Koen Lenaerts, przewodniczący Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w postanowieniu z 11 grudnia objął trybem przyspieszonym sprawę 4 pytań prejudycjalnych powtórzonych przez Sąd Najwyższy (w tym SSN Krzysztofa Rączkę) w reakcji na wniosek o cofnięcie zażalenia w sprawie zusowskiej.
POSTANOWIENIE PREZESA TRYBUNAŁU
z dnia 11 grudnia 2018 r.
Postępowanie w trybie przyspieszonym W sprawie C‑668/18
mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Sąd Najwyższy (Polska) postanowieniem z dnia 3 października 2018 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 26 października 2018 r., w postępowaniu:
BP
przeciwko
Uniparts SARL,
PREZES TRYBUNAŁU,
po wysłuchaniu sędzi sprawozdawczyni A. Prechal i rzecznika generalnego E. Tancheva,
wydaje następujące
Postanowienie
1 Niniejszy wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 2, art. 4 ust. 3 i art. 19 ust. 1 TUE, art. 267 TFUE oraz art. 21 i 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, a także dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz.U. 2000, L 303, s. 16 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 5, t. 4, s. 79).
2 Wniosek ten został złożony w ramach toczącego się między BP a Uniparts SARL sporu o ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami oraz w przedmiocie podnoszonego przez BP żądania zapłaty należnego wynagrodzenia.
3 Sąd odsyłający, Sąd Najwyższy (Polska), rozpatruje skargę kasacyjną wniesioną przez BP na postanowienie Sądu Okręgowego w Świdnicy (Polska) z dnia 5 grudnia 2016 r., na mocy którego ten ostatni sąd uznał się za międzynarodowo niewłaściwy do rozpoznania powództwa wniesionego przez BP przeciwko Uniparts. W uzasadnieniu tej skargi BP podnosi w szczególności naruszenie przepisów krajowych stanowiących odzwierciedlenie niektórych z przepisów zawartych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2012, L 351, s. 1).
4 Na wstępnym etapie merytorycznego rozpoznawania skargi kasacyjnej sąd odsyłający wskazuje, że na możliwość orzekania przez jednego z członków wyznaczonego składu mogą wpłynąć niedawne zmiany ustawodawcze dotyczące przepisów regulujących funkcjonowanie Sądu Najwyższego.
5 W tym względzie sąd odsyłający zauważa, że art. 37 § 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. z 2018 r., poz. 5), która weszła w życie w dniu 3 kwietnia 2018 r. (zwanej dalej „nową ustawą o Sądzie Najwyższym”), stanowi obecnie, że sędzia przechodzi w stan spoczynku z dniem ukończenia 65 lat, chyba że nie później niż na 6 miesięcy i nie wcześniej niż na 12 miesięcy przed ukończeniem tego wieku złoży oświadczenie o woli dalszego zajmowania stanowiska i przedstawi zaświadczenie stwierdzające, że jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego, a Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wyrazi zgodę na dalsze zajmowanie przez niego stanowiska sędziego. Artykuł 39 tej ustawy przewiduje, że datę przejścia sędziego tego sądu w stan spoczynku albo przeniesienia sędziego tego sądu w stan spoczynku stwierdza Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.
6 Co się tyczy sędziego, o którym mowa w pkt 4 niniejszego postanowienia, sąd odsyłający wskazuje, że ukończył on wiek 65 lat po wejściu w życie nowej ustawy o Sądzie Najwyższym. Z uwagi jednak na to, że ustawa ta nie umożliwiała zainteresowanemu złożenia oświadczenia o woli dalszego zajmowania stanowiska, ustawodawca krajowy, tuż przed osiągnięciem przez owego sędziego właściwego wieku, wprowadził do nowej ustawy o Sądzie Najwyższym, w drodze ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 1443), nowy art. 111 § 1a. Z tego ostatniego przepisu wynika, że wspomniany sędzia przechodzi w stan spoczynku z dniem 3 kwietnia 2019 r., chyba że przed tą datą złoży oświadczenie o woli dalszego zajmowania stanowiska sędziowskiego, przedstawi wymagane zaświadczenia, a Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej – także przed tą datą – wyrazi zgodę na dalsze zajmowanie przez niego stanowiska sędziowskiego.
7 Tymczasem sąd odsyłający powziął wątpliwość co do zgodności nowej ustawy o Sądzie Najwyższym z szeregiem przepisów prawa Unii wymienionych w pkt 1 niniejszego postanowienia. Wątpliwość ta dotyczy w szczególności ewentualnego naruszenia zasad państwa prawa, nieusuwalności i niezawisłości sędziów, a także zakazu dyskryminacji ze względu na wiek. W ocenie sądu odsyłającego wyjaśnienie tych wątpliwości przez Trybunał jest konieczne, aby umożliwić temu sądowi rozstrzygnięcie wstępnego zagadnienia dotyczącego spełnienia w przypadku jego własnego składu orzekającego wymogów niezawisłości i niezależności sędziowskiej oraz wymogów związanych z zakazem dyskryminacji ze względu na wiek i w razie konieczności pominięcie stosowania omawianych tu przepisów krajowych.
