Ponad 50 organizacji pozarządowych z całego świata apeluje do Prezydenta RP Andrzeja Dudy o zawetowanie trzech ustaw dotyczących funkcjonowania władzy sądowniczej w Polsce.
W liście otwartym organizacje podkreślają, że nowelizacja ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, ustroju sądów powszechnych i Sądzie Najwyższym kładzie kres niezależności sądownictwa i poważnie narusza zasadę podziału władz, która jest podstawą funkcjonowania demokratycznego państwa prawa.
Kontrowersyjne ustawy
Przyjęta w nocy z piątku na sobotę przez Senat ustawa o Sądzie Najwyższym przewiduje m.in. że kadencje wszystkich sędziów zasiadających w Sądzie Najwyższym zostaną wygaszone z wyjątkiem tych wskazanych przez Ministra Sprawiedliwości, a następnie zaakceptowanych przez Krajową Radę Sądownictwa i Prezydenta. Ustawa zakłada również utworzenie specjalnej izby dyscyplinarnej, która będzie miała autonomiczny status i będzie rozpatrywała sprawy dyscyplinarne sędziów.
Ustawa o KRS zwiększy wpływ polityków na wybór sędziów – 22 z 25 członków Rady będzie teraz wybierana przez Sejm. Jest to niezgodne z Konstytucją, która przewiduje, że Sejm wybiera do KRS jedynie 4 przedstawicieli. Nowa ustawa zakłada również skrócenie kadencji sędziów, którzy obecnie są członkami KRS. W ocenie HFPC celem tej regulacji jest dążenie do wyciszenia krytyki działań władzy publicznej wyrażanej przez Radę, zaś wskazane uzasadnienie – zmiana trybu wyboru członków KRS – jest jedynie pretekstem mającym to umożliwić. Więcej informacji o ustawie dostępnych jest tutaj.
Z kolei ustawa o ustroju sądów powszechnych pozwala Ministrowi Sprawiedliwości na odwołanie wszystkich prezesów sądów z zajmowanych stanowisk, a następnie arbitralne powołanie nowych prezesów bez potrzeby przeprowadzenia jakichkolwiek konsultacji z sędziami danego sądu. Więcej o ustawie można przeczytać tutaj.
Apel o weto
„Dla wielu z nas, aktywistów pracujących na rzecz praw człowieka i procesu demokratycznego, Polska była wzorem pokojowego przejścia do rządów prawa i ochrony praw podstawowych. Rozwijający się od 2015 r. kryzys konstytucyjny poważnie naruszył rolę Polski jako lidera demokratycznych zmian w regionie” – napisali w liście reprezentanci organizacji pozarządowych.
Dokument zakończony jest apelem o zawetowanie ustaw naruszających fundamenty władzy sądowniczej w Polsce „To od Pana zależy teraz utrzymanie prawa do sprawiedliwego procesu w ramach systemu sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej” – czytamy w liście.
List organizacji dostępny jest tutaj.
