3 października Sąd Najwyższy postanowił zwrócić się z czterema pytaniami prejudycjalnymi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Pytania są tożsame z pytaniami przedstawionymi przez skład siedmiu sędziów SN postanowieniem z dnia 2 sierpnia br. w sprawie o sygn. III CZP 4/18 i dotyczą zasady nieusuwalności sędziów, niezawisłości i niezależności sądów jako zasad prawa unijnego oraz unijnego zakazu dyskryminacji ze względu na wiek.
Sąd Najwyższy powziął wątpliwości w zakresie wykładni przepisów prawa unijnego w związku z rozpoznawaniem skargi kasacyjnej dotyczącej prawidłowości zastosowania krajowego prawa procesowego stanowiącego implementację przepisów dyrektywy 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1996 r. dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług do polskiego porządku prawnego.
Na wstępnym etapie badania sprawy Sąd Najwyższy uznał, że należy wyjaśnić kwestie, wymagające wykładni przepisów prawa Unii Europejskiej powołanych w treści poszczególnych pytań prejudycjalnych w związku z wyznaczeniem do rozpoznania sprawy składu z udziałem sędziego Sądu Najwyższego, który na dzień 3 października 2018 r. ukończył 65 rok życia.
Sąd Najwyższy wniósł o zastosowanie trybu przyspieszonego oraz o połączenie niniejszej sprawy do wspólnego rozpoznania ze sprawą C-522/18 zawisłą przed TSUE na skutek pytań prejudycjalnych przedstawionych przez SN w dniu 2 sierpnia br.
1) Czy art. 19 ust. 1 zdanie 2 w związku z art. 4 ust. 3 zdanie 3 i art. 2 TUE, art. 267 akapit 3 TFUE oraz art. 47 KPP należy interpretować w ten sposób, że do naruszenia zasady nieusuwalności sędziów będącej elementem zasady skutecznej ochrony sądowej oraz zasady państwa prawnego dochodzi w każdym przypadku obniżenia przez ustawodawcę krajowego wieku przejścia w stan spoczynku (wieku emerytalnego) sędziów sądu ostatniej instancji Państwa Członkowskiego (na przykład z 70. lat do 65. lat) i zastosowania nowego niższego wieku emerytalnego do sędziów w służbie czynnej, bez pozostawienia decyzji o skorzystaniu z niższego wieku emerytalnego wyłącznie w gestii zainteresowanego sędziego?
2) Czy art. 19 ust. 1 zdanie 2 w związku z art. 4 ust. 3 zdanie 3 i art. 2 TUE, art. 267 akapit 3 TFUE oraz art. 47 KPP należy interpretować w ten sposób, że naruszona zostaje zasada państwa prawnego oraz standard niezawisłości wymagany dla zapewnienia skutecznej ochrony sądowej w sprawach unijnych, gdy krajowy ustawodawca z naruszeniem zasady nieusuwalności sędziów obniża zwykły wiek, do którego sędzia sądu ostatniej instancji Państwa Członkowskiego może zajmować stanowisko sędziowskie z 70. lat do 65. lat, uzależniając możliwość dalszego zajmowania tego stanowiska od uznaniowej zgody organu władzy wykonawczej?
3) Czy art. 2 w związku z art. 6 ust. 1 dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz.U.UE. Polskie wydanie specjalne Rozdział 05, Tom 04, s. 79) należy interpretować w ten sposób, że dyskryminacją ze względu na wiek jest obniżenie wieku przejścia w stan spoczynku (wieku emerytalnego) sędziów sądu ostatniej instancji Państwa Członkowskiego oraz uzależnienie możliwości dalszego zajmowania stanowiska sędziowskiego przez dotychczasowego sędziego tego sądu, który osiągnął nowy niższy wiek przejścia w stan spoczynku, od zgody organu władzy wykonawczej?
4) Czy art. 2, art. 9 oraz art. 11 dyrektywy 2000/78 w związku z art. 21 oraz art. 47 KPP należy interpretować w ten sposób, że w przypadku dyskryminacji ze względu na wiek sędziów sądu ostatniej instancji Państwa Członkowskiego, polegającej na obniżeniu wieku przejścia w stan spoczynku (wieku emerytalnego) z dotychczasowych 70. do 65. lat, sąd ten – orzekając w dowolnej sprawie w składzie z udziałem sędziego dotkniętego skutkami takich dyskryminujących przepisów krajowych, który nie wyraził woli skorzystania z nowego wieku emerytalnego – przy rozstrzyganiu kwestii wstępnej dotyczącej składu orzekającego ma obowiązek odmówić zastosowania przepisów krajowych sprzecznych z dyrektywą 2000/78 oraz art. 21 KPP i orzekać nadal z udziałem takiego sędziego, gdy jest to jedyny skuteczny sposób zapewnienia efektywnej ochrony sądowej uprawnień sędziego wynikających z prawa unijnego?
Skarga kasacyjna została wniesiona przez pracownika spółki, której siedziba znajdowała się w Szwajcarii, a którego miejsce pracy miało znajdować się we Francji. Powód był jednocześnie delegowany do wykonywania pracy w Polsce.
Sąd Rejonowy odrzucił pozew powoda przeciwko spółce o ustalenie istnienia stosunku pracy i o zapłatę wynagrodzenia. Zażalenie na te postanowienie zostało następnie oddalone przez Sąd Okręgowy.
Postanowienie Sądu Okręgowego zaskarżył skargą kasacyjną powód, zarzucając naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ wynik sprawy i w konsekwencji błędne uznanie przez Sąd pierwszej i drugiej instancji, że nie świadczył zazwyczaj pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wyraźnie wynikało, że powód większą część swojej działalności zawodowej wiązał z Polską, a nie Francją lub Szwajcarią.
Powołany jako podstawa skargi kasacyjnej art. 1103[4] § 1 k.p.c. służy implementacji do prawa polskiego art. 20–23 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych.
Skarżący wskazał, że Sąd Okręgowy, wydając zaskarżone postanowienie, nie dokonał wykładni pojęcia „pracy zazwyczaj wykonywanej”, przyjmując, że kluczowe znaczenie mają postanowienia umowy o pracę, zawartej przez strony, a nie faktyczne wykonywanie pracy przez powoda.
Komentarz Monitora: pytania prejudycjalne wysłane 3 października do TSUE wraz z wnioskiem o połączenie tej sprawy z C-522/18 neutralizują niespodziewane wycofanie przez Oddział ZUS w Jaśle jego skargi kasacyjnej z SN, która stała się podstawą do pytań prejudycjalnych złożonych w Luksemburgu w sierpniu. Okazuje się, że Sąd Najwyższy ma lepszych prawników, niż obóz rządzący, a i determinację nie mniejszą. (pr)
Moim skromnym zdaniem cofnięcie zażalenia (a nie skargi kasacyjnej) przez ZUS nie zamyka sprawy. Oczywiście – cofnięcie środka zaskarżenia winno skutkować umorzeniem postępowania zażaleniowego ALE to postanowienie o umorzeniu postępowania też ktoś musi wydać. Tymczasem pytanie do TSUE nie dotyczyło tego, jakie ma zapaść rozstrzygniecie – w szczególności czy zażalenie ma być uwzględnione, czy może oddalone, czy może wręcz odrzucone. Pytanie dotyczyło szeroko rozumianej obsady sądu jak i warunków w których ma orzekać. I zagadnienia te nie są w żaden sposób mniej doniosłe tylko z tej przyczyny, że orzeczeniem które ma zapaść jest postanowienie o umorzeniu postępowania. Ale oczywiście, jest… Czytaj więcej »