Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach przeciwko Polsce w II półroczu 2023 roku

W okresie od lipca do grudnia 2023 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu (dalej: Trybunał lub ETPC) wydał 17 wyroków w sprawach przeciwko Polsce:

Nogajski przeciwko Polsce (skarga nr 26593/21) – wyrok z dnia 6 lipca 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: Konwencja);
Tuleya przeciwko Polsce (skargi nr 21181/19 i 51751/20) – wyrok z dnia 6 lipca 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 6 ust. 1, art. 8 i art. 10 Konwencji;
Beluch przeciwko Polsce (skarga nr 4065/21) – wyrok z dnia 28 września 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 8 Konwencji;
Andrzej Ruciński przeciwko Polsce (skarga nr 22716/12) – wyrok z dnia 5 października 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji;
Ungeheuer i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 5726/20 i in.) – wyrok z dnia 5 października 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji;
Pająk i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 25226/18 i 3 inne) – wyrok z dnia 24 października 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 6 ust. 1 (wszystkie skarżące) oraz art. 14 w związku z art. 8 Konwencji w odniesieniu do pierwszej, drugiej i czwartej skarżącej;
K.P. przeciwko Polsce (skarga nr 52641/16) – wyrok z dnia 26 października 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji;
Romaniuk przeciwko Polsce (skarga nr 42179/14) – wyrok z dnia 26 października 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 6 ust. 1 i ust. 3 lit. d Konwencji;
Wałęsa przeciwko Polsce (skarga nr 50849/21) – wyrok z dnia 23 listopada 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 8 Konwencji;
Karpińscy i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 24865/21 i in.) – wyrok z dnia 30 listopada 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji;
Mariański przeciwko Polsce (skarga nr 14630/22) – wyrok z dnia 30 listopada 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji;
Olechno przeciwko Polsce (skarga nr 44719/21) – wyrok z dnia 30 listopada 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji;
Trela i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 25347/19 i in.) – wyrok z dnia 30 listopada 2023 r.– stwierdzenie naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji;
Przybyszewska i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 11454/17 i in.) – wyrok z dnia 12 grudnia 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 8 Konwencji;
Frankowski i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 32589/22 i in.) – wyrok z dnia 14 grudnia 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji;
Królak i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 5983/22 i in.) – wyrok z dnia 14 grudnia 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji;
M.L. przeciwko Polsce (skarga nr 40119/21) – wyrok z dnia 14 grudnia 2023 r. – stwierdzenie naruszenia art. 8 Konwencji.
Sprawa Nogajski przeciwko Polsce (skarga nr 26593/21) dotyczyła zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji ze względu na zaistnienie przewlekłości postępowania karnego oraz brak skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. Uznając skargę za dopuszczalną i ujawniającą – wobec danych okoliczności sprawy, analizowanych indywidualnie pod kątem ugruntowanego orzecznictwa Trybunału – naruszenie art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji, Trybunał przyznał skarżącemu kwotę zadośćuczynienia w wysokości 2150 euro. Wyrok jest ostateczny.

W sprawie Tuleya przeciwko Polsce (skargi nr 21181/19 i 51751/20)

Trybunał stwierdził naruszenie przez Polskę art. 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu, prawo dostępu do sądu), art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) oraz art. 10 Konwencji (wolność wyrażania opinii).Skargi dotyczyły postępowań dyscyplinarnych wszczętych wobec skarżącego (skarga nr 21181/19) oraz uchylenia immunitetu sędziowskiego, pociągnięcia skarżącego do odpowiedzialności karnej i zawieszenia w czynnościach służbowych na podstawie uchwały Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2020 r. (skarga nr 51751/20). W odniesieniu do zarzutu naruszenia prawa do sądu (art. 6 ust. 1 Konwencji) w aspekcie cywilnym ETPC zauważył, że na skutek uchwały Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2022 r. skarżący został przywrócony do orzekania za pełnym wynagrodzeniem oraz otrzymał zaległe wynagrodzenie. W konsekwencji Trybunał uznał, że skarżący utracił status ofiary w zakresie, w jakim sprawa dotyczy zawieszenia go w obowiązkach służbowych, i w tych granicach uznał skargę za niedopuszczalną. ETPC stwierdził natomiast, że skarżący posiadał status ofiary w zakresie, w jakim sprawa dotyczyła uchylenia skarżącemu immunitetu. W konsekwencji Trybunał uznał, że doszło do naruszenia prawa do sądu z uwagi na nieprawidłowości związane z utworzeniem Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. ETPC orzekł ponadto naruszenie art. 8 Konwencji (prawo do poszanowania życia prywatnego) w związku ze wszczęciem postępowania dyscyplinarnego wobec skarżącego w następstwie zadania pytania prejudycjalnego Trybunałowi Sprawiedliwości UE oraz w związku z uchwałą Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2020 r. i zawieszeniem skarżącego w obowiązkach służbowych. ETPC zauważył, że powyższe środki, ze względu na ich charakter oraz długość trwania, w bardzo znaczącym stopniu wpłynęły na życie prywatne skarżącego. Trybunał stwierdził, że doszło również do naruszenia art. 10 Konwencji (wolności wyrażania opinii) w związku z wszczęciem postępowań wyjaśniających i zawieszeniem skarżącego w czynnościach służbowych w następstwie telewizyjnej wypowiedzi skarżącego, odnoszącej się do Krajowej Rady Sądownictwa i reformy wymiaru sprawiedliwości oraz udziału w szeregu spotkań o charakterze publicznym.Wobec stwierdzenia ww. naruszeń Trybunał zasądził na rzecz skarżącego kwotę 30.000 euro tytułem zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową oraz 6.000 euro tytułem zwrotu kosztów i wydatków. Sędzia Krzysztof Wojtyczek złożył zdanie częściowo odrębne do wyroku. Zdaniem sędziego, skarga w zakresie naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji powinna zostać uznana za niedopuszczalną, ponieważ gwarantowane przez ten przepis prawo nie wymaga, aby uchylenia immunitetu dokonywał organ sądowy. Sędzia Wojtyczek wskazał, że odejście od ugruntowanego orzecznictwa Trybunału w tym zakresie spowoduje konieczność przeprowadzenia reform prawnych w wielu państwach. Wyrok stał się ostateczny w dniu 6 października 2023 r.

