5 lutego
Procedura odwołania prezesa SO w Kielcach Piotra Stępnia
Minister Sprawiedliwości wystąpił dziś (05.02.2024 r.) z uzasadnionym wnioskiem do kolegium Sądu Okręgowego w Kielcach w celu zaopiniowania jego działania. Jest to wynik wnikliwej analizy przebiegu kariery sędziego Stępnia – okoliczności jego powołania na stanowisko prezesa SO w Kielcach, jego prawnych kwalifikacji oraz moralnej legitymacji. Sędzia Stępień objął to stanowisko 6.12.2023r. Stał się w ten sposób jednym z beneficjentów bezzasadnej i bezprawnej czystki prezesów sądów, która miała miejsce na przełomie 2017 i 2018 r. Środowiska sędziowskie od tego czasu niezmiennie nawoływały do nieobejmowania stanowisk po bezpodstawnie odwołanych prezesach. 09.01.2024r. 35 czynnych sędziów oraz 16 sędziów w stanie spoczynku Sądu Okręgowego w Kielcach wystąpiło z pismem do MS Bodnara o odwołanie sędziego Stępnia z funkcji prezesa tegoż sądu.
Minister Sprawiedliwości zwraca uwagę na fakt, że w okresie sprawowania funkcji Ministra Sprawiedliwości przez Zbigniewa Ziobrę, w 2017 r., doszło do zmiany przepisów Ustawy o ustroju sądów powszechnych, która z jednej strony umożliwiła arbitralne odwoływanie przez Ministra Sprawiedliwości w ciągu 6 miesięcy prezesów i wiceprezesów sądów a z drugiej wyeliminowała wpływ organów samorządu sędziowskiego na wybór ich następców (co pozostaje w sprzeczności z konstytucyjnym standardem niezależności sądownictwa). Doprowadziło to do sytuacji, w której na stanowiska prezesów i wiceprezesów sądów ówczesny Minister Sprawiedliwości zaczął wyznaczać osoby nieposiadające wystarczającego doświadczenia orzeczniczego i menedżerskiego. Częstokroć kandydaci na prezesów i wiceprezesów sądów byli wybierani według klucza pozamerytorycznego, a według klucza lojalności wobec egzekutywy.
Jednym z beneficjantów wspomnianej bezzasadnej i bezprawnej czystki prezesów sądów, do jakiej doszło na przełomie 2017 i 2018 r., był sędzia Paweł Stępień, który – pomimo apeli stowarzyszeń sędziowskich nawołujących do nieobejmowania stanowisk po bezpodstawnie odwołanych prezesach – skorzystał wówczas z nadarzającej się okazji do objęcia wysokiego stanowiska. Nie towarzyszyła temu pogłębiona refleksja na temat etycznego aspektu takiego zachowania. Fakt, że odwołanie prezesów Sądu Okręgowego w Kielcach odbyło się z naruszeniem standardów wynikających z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka znalazł następnie potwierdzenie w wyroku ETPC z dnia 29 czerwca 2021 r., Broda i Bojara przeciwko Polsce, skargi nr 26691/18 oraz 27367/18. Również wymienione orzeczenie trybunału międzynarodowego nie skłoniło sędziego Pawła Stępnia do refleksji odnośnie zgodności swojego zachowania z prawem i zasadami zwykłej przyzwoitości.
Wątpliwości obecnego Ministra Sprawiedliwości wzbudził również przebieg, dotyczącej sędziego Stępnia, procedury konkursowej przed nieprawidłowo ukształtowaną KRS. Zwłaszcza biorąc pod uwagę, że sędzia Paweł Stępień był jednym z kilku najgorzej ocenionych kandydatów przez Zgromadzenie Przedstawicieli Sędziów Apelacji Krakowskiej (62 głosy „przeciw”, tylko 16 „za”). Wcześniej, kiedy sędzia Paweł Stępie startował w procedurze konkursowej przed Krajową Radą Sądownictwa w składzie zgodnym z Konstytucją, bezskutecznie ubiegał się o promocję do sądu wyższego rzędu.
