Sądy w Polsce potrzebują dobrego i stabilnego prawa, przemyślanych reform oraz zaufania społecznego. Sędziowie w Polsce nie kwestionują potrzeby usprawniania procedur i lepszej organizacji sądownictwa; przeciwnie od lat o to do polityków apelują.

Przedstawiony Państwu przez Premiera Rzeczypospolitej Polskiej dokument „Biała Księga w sprawie reform wymiaru sprawiedliwości”[1] mógł stać się początkiem otwartej i nieskrępowanej dyskusji o koniecznych zmianach. Niestety, lektura dokumentu wskazuje, że celem jego przygotowania nie było rzetelne przedstawienie faktów uzasadniających zmiany w prawie oraz organizacji sądownictwa.  Takie przedstawienie faktów wymaga podania prawdy, całej prawdy i tylko prawdy.  Tymczasem Biała Księga zawiera nie całą prawdę; część faktów i powiązań między nimi pomija; podaje fakty czasem  nawet prawdziwe, ale  sugerując nieprawdziwe ich skutki. Dokument ma zatem inny cel, niż deklarowany. Uważamy, że został napisany w celu zamaskowania politycznego ataku na niezależne sądownictwo.

Dlatego przedstawiamy odpowiedź na Białą Księgę [poniżej uwag prezesa Krystiana Markiewicza – przyp. Monitora]:

– jako wyjaśnienie i podanie dokonanych faktów;

– jako głos w obronie dobrego imienia polskich sędziów, którzy  wszak są też sędziami europejskimi. Nie możemy bowiem  pogodzić się z zarzucaniem sędziom odpowiedzialności za haniebne wyroki komunistycznych sądów z lat 50. Większość polskich sędziów rozpoczęła swoją karierę zawodową w wolnej Polsce.

W latach 2015-2018  dokonywano etapowych zmian w prawie dotyczącym sądownictwa. Narastały one i kumulowały swe działanie. Obecnie zbiegają się pojedyncze ścieżki zmian i ukazuje się naszym oczom zupełnie nowa perspektywa przeprowadzanych reform. Zmieniono – nie zmieniając konstytucji – ustrój sądownictwa i miejsce sądów w podziale władz, lokując je  jako podporządkowane władzom politycznym, a nie jako partnera w mechanizmie checks and balance. To oznacza powrót do koncepcji  znanych w PRL, a odrzuconych w Konstytucji z 1997 r. W naszej historii sądownictwo niemal nigdy nie cieszyło się szacunkiem i uznaniem władz politycznych i ta historia teraz się powtarza. Gdy bowiem obecnie zabieramy głos w obronie niezależności sądów, pojawiają się   zapowiedzi, że sędziów, którzy zwracają się przeciwko władzom politycznym, będzie się bezwzględnie eliminować  w drodze postępowań dyscyplinarnych (Wiceminister Sprawiedliwości Łukasz Piebiak).[2] Nawet sądowi z Irlandii, który zwrócił się z pytaniem do Trybunału Sprawiedliwości UE, wyrażając wątpliwość co do znaczenia reform sądownictwa w Polsce, Wiceminister Sprawiedliwości, Warchoł zarzucił polityczne motywy[3].

Mimo inicjatyw z naszej strony, nie mieliśmy możliwości rozmowy o reformach z Premierem lub Ministrem Sprawiedliwości. Sytuacja, w której wobec Polski wszczęto procedurę w związku z naruszeniem zasad praworządności, jest dla nas przykra, bolesna i żenująca. Jesteśmy otwarci na dyskusję o koniecznych reformach, jednakże fundament, jakim jest niezależność sądów od polityków’ musi zostać zachowany. Będziemy wspierać Rząd w zmianach, które będą respektować tę podstawową zasadę.

Niniejsza odpowiedź na Białą Księgę, przedstawiona przez Rząd RP Komisji Europejskiej, została przygotowana przez Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” oraz zespół ekspertów w celu ukazania rzetelnego obrazu reform polskiego wymiaru sprawiedliwości, przeprowadzanych od ponad dwóch i pół roku w Polsce.

Odpowiedź jest zbudowana w następujący sposób: co do zasady został zachowany podział Białej Księgi. Wyodrębniono ze względów metodologicznych oraz z uwagi na wagę problemu rozdział: Postępowania dyscyplinarne. Kolejność rozdziałów została nieznacznie zmodyfikowana. Za każdym razem wskazujemy rozdziały i numery tez, do których się one odnoszą. Mamy nadzieję, że układ ten jest przejrzysty.

W osobnym dokumencie Stowarzyszenie „Iustitia” przedstawiło odpowiedź na kompendium Białej Księgi[4].

Prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich” IUSTITIA”

Prof. UŚ dr hab. SSO Krystian Markiewicz

Array