Skarga w sprawie Beluch przeciwko Polsce (skarga nr 4065/21)

dotyczyła wykonywania praw skarżącego do kontaktów z jego córką (X). Skarżący i matka dziecka (M.M.) rozstali się w marcu 2010 r. Władza rodzicielska nad małoletnią X została powierzona M.M. W sierpniu 2016 r. matka dziecka przeprowadziła się wraz z małoletnią do Warszawy a kontakty skarżącego z dzieckiem stały się mniej regularne. Skarżący złożył dwa wnioski o wykonanie prawa do kontaktów z małoletnią na podstawie postanowienia, wydanego przez Sąd Okręgowy w Krakowie w dniu 28 kwietnia 2015 r. Trybunał wskazał, że sąd krajowy rozpatrzył pierwszy wniosek z dnia 3 listopada 2015 r. w dniu 9 sierpnia 2016 r., zagroził matce dziecka nakazaniem zapłaty na rzecz skarżącego kwoty 1.500 zł za każde naruszenie obowiązku, wynikającego z orzeczenia w zakresie kontaktów. Ponieważ matka dziecka w dalszym ciągu uniemożliwiała skarżącemu kontakt z X, w dniu 19 grudnia 2016 r. skarżący złożył wniosek o wykonanie, który został rozpoznany w dniu 3 października 2017 r., czyli prawie dziesięć miesięcy później i prawie dwa lata od złożenia pierwszego wniosku. Co więcej, postępowanie wykonawcze wszczęte przez skarżącego w dniu 29 czerwca 2018 r., zostało ostatecznie umorzone dwa lata później, w dniu 29 czerwca 2020 r. Trybunał zauważył, że trudności w zorganizowaniu kontaktów wynikały w dużej mierze z niechęci pomiędzy M.M. a skarżącym. Wskazał jednak, że brak współpracy między rodzicami nie jest okolicznością, która sama w sobie może zwolnić władze krajowe z pozytywnych obowiązków wynikających z art. 8 Konwencji, a nakłada raczej na władze obowiązek podjęcia środków, które pogodzą sprzeczne interesy stron, mając na uwadze nadrzędny interes dziecka. W ocenie Trybunału w tego rodzaju przypadkach adekwatność środka należy oceniać na podstawie szybkości jego wdrożenia, ponieważ upływ czasu może mieć nieodwracalne konsekwencje dla relacji między dzieckiem a rodzicem niezamieszkującym wspólnie. Trybunał zauważył ponadto, że Rząd nie przedstawił żadnego wyjaśnienia opóźnień w rozpatrywaniu wniosków skarżącego. ETPC stwierdził, że chociaż początkowe wnioski skarżącego o wykonanie orzeczenia doprowadziły ostatecznie do wydania decyzji nakładającej grzywnę na matkę, przedłużające się rozpatrywanie tych wniosków przyczyniło się do dalszego pogorszenia więzi emocjonalnej skarżącego z córką. Trybunał orzekł, że doszło do naruszenia art. 8 Konwencji, ponieważ władze polskie nie podjęły odpowiednich i skutecznych kroków w celu wyegzekwowania prawa skarżącego do kontaktu z dzieckiem. W związku ze stwierdzeniem naruszenia Trybunał zasądził na rzecz skarżącego kwotę 6000 euro z tytułu szkody niemajątkowej oraz 2500 euro tytułem zwrotu kosztów. Wyrok jest ostateczny.

W sprawie Andrzej Ruciński przeciwko Polsce (skarga nr 22716/12)

skarżący zarzucił naruszenie art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji w związku z wydaniem przez organy podatkowe bezprawnych decyzji, w konsekwencji których skarżący poniósł szkodę materialną, oraz odmową przyznania mu przez sąd krajowy odszkodowania za utracone korzyści w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej. W maju 2003 r., w następstwie kontroli podatkowej urząd skarbowy wydał dwie decyzje, nakazujące dokonanie zajęcia majątku skarżącego w celu zabezpieczenia zapłaty zobowiązań podatkowych z tytułu podatku akcyzowego. W sierpniu 2003 r. Urząd Skarbowy w Szczecinie wydał dziewięć decyzji, określających zobowiązania podatkowe przedsiębiorstwa. Zostały one utrzymane w mocy przez Izbę Celną w Szczecinie, która następnie w kwietniu 2006 r. uchyliła swoje decyzje z sierpnia 2004 r., stwierdzając, że były one dotknięte naruszeniem prawa materialnego i skutkowały podwójnym opodatkowaniem towarów sprzedawanych przez skarżącego. W dniu 15 stycznia 2009 r. skarżący wytoczył powództwo o odszkodowanie przeciwko Skarbowi Państwa za szkody, wynikające z niezgodnych z prawem działań i decyzji. W dniu 27 kwietnia 2010 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie zasądził na rzecz skarżącego kwotę 759999 zł tytułem odszkodowania. W grudniu 2010 r. Sąd Apelacyjny w Szczecinie uwzględnił apelację wniesioną przez Skarb Państwa i oddalił powództwo skarżącego. Trybunał zauważył, że sąd pierwszej instancji uwzględnił powództwo skarżącego i zasądził na jego rzecz odszkodowanie w wysokości zbliżonej do dochodzonej przez niego kwoty. Sąd krajowy, uwzględniając opinię biegłego, stwierdził, że po zamrożeniu rachunku bankowego i zajęciu pojazdów skarżący nie był w stanie kontynuować swojej działalności gospodarczej i poniósł znaczne straty. Sąd ten uznał również, że spośród licznych decyzji, które zostały wydane przez władze począwszy od 19 maja 2003 r., to właśnie decyzja Izby Celnej w Szczecinie z dnia 2 sierpnia 2004 r. miała negatywne skutki dla działalności skarżącego. Decyzja ta doprowadziła do zamrożenia rachunków bankowych skarżącego i skutecznie utrudniła mu dokonywanie czynności w ramach działalności gospodarczej. Trybunał zauważył, że – pomimo ostatecznego uchylenia tego wyroku przez sąd apelacyjny – ustalenia faktyczne poczynione przez sąd pierwszej instancji wskazują, że skarżący rzeczywiście poniósł znaczną szkodę majątkową oraz że przedmiotowa szkoda została bezpośrednio spowodowana przez środki nałożone przez organy państwowe. Skarżący został zatem zmuszony do poniesienia istotnych konsekwencji finansowych rozbieżnej praktyki władz publicznych, podczas gdy to państwo ponosi odpowiedzialność za błędy lub zaniechania wynikające z ich działań. Trybunał stwierdził, że ograniczenia nałożone na majątek prywatny i majątek przedsiębiorstwa skarżącego na okres trzech lat stanowiły dla niego indywidualne i nadmierne obciążenie, naruszając „sprawiedliwą równowagę”, która powinna być zachowana między ochroną prawa własności a wymogami interesu powszechnego. W związku z powyższym Trybunał uznał, że miało miejsce naruszenie art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji i wezwał Rząd i skarżącego do przedstawienia w ciągu trzech miesięcy od dnia, w którym wyrok stanie się ostateczny, pisemnych uwag, dotyczących wysokości odszkodowania, które ma być przyznane skarżącemu, w szczególności do poinformowania Trybunału o ewentualnym zawartym przez strony porozumieniu.

