Uchwały
Zgromadzenia Sędziów apelacji krakowskiej
podjęte w dniu 16 kwietnia 2018 r.
Uchwała nr 1.
W związku z informacją roczną Prezesa Sądu Apelacyjnego w Krakowie r. sędziowie apelacji krakowskiej stwierdzają, że osiągnięte wyniki pracy sądów tej apelacji były możliwe wyłącznie dzięki wytężonej pracy sędziów oraz urzędników sądowych.
Sędziowie wyrażają podziękowanie i uznanie wszystkim pracownikom sądów apelacji krakowskiej.
Wyniki pracy Sądu zostały uzyskane pomimo działań i zaniechań Ministra Sprawiedliwości oraz władzy ustawodawczej, negatywnie wpływających na funkcjonowanie sądów. Wskazać w tym zakresie należy w szczególności:
– trwające przez ponad półtora roku niewykonywanie przez Ministra Sprawiedliwości ustawowego obowiązku, wynikającego z art. 20 a ustawy z dnia 21 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, ogłaszania obwieszczeń o wolnych stanowiskach sędziowskich, efektem czego jest doprowadzenie do istotnych, obejmujących ponad 500 etatów sędziowskich, braków kadrowych w sądach, znaczne zwiększenie obciążenia sędziów orzekających oraz wydłużenie czasu postępowań sądowych;
– podejmowanie przez Ministra Sprawiedliwości dowolnych i arbitralnych decyzji o odmowie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego przez osoby, które osiągnęły wiek emerytalny;
– brak podjęcia działań dla zapewnienia dostatecznej liczby referendarzy, asystentów sędziego i urzędników sądowych;
– wprowadzanie zmian ustawodawczych w zakresie funkcjonowania sądów, sprzecznych z podstawowymi zasadami porządku konstytucyjnego;
– wprowadzanie zmian ustawodawczych dezorganizujących pracę sądów, w tym m.in. dotyczących tzw. losowego przydziału spraw oraz wprowadzanie częstych zmian w zakresie przepisów regulujących wewnętrzną organizację sądów;
– formułowanie w przestrzeni publicznej nieprawdziwych i kierowanych złymi intencjami wypowiedzi dyskredytujących sędziów, czego skutkiem jest nie tylko obniżenie autorytetu władzy sądowniczej, lecz także zaufania do Państwa;
– odwoływanie ze stanowisk funkcyjnych, przed upływem ich kadencji i na podstawie dowolnych przesłanek, osób kompetentnych i nie powoływanie w ich miejsce następców bądź powoływanie osób bez wystarczających umiejętności merytorycznych, za to przy zastosowaniu kryterium powiązania z urzędnikami ministerialnymi – skutkiem czego jest zachwianie ciągłości w funkcjonowaniu sądów, obniżenie jakości czynności administracyjnych mających zapewnić prawidłowe działanie sądów oraz zachwianie równowagi pomiędzy władzą sądowniczą a wykonawczą.
Sędziowie wzywają prezesów sądów apelacji krakowskiej, w tym przede wszystkim Prezesa Sądu Apelacyjnego w Krakowie i prezesów sądów okręgowych apelacji, do niezwłocznego podjęcia starań zapewniających prawidłowe funkcjonowanie sądów i przeciwdziałających dezintegracji tej działalności.
Jednocześnie przypominają prezesom sądów, wiceprezesom i osobom sprawującym funkcje w administracji sądowej, że ich obowiązkiem jest dbałość o zgodne z prawem, prawidłowe i racjonalne, z uwzględnieniem konstytucyjnego usytuowania władzy sądowniczej, działanie kierowanych przez nich sądów. W ramach tego obowiązku zobowiązani są do strzeżenia niezależności i odrębności władzy sądowniczej, a przy podejmowanych w tym zakresie czynnościach prezesi sądów nie są podmiotami podległymi służbowo Ministrowi Sprawiedliwości i pracownikom Ministerstwa Sprawiedliwości.
Uchwała nr 2.
Sędziowie apelacji krakowskiej pragną wyrazić uznanie i szacunek sędziom – członkom Krajowej Rady Sądownictwa, którzy na podstawie art. 8 niekonstytucyjnej ustawy z dnia 8 grudnia 2017 roku o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 roku, poz. 3) zmuszeni zostali do zakończenia swej służby w Radzie przed upływem ich określonej Konstytucją kadencji. Dziękujemy im za pracę dla dobra Państwa i jego Obywateli oraz za niezłomne strzeżenie niezależności sądów i niezawisłości sędziów.