8 W postanowieniu odsyłającym Sąd Najwyższy zwraca się do Trybunału o rozpoznanie niniejszego odesłania prejudycjalnego w trybie przyspieszonym, przewidzianym w art. 105 regulaminu postępowania przed Trybunałem.
9 Zgodnie z tym przepisem na wniosek sądu odsyłającego lub w wyjątkowych przypadkach z urzędu, jeżeli charakter sprawy wymaga niezwłocznego rozstrzygnięcia, prezes Trybunału może postanowić, po zapoznaniu się ze stanowiskiem sędziego sprawozdawcy i rzecznika generalnego, o rozpatrzeniu odesłania prejudycjalnego w trybie przyspieszonym, stanowiącym odstępstwo od przepisów tego regulaminu.
10 W niniejszym wypadku Sąd Najwyższy zaznacza, że wykładnia prawa Unii, o której dokonanie zwraca się do Trybunału, ma zasadnicze znaczenie dla możliwości zgodnego z prawem oraz z zasadą pewności prawa wykonywania przez ten sąd jego kompetencji jurysdykcyjnych.
11 W tym względzie należy stwierdzić, że poprzez pytania prejudycjalne sąd odsyłający zmierza w istocie do ustalenia, czy mając na względzie różnorodne podstawowe przepisy prawa Unii wymienione w pkt 1 niniejszego postanowienia, należy pozostawić bez stosowania niedawne zmiany ustawodawcze związane z obniżeniem wieku, w którym sędziowie Sądu Najwyższego przechodzą w stan spoczynku, i z warunkami, na jakich owi sędziowie mogą w stosownych przypadkach uzyskać pozwolenie na dalsze zajmowanie stanowiska po ukończeniu tego wieku, w szczególności w odniesieniu do sędziów tego sądu, na których funkcje owe zmiany ustawodawcze mogą mieć wpływ i którzy – jak ma to miejsce w postępowaniu głównym – zostali wyznaczeni do orzekania w składzie tego sądu. W tym względzie sąd odsyłający zastanawia się w szczególności nad tym, jaki wpływ wspomniane zmiany ustawodawcze mogą wywrzeć na jego własne funkcjonowanie w świetle zasad niezależności i niezawisłości sędziowskiej, ze szczególnym uwzględnieniem zasady nieusuwalności sędziów.
12 W tych okolicznościach należy zauważyć, że niezwłoczne udzielenie odpowiedzi przez Trybunał może rozwiać poważne wątpliwości, z jakimi boryka się sąd odsyłający, co do zasadniczych kwestii prawa Unii mających związek z niezawisłością sędziowską, którą prawo to gwarantuje, a także co do konsekwencji, jakie mogłaby mieć wykładnia tego prawa dla zasad funkcjonowania tego sądu jako najwyższej krajowej instancji sądowniczej. Ponadto powyższe wątpliwości mogą mieć wpływ na funkcjonowanie systemu współpracy sądowej, którego wyraz stanowi mechanizm odesłania prejudycjalnego przewidziany w art. 267 TFUE, będący filarem systemu sądowniczego Unii Europejskiej, dla którego niezależność sądów krajowych, a w szczególności sądów orzekających w ostatniej instancji, ma zasadnicze znaczenie [postanowienie prezesa Trybunału z dnia 26 września 2018 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych, C‑522/18, niepublikowane, EU:C:2018:786, pkt 15; zob. także podobnie opinia 2/13 (przystąpienie Unii do EKPC) z dnia 18 grudnia 2014 r., EU:C:2014:2454, pkt 176; wyrok z dnia 27 lutego 2018 r., Associação Sindical dos Juízes Portugueses, C‑64/16, EU:C:2018:117, pkt 43].
13 W świetle wspomnianych powyżej wątpliwości charakter przywołanych okoliczności uzasadnia niezwłoczne wydanie rozstrzygnięcia zgodnie z art. 105 § 1 regulaminu postępowania.
Z powyższych względów prezes Trybunału postanawia, co następuje:
Sprawa C‑668/18 zostaje objęta trybem przyspieszonym przewidzianym w art. 105 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem.
Sporządzono w Luksemburgu w dniu 11 grudnia 2018 r.
Sekretarz |
Prezes |
A. Calot Escobar |
K. Lenaerts |