Wyrok w sprawie Ungeheuer i inni przeciwko Polsce (skarga nr 5726/20)

dotyczył skarg p. Walentego Ungeheuera (skarga nr 5726/20), p. Rafała Pamulaka (skarga nr 26591/21) oraz p. Norberta Jurczyszyna (skarga nr 1705/22). Wszystkie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji ze względu na przewlekłość postępowania karnego oraz art. 13 Konwencji z uwagi na brak skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. Mając na uwadze podobny przedmiot skarg, sprawy skarżących zostały rozpoznane łącznie. W odniesieniu do wszystkich trzech skarg Rząd przedłożył jednostronne deklaracje, które zdaniem Trybunału nie stanowiły wystarczającej podstawy do skreślania skarg z listy rozpoznawanych spraw. Uznając skargi za dopuszczalne i ujawniające – wobec danych okoliczności spraw, analizowanych indywidualnie pod kątem ugruntowanego orzecznictwa Trybunału – naruszenie art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji, Trybunał przyznał każdemu ze skarżących odpowiednią kwotę zadośćuczynienia w wysokości od 1900 do 13400 euro.

Skargi w sprawie Pająk i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 25226/18 i 3 in.)

dotyczyły wcześniejszego przejścia skarżących sędzi (Lucyny Pająk, Marty Kuzak, Elżbiety Kabzińskiej oraz Danuty Jezierskiej) w stan spoczynku w związku z nowelizacją ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych. Nowe przepisy obniżyły wiek emerytalny sędziów z 67 do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz uzależniły dalsze pełnienie obowiązków sędziego po osiągnięciu wieku emerytalnego od uzyskania zgody Ministra Sprawiedliwości oraz Krajowej Rady Sądownictwa („KRS”). Skarżące osiągnęły wiek 60 lat i nie uzyskały zezwolenia na dalsze pełnienie funkcji sędziów w następstwie odmowy Ministra Sprawiedliwości i KRS, w związku z czym zostały zmuszone do przejścia w stan spoczynku. ETPC stwierdził naruszenie przez Polskę art. 6 ust. 1 Konwencji (prawo do rzetelnego procesu, prawo dostępu do sądu) oraz naruszenie art. 14 Konwencji (zakaz dyskryminacji) w związku z art. 8 Konwencji (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) w stosunku do pierwszej, drugiej i czwartej skarżącej. W zakresie naruszenia art. 6 ust 1 Konwencji ETPC uznał, że odejście skarżących w stan spoczynku nie było obwarowane żadnymi podstawowymi wymogami sprawiedliwości proceduralnej. ETPC wskazał również, że decyzjom ministerialnym przeciwko skarżącym nie towarzyszyło żadne uzasadnienie, a jedynie decyzja KRS, dotycząca trzeciej skarżącej zawierała zwięzłe uzasadnienie. Dlatego też prawo skarżących do dostępu do sądu zagwarantowane w art. 6 ust. 1 Konwencji zostało naruszone. Trybunał zauważył, że przedmiotowe przepisy wyraźnie wprowadziły różnicę w traktowaniu ze względu na płeć w odniesieniu do obowiązkowego wieku emerytalnego dla osób wykonujących ten sam zawód. Trybunał wskazał, że wcześniejsze przejście skarżących na emeryturę nie tylko zaszkodziło karierze zawodowej skarżących, ale także miało dla nich znaczące reperkusje, w szczególności finansowe. Trybunał stwierdził również naruszenie art. 14 w zw. z art. 8 Konwencji w stosunku do pierwszej, drugiej i czwartej skarżącej. W związku ze stwierdzonymi naruszeniami, Trybunał zasądził na rzecz pierwszej, drugiej i czwartej skarżącej kwoty po 26.000 euro tytułem szkody niemajątkowej i kwotę 20.000 euro na rzecz trzeciej skarżącej. Ponadto ETPC zasądził po 600 euro na rzecz pierwszej i drugiej skarżącej tytułem zwrotu kosztów i wydatków. Sędziowie Wojtyczek i Paczolay złożyli wspólne zdanie odrębne. Sędziowie nie zgodzili się, że skargi pierwszej, drugiej i czwartej skarżącej są dopuszczalne. Sędziowie zgodzili się jednak, że art. 6 Konwencji ma zastosowanie w tej sprawie. Równocześnie sędziowie zgodzili się, że zaskarżone przepisy ustawowe stanowiły formę dyskryminacji kobiet-sędziów. Nie zgodzili się jednak z wnioskiem, że art. 8 Konwencji ma zastosowanie w niniejszej sprawie. Podczas gdy przedmiotowe ustawodawstwo niezaprzeczalnie wywołuje negatywne skutki w obszarze życia zawodowego skarżących, skutki na podstawie art. 8 nie osiągają progu powagi wymaganego do powstania kwestii na podstawie art. 14 w związku z art. 8 Konwencji. Równocześnie sędziowie wskazali, że skarga na podstawie art. 6 w sprawie trzeciej skarżącej jest dopuszczalna. Zgodzili się również, że w przypadku trzeciej skarżącej doszło do naruszenia prawa dostępu do sądu, ponieważ Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego, która była właściwa do rozpatrzenia odwołania skarżącej, nie spełniała kryteriów art. 6 Konwencji.

