20 marca opublikowaliśmy (za mec. Przemysławem Rosatim) Wniosek sześciu sędziów do dr. hab. Małgorzaty Manowskiej, Przewodniczącej Trybunału Stanu „o zwołanie pełnego składu Trybunału Stanu. Celem wniosku jest zwołanie pełnego składu Trybunału Stanu oraz uchylenie obecnego regulaminu Trybunału Stanu i uchwalenie nowego regulaminu Trybunału Stanu, aby przede wszystkim wprowadzić losowanie składów orzekających i jawności posiedzeń pełnego składu Trybunału Stanu.”

19 kwietnia, ostatniego możliwego dnia, Małgorzata Manowska przesłała odpowiedź odmowną, powołując się na przepisy, o których zmianę wnieśli autorzy wniosku.

TRYBUNAŁ STANU

Przewodniczący Trybunału Stanu
dr hab. Małgorzata Manowska
Warszawa, 19 kwietnia 2024 r.
T5-000-1/24
Państwo
Jacek DUBOIS
Kamila FERENC
Marek MAŁECKI
Marek MIKOŁAJCZYK
Przemysław ROSATI
Plotr ZIENTARSKI
Członkowie Trybunału Stanu

Szanowni Państwo.
w związku z Państwa pismem z 31 stycznia 2024 r. (data wpływu: 19 marca 2024 r.) pragnę zwrócić Państwa uwagę na treść § 7 ust. 4 regulaminu Trybunału Stanu, stanowiącego załącznik do uchwały Trybunału Stariu z 19 stycznia 2022 r. w sprawie regulaminu Trybunału Stanu (M. P. z 2022 r. poz. 309, dalej jako „Regulamin TS”), która to uchwała – przypomnę – została przyjęta jednogłośnie, także głosem Pana mec. Jacka Dubois.

Zgodnie z powołanym wyżej przepisem „projekty uchwał Trybunału Stanu w sprawach, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, wnosi Przewodniczący Trybunału Stanu. Poprawkę do projektu uchwały może wnieść każdy członek Trybunału Stanu. Poprawkę rozstrzyga się w głosowaniu”. Z kolei § 7 ust. 1 pkt 2 Regulaminu TS stanowi, że „Przewodniczący Trybunału Stanu zwołuje posiedzenie pełnego składu Trybunału Stanu w następujących przypadkach (..) uchwalenia regulaminu Trybunału Stanu”, Dodatkowo, §7 ust. 3 stanowi, że „w sprawach należących do właściwości Trybunału Stanu Przewodniczący Trybunału Stanu jest obowiązany zwołać posiedzenie pełnego składu Trybunału Stanu w terminie 45 dni od dnia złożenia pisemnego wniosku przez co najmniej 5 członków Trybunału Stanu, chyba że przepisy odrębne wymagają wniosku uprawnionego podmiotu w danej sprawie”. Regulacje te nie pozostawiają wątpliwości, że inicjacja zmiany regulaminu Trybunału Stanu jest de lege lata wyłączną kompetencją Przewodniczącego i nie może odbywać się na wniosek innych podmiotów. W konsekwencji, nie jest możliwie procedowanie przedłożonego przez Państwa wniosku. Dotyczy on bowiem materii, która nie może być inicjowana w trybie art. 7 ust. 3 Regulaminu TS. O ile bowiem zmiana regulaminu należy do właściwość Trybunału Stanu, o tyle nie może być ona wykonywana przez innych niż Przewodniczący, członków Trybunału.

Powyższe nie oznacza, że nie jestem gotowa na rzetelną, pozbawioną emocji dyskusję o zmianie Regulaminu TS. Część z Państwa postulatów, na przykład ten odnoszący się do losowania składów orzekających, popieram. Przypomnę, że propozycję losowania składów orzekających zgłoszono już w toku posiedzenia Trybunału Stanu 19 stycznia 2022 r. Wówczas jednak członkowie formułujący takie postulaty wycofali zgłoszone przez siebie poprawki w zakresie dotyczącym brzmienia § 4 regulaminu, postulując, aby głosowaniem objąć wyłącznie poprawki o charakterze „technicznym”, niedotyczące zasad wyznaczania składów orzekających. Złożone wtedy deklaracje przygotowania stosownych poprawek na piśmie wraz z uzasadnieniem nie doczekały się realizacji.

Wspomniana rzetelna dyskusja wymaga przedstawienia uzasadnienia proponowanych zmian, na co zwracali uwagę członkowie Trybunału Stanu, którym przesłałam Państwa wniosek, jest to nieodłączny element każdego procesu stanowienia prawa, także tego wewnętrznie obowiązującego (zob. § 141 w zw. z § 13 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”. Dz. U. z 2016 r. poz. 283). Uzasadnienie proponowanych zmian jest konieczne nie tylko dla ustalenia podstaw faktycznych i rozumowania, jakie stoją za daną propozycją, ale także dla kształtowania wizerunku Trybunału Stanu jako niezależnego organu konstytucyjnego.

Mając powyższe na uwadze, oczekuję od Państwa Członków Trybunału Stanu przedstawienia, w terminie 60 dni, uzasadnienia projektowanych zmian. Powinno ono wyjaśniać cel i potrzebę zmiany, wskazywać różnicę między dotychczasowym a proponowanym stanem prawnym i określać przewidywane skutki prawne wejścia zmiany w życie. Uzasadnienie to prześlę następnie do wszystkich członków Trybunału Stanu, celem zgłoszenia uwag lub sformułowania alternatywnych propozycji, także z uzasadnieniem. Na tej podstawie przygotuję projekt uchwały w sprawie zmiany Regulaminu TS i zwołam posiedzenie w przedmiocie dyskusji nad tym projektem.

Mec. Przemysław Rosati, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, z którym rozmawiał dziennikarz RMF FM Krzysztof Zasada, komentując pismo Małgorzaty Manowskiej powiedział, że jest

„to próba zablokowania zmian, które likwidowałyby jednowładztwo w Trybunale Stanu”
Według sędziego, Manowska nie chce się pozbyć jednoosobowego wpływu na funkcjonowanie Trybunału Stanu. Zdaniem Przemysława Rosatiego, chodzi jej o pełną kontrolę nad tym organem. Niestety bieg zdarzeń poddaje na myśl skojarzenie, że ktoś za wszelką cenę chce utrzymać te kompetencje – mówi Rosati.