List otwarty do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Prezydencie.

Piszę do pana jako Przewodniczący Międzynarodowego Stowarzyszenia Sędziów (IAJ), aby, tak jak inni, wyrazić swoją głęboką troskę odnoszącą się do zagrożeń niezależności sędziowskiej i praworządności w Polsce.

Przestrzeganie zasady praworządności i niezależności sędziów, którzy rozwiązują spory obywateli jest kluczowe dla funkcjonowania każdego państwa. Żadne państwo i społeczeństwo nie może funkcjonować, jeśli nie jest zorganizowane w duchu respektowanych przez władze sprawiedliwych zasad. Rozstrzyganie sporów przez sędziów, którzy pozostają bezstronni i obiektywni w stosowaniu tych zasad jest fundamentalne dla umacniania zaufania społeczeństwa wobec państwa. Rzeczą wielkiej wagi jest zatem, by organy wszystkich państw okazywały w sposób jasny i oczywisty szacunek do zasady praworządności i niezależności sędziowskiej.

Sędziowie spotykają się czasem z trudnym zadaniem orzekania w taki sposób, który nie jest aprobowany przez władze. Gotowość do zaakceptowania takiego orzeczenia ze strony władz jest jasną oznaką siły państwa. Obywatele mogą wtedy być pewni, że sądownictwo nie jest skorumpowane i nie ulega żadnym wpływom z zewnątrz. Jednocześnie władza zyskuje szacunek godząc się z orzeczeniami niezgodnymi z jej przewidywaniami bądź zamierzeniami. Wymaga podkreślenia, że przyjmowanie do wiadomości i akceptacja przez rząd orzeczeń, z którymi się nie zgadza, jest oznaką dojrzałości i siły demokracji.

Sędziowie zobowiązani są bronić rozumowania, które doprowadziło ich do wydania konkretnego orzeczenia. Rozumowanie to zawsze musi opierać się na wcześniej znanych obiektywnych prawach i nie może ulegać wpływowi z zewnątrz. System prawa w Polsce, jak i w innych krajach, zawiera możliwość zaskarżania orzeczeń. W Polsce istnieje również możliwość nowelizacji prawa przez władzę ustawodawczą, gdy zajdzie taka potrzeba.

Międzynarodowe Stowarzyszenie Sędziów pragnie wyrazić swoją głęboką troskę o stan praworządności i niezależności sędziowskiej w Polsce oraz dołączyć do tych, którzy wyrażali już swoje zaniepokojenie w tej sprawie.

Wzywamy Pana i polskie władze do opowiedzenia się po stronie zasady praworządności i publicznego wsparcia polskich sędziów nawet, gdy wydają oni orzeczenia niezgodne z oczekiwaniami i planami władz.

Z poważaniem

T. Pagone

Prezes Międzynarodowego Stowarzyszenia Sędziów

Notka:

Międzynarodowe Stowarzyszenie Sędziów (IAJ) to ogólnoświatowa organizacja o charakterze zawodowym, globalnym i apolitycznym, która zrzesza krajowe stowarzyszenia sędziów z ponad 90 krajów na całym świecie, w tym Stowarzyszenie Sędziów Polskich IUSTITIA, działającą w ramach Europejskiej Grupy Regionalnej (EAJ). Głównym celem Stowarzyszenia jest globalne zabezpieczenie niezależności sądownictwa jako podstawowego gwaranta poszanowania wolności i praw człowieka. Stowarzyszenie jest obecnie organem konsultacyjnym Organizacji Narodów Zjednoczonych. IAJ w ramach Roboczej Komisji do spraw Organizacji i Statusu Sądownictwa oraz Praw Człowieka, w której pracach uczestniczy przedstawiciel IUSTITII, zajmuje się monitorowaniem funkcjonowania sądownictwa w krajach członkowskich. W IAJ funkcjonują także Komisje zajmujące się prawem karnym, cywilnym i administracyjnym.

Gaetano (Tony) Pagone od października 2018 r. Prezes IAJ, jest absolwent Uniwersytetu Cambridge, nagradzany za osiągnięcia naukowe przez Królową Elżbietę II, był sędzią Sądu Najwyższego Stanu Wiktoria, następnie sędzią Sądu Federalnego Australii.