Skarga w sprawie K.P. przeciwko Polsce (skarga nr 52641/16)

dotyczyła zarzutu naruszenia art. 8 Konwencji ze względu na pozbawienie skarżącej, jako osoby tymczasowo aresztowanej, prawa do widzenia się z rodziną przez okres około roku, art. 5 ust. 3 Konwencji ze względu na nadmiernie długi okres tymczasowego aresztowania skarżącej, art. 3 Konwencji w związku z przekroczeniem uprawnień przez funkcjonariusza służby więziennej w kontekście stosunku zależności, w wyniku czego skarżąca zaszła w ciążę w okresie pozbawienia wolności oraz art. 3 i 8 Konwencji w związku z opieką prenatalną i poporodową, jaką skarżąca i jej dziecko otrzymali w areszcie śledczym. W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 8 Konwencji, Rząd uznał go za uzasadniony i zobowiązał się do zapłaty na rzecz skarżącej kwoty 1500 euro tytułem zadośćuczynienia. Mając to na uwadze, jak również dotychczasowe orzecznictwo Trybunału oraz kwoty przyznawane skarżącym w podobnych do rozpoznawanej sprawach, Trybunał uznał, że dalsze rozpoznawanie skargi w rzeczonym zakresie jest nieuzasadnione i postanowił o jej wykreśleniu. W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji, Trybunał uznał skargę za dopuszczalną, stwierdzając jednocześnie, że ciężar popełnionego przestępstwa nie może sam w sobie uzasadniać stosowania tymczasowego aresztowania przez tak długi czas. Sześcioletni okres tymczasowego aresztowania skarżącej był z kolei podyktowany obawą przed manipulacją materiałem dowodowym, opartą wyłącznie o prawdopodobieństwo wymierzenia surowej kary, nie natomiast o konkretne okoliczności faktyczne. Mimo odnotowania dużego stopnia skomplikowania sprawy oraz konieczności zapewnienia prawidłowego postępowania, w szczególności z uwagi na objętość materiału dowodowego i liczbę domniemanych ofiar, Trybunał ocenił czas tymczasowego aresztowania skarżącej jako nadmierny. W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 3 Konwencji Trybunał zauważył, że sąd krajowy uznał funkcjonariusza służby więziennej winnym przekroczenia uprawnień w kontekście stosunku zależności i wymierzył mu karę, której Skarżąca nie kwestionowała. Trybunał zwrócił również uwagę na szereg procedur dyscyplinarnych, które wszczęto w związku z zaistniałą sytuacją, a które zakończyły się nałożeniem kar dyscyplinarnych na rzeczonego oraz sześciu innych funkcjonariuszy. W konsekwencji, Trybunał stwierdził, że państwo wywiązało się z obowiązku proceduralnego wynikającego z art. 3 Konwencji. Skarżąca nie domagała się odszkodowania za naruszenie jej dóbr osobistych w związku ze stawianymi zarzutami i nie podała powodu takiego stanu rzeczy, w związku z czym Trybunał uznał stanowisko Rządu dotyczące utraty przez nią statusu ofiary za uzasadnione i w tym zakresie skargę odrzucił. W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 3 i 8 Konwencji, Trybunał stwierdził, że skarżąca nie podniosła żadnego konkretnego zarzutu w odniesieniu do opieki zapewnianej jej przez władze więzienne podczas ciąży lub w późniejszym okresie i nie uzasadniła swoich skarg na podstawie Konwencji. Ponadto, nie kierowała też żadnych skarg, dotyczących opieki prenatalnej i poporodowej, do władz krajowych. Trybunał nie stwierdził zatem, aby w tym zakresie doszło do naruszenia praw i wolności określonych w Konwencji lub jej Protokołach, a skarga w tych ramach, jako nieuzasadniona, została odrzucona. Wobec danych okoliczności sprawy, analizowanych indywidualnie pod kątem ugruntowanego orzecznictwa Trybunału i stwierdzonego naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji, Trybunał przyznał skarżącej kwotę 6500 euro tytułem stosownego zadośćuczynienia.

W sprawie Romaniuk przeciwko Polsce (skarga nr 42179/14)

skarżący zarzucił, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 6 ust. 3 lit. d Konwencji wskazując, że w trakcie toczącego się przeciwko niemu postępowania karnego nie miał możliwości przesłuchania ani spowodowania przesłuchania współoskarżonego, którego zeznania miały decydujące znaczenie dla jego skazania. Skarżący został osądzony wraz z 19 innymi oskarżonymi za udział w bójce z użyciem niebezpiecznych przedmiotów. Na podstawie zeznań złożonych przez jednego ze współoskarżonych (R.W.) skarżącemu postawiono zarzut nielegalnego posiadania broni palnej, użycia tej broni podczas przedmiotowych wydarzeń i postrzelenia wszystkich czterech ofiar, w tym jednej ze skutkiem śmiertelnym. W ramach śledztwa R.W. był dziewięciokrotnie przesłuchiwany przez prokuratora pod nieobecność skarżącego lub jego obrońcy. Podczas pierwszego przesłuchania R.W. nie zidentyfikował strzelającego. Podczas drugiego przesłuchania podał pseudonim przestępczy strzelającego, a następnie rozpoznał skarżącego na fotografii. Zeznania R.W. identyfikujące skarżącego nie były w pełni spójne – różniły się co do pozycji skarżącego, sposobu strzelania i wypowiedzi po oddaniu strzałów. W śledztwie nie sporządzono żadnych nagrań audio ani wideo z zeznań R.W. W grudniu 2011 r. sąd okręgowy uniewinnił skarżącego od zarzutu postrzelenia dwóch osób, w tym osoby, która zmarła, i skazał go za usiłowanie zabójstwa Ł.W. i M.K z użyciem broni palnej. Skarżącego skazano na karę pozbawienia wolności w łącznym wymiarze 12 lat. W toku postępowania apelacyjnego skarżący wniósł o dopuszczenie przez sąd jako dowodu zeznań R.W. z jednoczesnym odtworzeniem nagrania z kamery przemysłowej. Sąd Apelacyjny w Białymstoku oddalił ten wniosek. Trybunał stwierdził, że skarżącemu nie dano właściwej i wystarczającej możliwości zakwestionowania zeznań R.W., które stanowiły rozstrzygający dowód dla jego skazania w związku z zarzutami związanymi z użyciem broni palnej. Mając na uwadze znaczenie poszanowania prawa do obrony w postępowaniu karnym, Trybunał stwierdził, że w rozpoznawanej sprawie skarżącemu nie zapewniono rzetelnego procesu sądowego w odniesieniu do zarzutów postrzelenia Ł.W. i M.K., jak również nielegalnego posiadania broni palnej. W związku z powyższym doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 6 ust. 3 lit. d Konwencji. Skarżący nie wnosił o słuszne zadośćuczynienie. Trybunał uznał zatem, że nie ma podstaw do przyznania mu jakiejkolwiek kwoty z tego tytułu.

