Oświadczenie Lecha Wałęsy ws. Sądu Najwyższego
Nie ma wolności bez praworządności.
Pragnę wyrazić głębokie zaniepokojenie kryzysem wywołanym daleko idącymi zmianami w polskim sądownictwie. Budzą one zasadnicze wątpliwości w kraju i za granicą. Naruszenie niezawisłości polskich sądów grozi bardzo negatywnymi konsekwencjami dla Polski, ale też dla całej Unii Europejskiej. Unia, która jest kotwicą polskiej racji stanu, nie może funkcjonować bez wolnych sądów, w każdym z jej krajów członkowskich.
Dlatego wzywam polski rząd, Komisję Europejską i wszystkie siły polityczne w Polsce do dołożenia wszelkich starań, by zapobiec nieodwracalnym skutkom zmian w sądownictwie i kryzysu politycznego, jakie wywołały.
Tylko werdykt niezależnego sądu może dzisiaj rozwiązać problem niezależności polskiego sądownictwa. Polityczne porozumienia nie mogą być odpowiedzią na wątpliwości, w których stawką jest trójpodział władz, podstawowe zasady prawa i polska konstytucja.
Dlatego opowiadam się za tym, aby ocenę budzących największe wątpliwości zmian w sądownictwie dokonał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, którego wyroki są wiążące zarówno dla Komisji Europejskiej, jak i dla krajów członkowskich Unii Europejskiej.
Wspieram Komisję Europejską w odniesieniu do toczącego się postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości UE w sprawie ustawy o sądach powszechnych i czekam na orzeczenie Trybunału. Wzywam także Komisję Europejską do skierowania do Trybunału Sprawiedliwości UE w trybie artykułu 258 Traktatu o UE ustawy o Sądzie Najwyższym. Za sprawą przewidzianego w niej obniżenia wieku emerytalnego około 40 proc. sędziów SN będzie musiało przedwcześnie zakończyć swoją misję w dniu 3 lipca.
Te przepisy budzą bardzo poważne wątpliwości prawne i należy dać Trybunałowi możliwość ich osądzenia. Apeluję do wszystkich sił politycznych w Polsce o poparcie tej drogi prawnej, która może doprowadzić do zabezpieczenia rządów prawa w Polsce i UE oraz rozwiązania konfliktu politycznego. Apeluję także do polskiego rządu, aby powstrzymał się od działań, które stałyby na przeszkodzie takiemu rozwiązaniu.
Tak jak w 1980 roku nie mogło być wolności bez solidarności, tak dziś nie może być wolności bez praworządności!
Lech Wałęsa, Gdańsk, 30 maja 2018