W związku z dokonanym przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa – w brzmieniu nadanym przez niezgodną z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej ustawą z dnia 8 grudnia 2017 roku o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 roku, poz. 3) – wyborem piętnastu osób wykonujących zawód sędziego na członków Krajowej Rady Sądownictwa, sędziowie apelacji krakowskiej oświadczają, że osób tych nie uznają za przedstawicieli środowiska sędziowskiego. Utajnienie listy osób popierających kandydatów wybranych na członków Krajowej Rady Sądownictwa oraz powiązania wybranych do tego organu sędziów z Ministrem Sprawiedliwości nie dają gwarancji należytego wykonywania przez nich przewidzianych Konstytucją obowiązków oraz rodzą uzasadnione obawy politycznego podporządkowania organu, mającego stać na straży niezależności władzy sądowniczej. Wyrażamy przekonanie, że przewidziany wyżej wskazaną ustawą tryb wyłaniania członków Krajowej Rady Sądownictwa zagraża niezależności sądów i niezawisłości sędziów.
Sędziowie apelacji krakowskiej apelują do osób wykonujących zawód sędziego, wybranych do Krajowej Rady Sądownictwa, aby zrezygnowali z członkostwa w organie ukształtowanym w sposób sprzeczny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Wymaga tego wzgląd na zachowanie przewidzianego Konstytucją trójpodziału władz. Wyrażamy także przekonanie, że aktywne uczestnictwo sędziów w pracach organu powołanego z naruszeniem zasad konstytucyjnych narusza zasady etosu zawodowego.
Ponownie apelujemy do wszystkich sędziów:
– o zachowanie jedności w ocenie wartości składających się na etos zawodu sędziego oraz w ocenie osób naruszających te wartości;
– o niepowstrzymywanie się od udziału w debacie publicznej, w sprawach dotyczących ochrony zasad demokratycznego państwa prawnego, a w szczególności trójpodziału władzy, niezależności sądów i niezawisłości sędziów, a także do informowania opinii publicznej za pośrednictwem mediów o wszystkich przypadkach naruszania niezawisłości sędziów;
– o powstrzymanie się od jakiejkolwiek współpracy i jakichkolwiek form współdziałania w procesie ograniczenia niezależności sądów i niezawisłości sędziów.
Uchwała nr 3.
Zgromadzenie sędziów apelacji krakowskiej jednoznacznie krytycznie ocenia poprawki do Ustawy o ustroju Sądów Powszechnych, Ustawy o Sądzie Najwyższym, Ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa i Ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, przegłosowane przez większość sejmową dnia 12 kwietnia 2018 r.
Poprawka dotycząca wprowadzenia trybu konsultacji decyzji Ministra Sprawiedliwości o odwołaniu prezesów sądów z kolegium właściwego sądu oraz z Krajową Radą Sądownictwa w żaden sposób nie przyczynia się do zwiększenia niezależności sądów, w sytuacji, gdy z powodu wybierania przez parlament sędziów – członków Krajowej Rady Sądownictwa organ ten będzie upolityczniony, a kadencja sędziów-członków dotychczasowej Rady została przerwana przed jej upływem.
Jedynie zmianę polegającą na zrównaniu wieku przechodzenia w stan spoczynku sędziów kobiet i mężczyzn należy przyjąć z aprobatą. Natomiast przeniesienie uprawnień do wyrażania zgody na późniejsze przejście w stan spoczynku z Ministra Sprawiedliwości na Krajową Radę Sądownictwa nie zmienia faktu, że decyzja ta będzie podejmowana przez organ upolityczniony z uwagi na opisany wyżej tryb wyboru jego członków.
Należy również zaznaczyć, że omówione wyżej zmiany są wprowadzane w sytuacji, w której Minister Sprawiedliwości osiągnął już swoje cele, przeprowadzając w wymiarze sprawiedliwości czystkę personalną polegającą na wymianie 149 prezesów i wiceprezesów sądów oraz przeniesieniu w stan spoczynku wielu sędziów – kobiet.