W wyroku sprawie Wałęsa przeciwko Polsce (skarga nr 50849/21)

ETPC orzekł, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji w odniesieniu do prawa do niezależnego i bezstronnego sądu ustanowionego ustawą oraz zasady pewności prawa. Ponadto ETPC stwierdził, że doszło do naruszenia art. 8 Konwencji (prawo do poszanowania życia prywatnego). Skarga dotyczyła postępowania, toczącego się przed polskimi sądami w latach 2011-2021, w sprawie z powództwa cywilnego L. Wałęsy przeciwko K. Wyszkowskiemu o naruszenie dóbr osobistych poprzez stwierdzenie w mediach publicznych, że skarżący był tajnym współpracownikiem SB. Wyrok stwierdzający naruszenie dóbr osobistych skarżącego i nakazujący K. Wyszkowskiemu opublikowanie przeprosin został uchylony przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego w wyniku skargi nadzwyczajnej wniesionej przez Prokuratora Generalnego na podstawie art. 89 § 1 i 2 ustawy o Sądzie Najwyższym. Wyrok ETPC w przedmiotowej sprawie ma charakter wyroku pilotażowego. Trybunał uznał, że naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji wynikały z powiązanych ze sobą problemów systemowych związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem ustawodawstwa krajowego i praktyki spowodowanych przez: wadliwą procedurę powoływania sędziów z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa, ustanowionej na mocy ustawy zmieniającej z 2017 r.; wynikający z tego brak niezależności Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego; wyłączną właściwość Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego w sprawach dotyczących zarzutu braku niezawisłości sędziego lub sądu; wady nadzwyczajnego postępowania odwoławczego (skargi nadzwyczajnej) stwierdzone w pkt 228-239 i 323 (c) wyroku oraz wyłączną kompetencję Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego do rozpoznawania nadzwyczajnych środków zaskarżenia.ETPC stwierdził, że w celu położenia kresu systemowym naruszeniom art. 6 ust. 1 Konwencji, stwierdzonym w niniejszej sprawie, pozwane Państwo musi podjąć odpowiednie środki ustawodawcze i inne, aby zapewnić w swoim krajowym porządku prawnym zgodność z wymogami „niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego ustawą” oraz zasadą pewności prawa gwarantowaną przez ten przepis. W związku ze stwierdzonymi naruszeniami ETPC zasądził na rzecz skarżącego 30.000 euro tytułem zadośćuczynienia. Wyrok jest ostateczny.

Wyrok w sprawie Karpińscy i Inni przeciwko Polsce dotyczył skarg:

Karpińscy przeciwko Polsce (nr 24865/21), Pochmara przeciwko Polsce (nr 33321/21) oraz Klasztor OO. Karmelitów Bosych przeciwko Polsce (nr 43299/21). Skarżący podnieśli zarzut naruszenia art. 6 ust. 1 (prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie) oraz art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) Konwencji w związku ze zbyt długo trwającymi – w ich ocenie – postępowaniami cywilnymi. Trybunał nie zaakceptował złożonych przez Rząd deklaracji jednostronnych i orzekł, że postępowania w sprawach skarżących toczyły się z naruszeniem prawa zagwarantowanego w art. 6 ust. 1 Konwencji, a nadto skarżący nie mieli do dyspozycji skutecznego środka odwoławczego, gwarantowanego przez art. 13 Konwencji. W związku z powyższym Trybunał stwierdził naruszenie art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji i zasądził na rzecz skarżących, odpowiednio kwoty 15200, 3300 i 7400 euro tytułem słusznego zadośćuczynienia.

Skarga w sprawie Mariański przeciwko Polsce (nr 14630/22)

dotyczyła zarzutu naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji ze względu na nadmiernie długi okres tymczasowego aresztowania skarżącego, tj. 3 lata, 2 miesiące i 12 dni. W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji, Trybunał uznał skargę za dopuszczalną i uzasadnioną. Wobec danych okoliczności sprawy, analizowanych indywidualnie pod kątem ugruntowanego orzecznictwa Trybunału i stwierdzonego naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji, Trybunał przyznał skarżącemu kwotę 4300 euro tytułem stosownego zadośćuczynienia.

Skarżąca w sprawie Olechno przeciwko Polsce (skarga nr 44719/21)

podniosła zarzut naruszenia art. 6 ust. 1 (prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie) oraz art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) Konwencji w związku ze zbyt długo trwającym – w jej ocenie – postępowaniem cywilnym. Trybunał odrzucił podniesiony przez Rząd zarzut nadużycia prawa do skargi indywidualnej i orzekł, że postępowanie w sprawie skarżącej toczyło się z naruszeniem prawa zagwarantowanego w art. 6 ust. 1 Konwencji, a nadto skarżąca nie miała do dyspozycji skutecznego środka odwoławczego. W związku z powyższym Trybunał stwierdził naruszenie art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji i zasądził na rzecz skarżącej 3600 euro tytułem słusznego zadośćuczynienia.

Z uwagi na podobny przedmiot skarg wyrokiem Trela i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 25347/19 i in.)

zostało objętych 19 spraw: Janusz Trela przeciwko Polsce (skarga nr 25347/19), Piotr Orłowski przeciwko Polsce (skarga nr 39784/20), Arkadiusz Zawadzki przeciwko Polsce (skarga nr 44876/20), Piotr Zwierzyński przeciwko Polsce (skarga nr 54827/20), Wiktor Zgondek przeciwko Polsce (skarga nr 2992/21), Mieczysław Olszewski przeciwko Polsce (skarga nr 14641/21), Robert Pietrzak przeciwko Polsce (skarga nr 14889/21), Sebastian Janucik przeciwko Polsce (skarga nr 18901/21), Jan Tasior przeciwko Polsce (skarga nr 22869/21), Krzysztof Przystupa przeciwko Polsce (skarga nr 24656/21), Karol Zalewski przeciwko Polsce (skarga nr 26959/21), Jacek Fiećko przeciwko Polsce (skarga nr 28878/21), Adam Fedyczkowski przeciwko Polsce (skarga nr 29447/21), Zbigniew Krzywakowski przeciwko Polsce (skarga nr 40094/21), Eugeniusz Majza przeciwko Polsce (skarga nr 44169/21), P.H. przeciwko Polsce (skarga nr 60803/21), Mateusz Michalski przeciwko Polsce (skarga nr 260/22), Rafał Pilichowski przeciwko Polsce (skarga nr 1777/22) oraz Maciej Podgórski przeciwko Polsce (skarga nr 13169/22). Skarżący podnieśli zarzut naruszenia art. 6 ust. 1 (prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie) oraz art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) Konwencji w związku ze zbyt długo trwającymi postępowaniami karnymi. Trybunał nie zaakceptował złożonych przez Rząd deklaracji jednostronnych i orzekł, że postępowanie w sprawach skarżących toczyło się z naruszeniem prawa zagwarantowanego w art. 6 ust. 1 Konwencji, a nadto skarżący nie mieli do dyspozycji skutecznego środka odwoławczego, gwarantowanego przez art. 13 Konwencji. W związku z powyższym Trybunał stwierdził naruszenie art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji i zasądził na rzecz skarżących, kwoty od 3000 euro do 15100 euro tytułem słusznego zadośćuczynienia.

