jednocześnie, wybiera się ich na różnej długości kadencje, co zapewni szybszą rotację. Także zwiększona rola zgromadzenia sędziów. […] [O ograniczeniu kompetencji prezesa, żeby nie mógł manipulować składami] Nie zaszkodziłoby, bo manipulowanie składami jest karygodne. […]
Trzeba usiąść nad opinią Komisji Weneckiej, ale nie na zasadzie, że my tu coś wykreślimy, a tam dopiszemy, tylko ocenić, o co jej chodzi i spróbować to wprowadzić. I to nie tylko na podstawie tej ostatniej opinii dotyczącej Trybunału Konstytucyjnego, ale też tych dotyczących KRS i sądów powszechnych. Bo one układają się całość.[…]
Portret prof. Ewy Łętowskiej wykonała (i udostępniła Monitorowi) Judyta Papp