Przyjęcie ustawy o opublikowaniu wyroków Trybunału Konstytucyjnego z 9 marca, 11 sierpnia i 7 listopada 2016 r. w taki sposób, że nie wywrą one żadnych skutków prawnych i z komentarzem podważającym legalność ich podjęcia, nie może być uznane za wykonanie obowiązku wprost wynikającego z art. 190 ust.2 Konstytucji RP. Działanie takie należy uznać za mające ukryć na forum międzynarodowym rzeczywiste intencje władzy wykonawczej.
Oceniamy, że zaproponowane zmiany mają charakter pozorny i służą nie przywróceniu niezależności sądownictwa, ale osiągnięciu doraźnego celu politycznego, polegającego na próbie kompromisu z Komisją Europejską poprzez wprowadzenie jej w błąd. Po dokonaniu proponowanej nowelizacji Krajowa Rada Sądownictwa nadal będzie upolityczniona, Minister Sprawiedliwości nadal będzie mógł w sposób arbitralny wyznaczać prezesów i wiceprezesów sądów, a sędziowie nadal będą podlegali postępowaniom dyscyplinarnym prowadzonym w sposób inkwizycyjny przez wyznaczonych przez Ministra Sprawiedliwości sędziów, gdzie postępowania będą się toczyły w sposób naruszający prawo do obrony, z możliwością wykorzystania nielegalnie zdobytych dowodów, odwołanie zaś będzie przysługiwało do upolitycznionej Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. O pozornym charakterze zaproponowanych zmian świadczy nie tylko fakt, iż w komentarzach dla mediów krajowych politycy PiS twierdzą, że omawiane poprawki legislacyjne tak naprawdę niczego nie zmieniają, ale i okoliczność, że już po zgłoszeniu omawianych poprawek Minister Sprawiedliwości nadal wydaje negatywne decyzje wobec kobiet – sędziów, które wnioskują o przedłużenie im możliwości orzekania na okres po ukończeniu 60 lat.
Uchwała nr 4.
Wyrażamy podziękowanie i uznanie dla działań sędziego Waldemara Żurka jako Rzecznika Krajowej Rady Sądownictwa na rzecz obrony niezależności sądów i niezawisłości sędziów oraz potępiamy działania władzy wykonawczej szczegółowo wymienione w uchwale Zgromadzenia Przedstawicieli Sędziów Okręgu Krakowskiego z dnia 26 lutego 2018 r., zmierzające do wywarcia na niego presji i zastraszenia go.
Protestujemy przeciwko podejmowaniu działań represyjnych w postaci postępowań karnych i dyscyplinarnych wobec sędziów, których orzeczenia uznane zostały za politycznie niepoprawne, co dotyczy między innymi sędzi Agnieszki Pilarczyk i sędziego Dominika Czeszkiewicza.
Protestujemy przeciwko upolitycznieniu trybu postępowania dyscyplinarnego przeciwko sędziom i przedstawicielom innych zawodów prawniczych, a także wprowadzeniu do tego postępowania przepisów naruszających prawo do obrony i umożliwiających wykorzystanie w tych postępowaniach nielegalnie zdobytych dowodów. Podkreślamy, że perspektywa państwa, w którym sędziowie bądź pochodzą z nadania politycznego, bądź są inwigilowani i zastraszani, stanowi realne zagrożenie dla praw i wolności obywateli. Uznajemy kandydowanie do upolitycznionej Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego za niegodne sędziego i hańbiące oraz wzywamy sędziów do nieubiegania się o stanowiska w tym organie.
Uchwała nr 5.