W sprawie Przybyszewska i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 11454/17),

mając na uwadze podobny przedmiot skarg, Trybunał rozpoznał łącznie sprawy ze skargi: p. Cecylii Przybyszewskiej (nr 11454/17), p. Barbary Starskiej (nr 11810/17), p. Michała Niepielskiego (nr 15273/17), p. Wojciecha Piątkowskiego (nr 16898/17), p. Karoliny Borowskiej (nr 24231/17), p. Agaty Keller (nr 24351/17), p. Krzysztofa Alcera (nr 25891/17), p. Grzegorza Lepianki (nr 25904/17), p. Małgorzaty Sobczyńskiej (nr 30128/18), p. Beaty Hanuszkiewicz (nr 30340/18). Skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 8 Konwencji ze względu na brak jakiejkolwiek formy prawnego uznania i ochrony związków skarżących jako par jednopłciowych w Polsce. Powołując dotychczasowe orzecznictwo, Trybunał zauważył, że art. 8 Konwencji nakłada na państwa członkowskie wymóg zapewnienia prawnego uznania i ochrony par osób tej samej płci poprzez wprowadzenie „szczególnych ram prawnych”. Państwa mają szerszy margines oceny przy określaniu dokładnego charakteru systemu prawnego, który ma być dostępny dla par tej samej płci, jednakże istotne jest, aby ochrona przyznana przez państwa członkowskie parom tej samej płci była odpowiednia. Mając to na uwadze Trybunał uznał, że w okolicznościach niniejszej sprawy Polska nie zachowała właściwej równowagi między nadrzędnymi interesami narodowymi, a interesami wskazanymi przez skarżących. Uznając skargi za dopuszczalne Trybunał stwierdził, że państwo polskie przekroczyło swój margines oceny i nie spełniło pozytywnego obowiązku zapewnienia skarżącym określonym ram prawnych, przewidujących uznanie i ochronę związków osób tej samej płci, co też stanowiło naruszenie prawa skarżących do poszanowania ich życia prywatnego i rodzinnego. Podkreślił, że w obliczu braku oficjalnego uznania i pomimo pewnych pozytywnych zmian w orzecznictwie w tej dziedzinie, partnerzy tej samej płci nie byli bowiem w stanie regulować podstawowych aspektów swojego życia, np. dotyczących własności, alimentów, opodatkowania i dziedziczenia, jako oficjalnie uznana para. Polskie ramy prawne zastosowane wobec skarżących, nie mogły być uznane za zapewniające podstawowe potrzeby uznania i ochrony osób tej samej płci, będących w stabilnym i stałym związku. Trybunał podkreślił również, że tradycje, stereotypy i dominujące postawy społeczne w danym kraju nie mogą same w sobie stanowić wystarczającego uzasadnienia dla odmiennego traktowania ze względu na orientację seksualną. W świetle argumentów przedstawionych przez strony, uwag interwenientów oraz wobec okoliczności spraw, analizowanych indywidualnie pod kątem ugruntowanego orzecznictwa Trybunału i stwierdzonego naruszenia art. 8 Konwencji, Trybunał uznał, że samo stwierdzenie naruszenia stanowi wystarczające słuszne zadośćuczynienie za wszelkie szkody niemajątkowe poniesione przez skarżących.

Wyrokiem w sprawie Frankowski i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 32589/22 i in)

zostały objęte sprawy ze skarg: I.F. (nr 32589/22 i 35548/22) i R.K. (nr 42267/22). Skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji ze względu na długość przedmiotowych postępowań karnych oraz art. 13 Konwencji w związku z brakiem skutecznych środków odwoławczych w prawie krajowym. W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji, Trybunał podkreślił, że rozsądny charakter czasu trwania postępowania należy oceniać w świetle okoliczności sprawy oraz następujących kryteriów: złożoności sprawy, zachowania skarżących i właściwych organów oraz znaczenia przedmiotu sporu dla skarżących. Uwzględniając swoje dotychczasowe orzecznictwo, Trybunał uznał, że czas trwania postępowań (odpowiednio ponad 6, 7 i 9 lat) był nadmierny i nie spełniał wymogu „rozsądnego terminu”. W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 13 Konwencji Trybunał zauważył, że skarżący nie dysponowali skutecznym środkiem odwoławczym. Wobec danych okoliczności spraw, analizowanych indywidualnie pod kątem ugruntowanego orzecznictwa Trybunału i stwierdzonego naruszenia art. 6 ust. 1 oraz art. 13 Konwencji, Trybunał przyznał skarżącym kwoty w wysokości od 3200 euro do 6900 euro tytułem stosownego zadośćuczynienia.

Z uwagi na podobny przedmiot skarg wyrokiem w sprawie Królak i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 5983/22 i inne)

zostały objęte 3 sprawy: Piotr Królak i Andrzej Królak przeciwko Polsce (skarga nr 5983/22), Kazimierz Iwankiewicz przeciwko Polsce (skarga nr 10873/22) oraz Krzysztof Nawrot przeciwko Polsce (skarga nr 13726/22). Skarżący podnieśli zarzut naruszenia art. 6 ust. 1 (prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie) oraz art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) Konwencji w związku z przewlekłością postępowań cywilnych. Postępowania, których dotyczyły skargi, trwały: w sprawie Królak p. Polsce ponad 10 lat, 2 miesiące i 12 dni (1 instancja); w sprawie Iwankiewicz p. Polsce ponad 5 lat, 11 miesięcy i 6 dni (1 instancja); w sprawie Nawrot przeciwko Polsce ponad 8 lat, 2 miesiące i 16 dni (2 instancje). Trybunał stwierdził w powyższych sprawach naruszenie art. 6 ust. 1 oraz art. 13 Konwencji i zasądził na rzecz skarżących kwoty od 3500 euro do 8200 euro tytułem słusznego zadośćuczynienia.

