Idea opracowania raportu o stanie przestrzegania Konstytucji RP została sformułowana podczas Walnego Zebrania członków Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego w 2022 r., pisze w komunikacie PTPK prezes jego Zarządu, prof. dr hab. Piotr Tuleja, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku.
Realizację tego pomysłu przejął na siebie Zarząd PTPK. Raport został sporządzony przez grono konstytucjonalistów reprezentujących kilkanaście uniwersytetów. Prace nad raportem prowadzone były między czerwcem a październikiem 2023 r. Raport obejmuje lata 2019 – 2023, czyli okres całej IX kadencji Sejmu.
Wiedza o naruszeniach polskiej Konstytucji i problemach związanych z jej przestrzeganiem zdaje się być dzisiaj powszechna. Wymaga ona jednak systematyzowania dla ukazania skali naruszeń oraz ich prawnych i społecznych skutków. Warto jest też ją zachować na przyszłość, kiedy to czas zatrzeć może niektóre kwestie.
Każdy z rozdziałów raportu opisuje odrębne zagadnienia, generalnie nawiązując do systematyki Konstytucji RP. Raport przedstawia podstawowe problemy występujące w praktyce stosowania jej przepisów. Część problemów związanych z przestrzeganiem Konstytucji RP została jedynie zasygnalizowana. W takich przypadkach odsyłamy czytelnika do różnego rodzaju opracowań, które w sposób całościowy analizują poruszane przez nas kwestie.
Raport adresowany jest do szerokiego kręgu czytelników. Mamy nadzieję, że zainteresują się nim przedstawiciele różnych dyscyplin naukowych, prawnicy praktycy, dziennikarze, komentatorzy życia publicznego, studenci, uczniowie oraz wszyscy zainteresowani sprawami konstytucyjnymi.
Szeroki krąg adresatów wpływa na sposób przygotowania raportu. Nie upraszczając zbytnio złożonych problemów konstytucyjnych staraliśmy się napisać go językiem zrozumiałym. W raporcie stosujemy szeroki system odesłań do różnego rodzaju materiałów: orzeczeń, aktów normatywnych, innych raportów, danych statystycznych, tekstów publicystycznych, materiałów wideo. Poszczególne rozdziały stanowią całościowe opracowania dzięki czemu czytelnik zainteresowany jedynie niektórymi problemami konstytucyjnymi znajdzie w wybranych rozdziałach wyczerpującą informację.
Raport ma być przedsięwzięciem cyklicznym. Jego następna edycja planowana jest po zakończeniu X kadencji Sejmu.