Sędziowie Apelacji Krakowskiej jednoznacznie krytycznie oceniają działania nowopowołanej Prezes Sądu Okręgowego w Krakowie Dagmary Pawełczyk-Woickiej polegające na:
– nieuzasadnionym merytorycznie odwoływaniu przewodniczących wydziałów Sądu Okręgowego i Sądów Rejonowych oraz ich zastępców, która dotknęła sędziów SSO Agnieszkę Włodygę, SSO Joannę Melnyczuk, SSO Janusza Kawałka, SSR Beatę Donhoffner-Grodzicką, SSR Nataszę Czarny oraz SSR Łukasza Sajdaka. Prowadzi to do obniżenia poziomu merytorycznego kadry zarządzającej sądem, a w dalszej perspektywie do dezorganizacji jego pracy,
– odwołania Przewodniczących wydziałów w trybie nagłym i bez realnych podstaw dla podjęcia takich decyzji następują na ogół bez wskazania ich następców, co w sposób bezpośredni zagraża ciągłości pracy sądu;
– obstrukcji działań Zgromadzenia Przedstawicieli Sędziów Okręgu Krakowskiego polegającej na kwestionowaniu jego prawa do podejmowania uchwały w obronie niezależności sądownictwa, a następnie odmowie publikacji tej uchwały,
– obstrukcji działań Kolegium Sądu Okręgowego w Krakowie m.in. poprzez odbieranie głosu członkom kolegium, nie poddawanie pod głosowanie zgłaszanych przez nich wniosków, wprowadzeniu członków Kolegium w błąd co do istotnej dla podejmowanej decyzji okoliczności, odmowie przyjęcia regulaminu pracy kolegium, czy wyznaczaniu terminów posiedzeń Kolegium w sposób, który uniemożliwia stawiennictwo niektórym członkom,
– wydawaniu nie znajdujących oparcia w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych zarządzeń, które ograniczają możliwość zarówno udziału sędziów w szkoleniach, jak i prowadzenia przez nich działalności szkoleniowej,
– podejmowaniu prób wywieranie nacisku na sędziów w celu zmuszenia ich do rezygnacji z pełnionych funkcji.
Uchwała nr 6.
Zobowiązujemy Prezesa Sądu Apelacyjnego w Krakowie do opublikowania niniejszych uchwał na stronie internetowej Sądu oraz przekazania ich: Prezydentowi RP, Ministrowi Sprawiedliwości, Przewodniczącemu Krajowej Rady Sądownictwa, I Prezes Sądu Najwyższego, Prezesom Sądów Apelacyjnych i Okręgowych.
Jednocześnie upoważniamy stowarzyszenia sędziowskie do upublicznienia treści niniejszej uchwały poprzez przesłanie jej wyżej wskazanym podmiotom, a także do przetłumaczenia uchwały na język angielski, a następnie przesłania tłumaczenia zagranicznym organizacjom, instytucjom, fundacjom, stowarzyszeniom zajmującym się monitorowaniem praworządności oraz ochroną niezależności sądów i niezawisłości sędziów, w tym w szczególności: Krajowym Radom Sądownictwa państw europejskich, Europejskiemu Trybunałowi Praw Człowieka w Strasburgu, Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luxemburgu, Radzie Konsultacyjnej Sędziów Europejskich (CCJE – Consultative Council of European Judges), Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (ENCJ – European Networks of Councils for the Judiciary), Fundacji Sędziowie dla Sędziów (Foundation Judges for Judges), Amerykańskiej Radzie Adwokackiej (ABA – American Bar Association), Komisji Weneckiej (European Comission for Democracy through Law), Stowarzyszenia Europejskich Sądziów i Prokuratorów na Rzecz Demokracji (MEDEL), Europejskiemu Stowarzyszeniu Sędziów (EAJ – European Association of Judges), Światowej Unii Sędziów (IAJ – International Association of Judges), (ICJ – International Comission of Jurists), Międzynarodowej Komisji Prawników (ICJ – International Comission of Jurists), Radzie Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE – Council of Bars and Law Societes of Europe), Europejskiemu Stowarzyszeniu Sędziów Sądów Administracyjnych (AEAJ – Association of European Administrative Judges), Biuru Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR – The OSCE Office for Democratic Institutions and Human Rights), Panu Nilsowi Muiżnieksowi – Komisarzowi Rady Europy ds. Praw Człowieka, Panu Diego Garcii Sayanowi – Specjalnemu Sprawozdawcy ONZ ds. Niezależności Sędziów i Prawników (Special Rapporteur on the Independence of Judges and Lawyers), Radzie Praw Człowieka ONZ (UNHRC – United Nations Human Rights Council), Amnesty International, Międzyregionalnemu Instytutowi Badania Przestępczości i Wymiaru Sprawiedliwości Narodów Zjednoczonych (UNICRI – United Nations Interregional Crime and Justice Research Institute), Europejskiemu Instytutowi Prawa (ELI – European Law Institute), Instytutowi Prawa Europy Centralnej i Wschodniej (CEELI Institute – Central and East European Law Initiative), Amerykańskiej Agencji Rozwoju Międzynarodowego (USAID – United States Agency for International Developement).