W wyroku w sprawie M.L. przeciwko Polsce (skarga nr 40119/21)

Trybunał uznał większością głosów 5 do 2, że doszło do naruszenia art. 8 Konwencji. Skarga miała związek z konsekwencjami opublikowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego („TK”) z 22 października 2020 r. (sygn. K 1/20). Warunki legalnej aborcji w Polsce zostały określone w ustawie o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerwania ciąży („ustawa z 1993 r.”). W dniu 22 października 2020 r. TK wydał wyrok, w którym uznał za niezgodne z Konstytucją art. 4a ust. 1 pkt 2 i art. 4a ust. 2 ustawy z 1993 r. (przepisy te dawały możliwość legalnego przerwania ciąży w przypadkach dużego prawdopodobieństwa ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu). Wyrok ten został opublikowany w dniu 27 stycznia 2021 r. Skarżąca oczekiwała na zabieg przerwania ciąży, który miał odbyć się w dniu 28 stycznia 2021 r. w szpitalu w Warszawie (w 14 tygodniu ciąży u płodu stwierdzono trisomię 21). W następstwie publikacji wyroku TK dzień przed zabiegiem lekarz poinformował ją, że w związku ze zmianami w prawie krajowym nie może dokonać aborcji ani w szpitalu w Warszawie, ani w żadnej innej placówce medycznej w Polsce. Ostatecznie skarżąca udała się do Holandii, gdzie w dniu 29 stycznia 2021 r. ciąża została przerwana w prywatnej klinice. Powołując się na art. 3 (zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania) oraz art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji, skarżąca zarzuciła, że była zmuszona wybierać pomiędzy urodzeniem ciężko chorego dziecka a wyjazdem za granicę w celu dokonania aborcji. Wskazała również, że sędziowie, których orzeczenie wprowadziło to ograniczenie, zostali powołani w postępowaniu, które naruszało art. 6 Konwencji. ETPC stwierdził większością głosów, że sposób potraktowania skarżącej nie osiągnął dotkliwości wymaganej dla stwierdzenia możliwości zastosowania art. 3 Konwencji, jednak z uwagi na fakt, że przepisy dotyczące możliwości usuwania ciąży dotyczą życia prywatnego kobiety, zastosowanie ma art. 8 Konwencji. ETPC stwierdził, że doszło do ingerencji w prawo do życia prywatnego skarżącej. Oceniając zgodność ingerencji z prawem wskazał, że postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym miało bezpośredni wpływ na prawa skarżącej, w tym w szczególności na prawo do życia prywatnego, zatem ocena zgodności ingerencji z prawem wymaga zbadania atrybutów tego organu sądowego jako „sądu”, który jest „zgodny z prawem” dla celów Konwencji, w tym w odniesieniu do jego składu i procedury powoływania jego członków. Trybunał orzekł, że w składzie TK, który wydał orzeczenie mające wpływ na prawa skarżącej, znaleźli się sędziowie powołani w trybie postępowania, które uznał już za naruszające Konwencję w swoim wyroku w sprawie Xero Flor przeciwko Polsce. Trybunał uznał zatem, że ingerencja w prawa skarżącej nie była zgodna z prawem w rozumieniu art. 8 Konwencji. Ponadto orzeczenie TK ingerowało w procedurę medyczną, do której skarżąca była zakwalifikowana i która była już wszczęta, tworząc sytuację pozbawiającą ją odpowiednich zabezpieczeń przed arbitralnością. Ingerencja w prawa skarżącej nie była więc „zgodna z prawem” i stanowiła naruszenie art. 8 Konwencji. W związku ze stwierdzonym naruszeniem Trybunał ETPC zasądził na rzecz skarżącej kwotę 15000 euro tytułem zadośćuczynienia oraz 1004 euro tytułem odszkodowania. Zdanie odrębne złożyli sędziowie I. Jelić, G. Felici i E. Wennerström (zdanie odrębne zbieżne) oraz sędziowie K. Wojtyczek i P. Paczolay (zdanie odrębne rozbieżne).

Ponadto w drugim półroczu 2023 r. Trybunał opublikował 34 decyzje w sprawach przeciwko Polsce.

W dniu 6 lipca 2023 r. Trybunał opublikował decyzje w sprawach:

Banaś i Tusiński przeciwko Polsce (skargi nr 15071/21 i 43330/21) – deklaracje jednostronne i decyzja z dnia 15 czerwca 2023 r. o skreśleniu skarg z listy;
Dubieszko i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 26749/20 i 9 innych skarg) – ugody i decyzja z dnia 15 czerwca 2023 r. o skreśleniu skarg z listy;
Janek i Orłowski przeciwko Polsce (skargi nr 61510/21 i 20389/22) – ugody i decyzja z dnia 15 czerwca 2023 r. o skreśleniu skarg z listy;
Kossowski przeciwko Polsce (skarga nr 24406/14) – decyzja z dnia 13 czerwca 2023 r. o skreśleniu skargi z listy.

Mając na uwadze podobny przedmiot skarg, Trybunał rozpoznał sprawę Banaś przeciwko Polsce (skarga nr 15071/21) łącznie ze sprawą Tusiński przeciwko Polsce (skarga nr 43330/21).

Obie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji ze względu na przewlekłość postępowania cywilnego oraz art. 13 Konwencji z uwagi na brak skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. W sprawach tych Rząd złożył deklaracje, w których przyznał, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 oraz art. 13 Konwencji i zobowiązał się do wypłacenia skarżącym stosownego zadośćuczynienia w wysokości od 1260 do 2495 euro, które Trybunał uznał za wystarczające. W związku z powyższym ETPC postanowił o skreśleniu skarg z listy rozpoznawanych spraw.

Sprawa Dubieszko przeciwko Polsce (skarga nr 26749/20)

została rozpoznana łącznie z sprawami ze skarg: p. Tomasza Surmackiego (skarga nr 47583/20), p. Jadwigi Pindur (skarga nr 769/21), p. Jolanty Krzywickiej (skarga nr 8680/21), p. Sławomira Barasińskiego (skarga nr 8947/21), p. Haliny Wójtowicz (skarga nr 9221/21), p. Anny Boneckiej (skarga nr 29735/21), p. Waldemara Ostrowskiego (skarga nr 38476/21), p. Piotra Kuźmickiego (skarga nr 49601/21), p. Wiesława Bąka (nr skargi 61074/21). Wszystkie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji ze względu na przewlekłość postępowania cywilnego oraz art. 13 Konwencji z uwagi na brak skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. Rząd przyznał, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 oraz art. 13 Konwencji i zobowiązał się do wypłacenia skarżącym stosownego zadośćuczynienia w wysokości od 2040 do 2520 euro. W związku z zawarciem ugody przez strony, Trybunał postanowił skreślić ww. skargi z listy rozpoznawanych spraw.