Przekonanie o pozamerytorycznych motywach, stojących za wskazaniem sędziego Pawła Stępnia na stanowisko sędziego sądu okręgowego przez KRS ukształtowany ustawą z 8 grudnia 2017r., pogłębia fakt, że stanowisko Wiceprezesa Sądu Okręgowego w Kielcach (w sytuacji, gdy sędzia Paweł Stępień nie orzekał wówczas w Sądzie Okręgowym w Kielcach, a dodatkowo był wówczas sędzią sądu rejonowego) powierzył mu ówczesny podsekretarz stanu, sędzia Łukasz Piebiak, odwołany z Ministerstwa Sprawiedliwości po publikacjach o tzw. „aferze hejterskiej”, któremu następnie sędzia Paweł Stępień dwukrotnie (w latach 2021 i 2023) udzielił poparcia jako kandydatowi do nieprawidłowo ukształtowanej Krajowej Rady Sądownictwa. W ocenie Ministra Sprawiedliwości, podpisując tzw. „listy poparcia” kandydatowi do nieprawidłowo ukształtowanej Krajowej Rady Sądownictwa sędzia Paweł Stępień okazał poparcie dla idei upolitycznienia procedury powoływania sędziów w istotny sposób przyczyniając się do demontażu obowiązującego porządku konstytucyjnego i podważenia podstawowych gwarancji niezależności sądownictwa.
Podjęciu współpracy z osobami odpowiedzialnymi za zamach na niezależność sądownictwa towarzyszyły przyznane sędziemu Pawłowi Stępniowi dodatkowe benefity, takie jak udział w płatnych komisjach egzaminacyjnych.
W kontekście nieznajdującego oparcia we względach merytorycznych przyspieszenia w ostatnich latach kariery sędziego Pawła Stępnia, wyznaczenie go (w ostatnich dniach urzędowania ustępującego, krótkotrwałego Ministra Sprawiedliwości Marcina Warchoła) na 6-letnią kadencję Prezesa Sądu Okręgowego w Kielcach, zasadnie może zostać uznane za próbę „zabetonowania stanowiska” na rzecz osoby niecieszącej się poparciem środowiska sędziowskiego, za to lojalnej wobec przedstawicieli ówczesnej władzy wykonawczej.
W ocenie Ministra Sprawiedliwości w świetle powyższych okoliczności zachodzą przesłanki do stwierdzenia, że dalsze pełnienie funkcji Prezesa Sądu Okręgowego w Kielcach przez sędziego Pawła Stępnia nie da się pogodzić z innych powodów z dobrem wymiaru sprawiedliwości w rozumieniu art. 27 § 1 pkt. 2) Ustawy o ustroju sądów powszechnych (u.s.p.), co uzasadnia odwołanie Go z tej funkcji i zawieszenie w pełnieniu czynności służbowych do czasu zakończenia procedury.
Art. 27 § 1 pkt. 2) u.s.p. prezes i wiceprezes sądu mogą być odwołani przez Ministra Sprawiedliwości w toku kadencji m.in. w przypadku, gdy dalszego pełnienia funkcji nie da się pogodzić z innych powodów z dobrem wymiaru sprawiedliwości.
Procedurę odwołania z wymienionych stanowisk rozpoczyna wystąpienie Ministra Sprawiedliwości z uzasadnionym wnioskiem o odwołanie z funkcji do kolegium właściwego sądu, które ma obowiązek zaopiniować działanie Ministra (art. 27 § 2 u.s.p.). Na czas do rozpoznania wniosku Minister może zawiesić osobę, której dotyczy wniosek w pełnieniu czynności (art. 27 § 2 u.s.p.). W razie negatywnej opinii kolegium odnośnie odwołania Minister Sprawiedliwości może wystąpić do Krajowej Rady Sądownictwa, której sprzeciw wyrażony większością 2/3 głosów w terminie 30 dni, uniemożliwia odwołanie osób z pełnionych funkcji (art. 27 § 5 u.s.p.).