Helsińska Fundacja Praw Człowieka skierowała do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka opinię przyjaciela sądu w sprawie Xero Flor przeciwko Polsce. To pierwsze postępowanie, w którym Trybunał w Strasburgu będzie musiał rozstrzygnąć, czy wadliwe powołanie osoby do orzekania w Trybunale Konstytucyjnym narusza prawo do rozpoznania sprawy przez sąd ustanowiony ustawą. Prawo to wynika z art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
Wcześniej Opinię amicus curiae przesłał do ETPC Rzecznik Praw Obywatelskich.

HFPC przypomina, że

Obecnie kwestionowana jest legalność wyboru trzech osób orzekających w Trybunale Konstytucyjnym wybranych na prawidłowo obsadzone stanowiska sędziów TK. Tezę o nieskuteczności ich wyboru podziela wielu prawników, Rzecznik Praw Obywatelskich, sądy i organy międzynarodowe. To właśnie m.in. na ten fakt wskazuje spółka Xero Flor w swojej skardze do ETPC, podkreślając, że jedna z osób orzekająca w TK została wybrana nieskutecznie i nie powinna orzekać w sprawie dotyczącej spółki, co narusza prawo do sądu ustanowionego ustawą w świetle art. 6 EKPC.

Zaskarżona przed Trybunałem w Strasburgu sprawa, dotyczy umorzenia postępowania przez TK w sprawie skargi konstytucyjnej, którą złożyła firma Xero Flor w Polsce sp. z o.o. My, w przygotowanej opinii przyjaciela sądu, podkreślamy szczególną wagę skargi konstytucyjnej jako narzędzia ochrony wolności i praw jednostki. Skarga jest istotnym narzędziem, pomimo tego, że można w niej zarzucić jedynie niekonstytucyjność danego przepisu, a nie zaskarżyć wyrok. Naruszenie praw człowieka w wyniku niekonstytucyjnego przepisu to częste przypadki. W takich sytuacjach, skarga konstytucyjna staje się skutecznym narzędziem do walki o swoje prawa. Ponadto, przedstawiliśmy w opinii przed ETPC przebieg kryzysu konstytucyjnego w Polsce, począwszy od uchwalenia przez Sejm VII kadencji, w czerwcu 2015 r., nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

To kolejna tzw. „sędziowska sprawa” przed ETPC, której rozstrzygnięcie będzie miało istotny wpływ na standardy ochrony praw człowieka w Polsce, a także sprawne funkcjonowanie systemu sądownictwa. Wcześniej zaangażowaliśmy się w sprawę Ástráðsson przeciwko Islandii oraz sprawę sędziego Grzędy, dotyczącej wygaszenia kadencji sędziego wybranego do Krajowej Rady Sądownictwa, bez zapewnienia mu prawa do sądu.