Z uwagi na podobny przedmiot skarg, Trybunał sprawy Janek przeciwko Polsce (skarga nr 61510/21) i Orłowski przeciwko Polsce (skarga nr 20389/22)

zostały objęte jedną decyzją. Obie sprawy dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji w związku z przewlekłością postępowań karnych oraz brakiem skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. W obu sprawach Rząd złożył deklaracje jednostronne, w których przyznał, że doszło do naruszenia i zaproponował skarżącym wypłatę kwot: 2960 euro (Janek) i 3710 euro (Orłowski). W związku ze zgodą skarżących na warunki deklaracji, Trybunał uznał, że sprawy należy traktować za rozstrzygnięte w drodze ugody pomiędzy stronami i skreślił skargi z listy spraw zgodnie z art. 39 Konwencji.

W sprawie Kossowski przeciwko Polsce (skarga nr 24406/14)

skarżący zarzucił, że doszło do naruszenia jego prawa do ochrony życia prywatnego, w związku z oddaleniem przez sądy krajowe powództwa o ochronę dóbr osobistych (dobrego imienia), które skarżący wytoczył przeciwko J.M. – dziennikarzowi, autorowi publikacji prasowej na jego temat. Sądy pierwszej i drugiej instancji orzekły na niekorzyść skarżącego uznając, iż publikując kwestionowany artykuł, J.M. nie przekroczył granic uzasadnionej krytyki dziennikarskiej. Trybunał zauważył, że skarżący jest osobą publiczną – znawcą sztuki upoważnionym do potwierdzania autentyczności dzieł sztuki i wydawania zaświadczeń o zezwoleniu na ich sprzedaż aukcyjną. Uznał również, że autor artykułu nie miał na celu zdyskredytowania skarżącego ani zakwestionowania całości jego działalności zawodowej, ale ograniczył się do ujawnienia kilku konkretnych sytuacji, świadczących o zaniedbaniach lub błędach zawodowych skarżącego. Trybunał zauważył, że sądy krajowe uznały, że publikując swój artykuł J.M przedstawił wystarczającą podstawę faktyczną dla swoich uwag, działał zgodnie z wymaganą od dziennikarza starannością i nie naruszył etyki dziennikarskiej. Wskazał również, że sądy krajowe należycie wyważyły sporne interesy, z jednej strony dobre imię skarżącego, a z drugiej dziennikarską wolność wypowiedzi autora artykułu. Wobec powyższego Trybunał uznał, że skarga jest oczywiście bezzasadna i odrzucił ją zgodnie z art. 35 ust. 3 lit. a i ust. 4 Konwencji.

W dniu 20 lipca 2023 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka opublikował decyzje z dnia 29 czerwca 2023 r. w następujących sprawach przeciwko Polsce:

Martyniuk przeciwko Polsce (skarga nr 35815/20) – decyzja o skreśleniu skargi z listy zgodnie z art. 37 ust. 1 lit a Konwencji w związku z brakiem odpowiedzi na pisma z kancelarii Trybunału;
Popis i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 4765/22 i 6 innych skarg) – ugody i decyzja o skreśleniu skarg z listy.
Ścisło i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 47321/18 i 2 inne skargi) – ugody i decyzja o skreśleniu skarg z listy.

Sprawa Martyniuk przeciwko Polsce (skarga nr 35815/20)

dotyczyła zarzutu naruszenia art. 3 i art. 8 Konwencji z uwagi na kontrole osobiste, którym skarżący został poddany w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności. Pismem z dnia 20 listopada 2020 r. skarżący został poinformowany o obowiązku informowania Trybunału o każdej zmianie adresu do korespondencji oraz został pouczony, że brak ustosunkowania się do wniosków Trybunału o udzielenie informacji może skutkować skreśleniem jego sprawy z listy. Skarżący, po zwolnieniu go z aresztu, nie wskazał nowego adresu do korespondencji i nie odpowiedział na pismo Trybunału z dnia 2 listopada 2022 r. W konsekwencji oraz z uwagi na brak szczególnych okoliczności, dotyczących poszanowania praw gwarantowanych przez Konwencję i jej Protokoły, Trybunał postanowił o skreśleniu skargi z listy rozpoznawanych spraw.

Mając na uwadze podobny przedmiot skarg Trybunał rozpoznał sprawę Popis i Inni przeciwko Polsce łącznie z 6 innymi sprawami:

Bożena Zwierzyńska przeciwko Polsce (skarga nr 5416/22), Zdzisław Pudełko przeciwko Polsce (skarga nr 5470/22), Leszek Wachowicz przeciwko Polsce (skarga nr 7383/22), Mirosław Skonieczny przeciwko Polsce (skarga nr 7684/22), Małgorzata Skorupska przeciwko Polsce (skarga nr 7883/22), Andrzej Krzystosiak przeciwko Polsce (skarga nr 8534/22). Wszystkie sprawy dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji w związku z przewlekłością postępowań cywilnych oraz brakiem skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. We wszystkich sprawach Rząd złożył deklaracje jednostronne, w których przyznał, że doszło do naruszenia i zaproponował wypłatę skarżącym kwot w wysokości od 1620 do 2520 euro. W związku ze zgodą skarżących na warunki deklaracji, Trybunał uznał, że sprawy należy traktować za rozstrzygnięte w drodze ugody pomiędzy stronami i skreślił skargi z listy spraw zgodnie z art. 39 Konwencji.

Z uwagi na podobny przedmiot skarg Trybunał rozpoznał sprawę Ścisło przeciwko Polsce (skarga nr 47321/18) łącznie ze skargami p. Oskara Michalskiego (nr 22286/19) i p. Łukasza Zakrzewskiego (nr 24637/19).

Wszystkie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 3 Konwencji oraz art. 8 Konwencji z uwagi na kontrole osobiste, którym skarżący zostali poddani podczas pozbawienia wolności. W powyższych sprawach strony zawarły ugody, na mocy których skarżącym przyznano stosowne zadośćuczynienie w wysokości od 2600 do 6000 euro, natomiast Trybunał postanowił o skreśleniu tych skarg z listy rozpoznawanych spraw.

W dniu 7 września 2023 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka opublikował decyzję z dnia 11 lipca 2023 r. w sprawie:

Bartosz Sypioła i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 783/16 i 17 innych skarg).

Sprawa Bartosz Sypioła i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 783/16 i 17 innych skarg) dotyczyła braku możliwości odwołania się od decyzji Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Ł., która unieważniła egzamin maturalny z rozszerzonej chemii grupie licealistów, twierdząc, że nie pisali go samodzielnie. Maturzyści próbowali odwołać się od tej decyzji najpierw do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a następnie do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Oba sądy nie rozpatrzyły skarg maturzystów, wskazując na brak właściwości. W 2015 r. Trybunał Konstytucyjny nie stwierdził niezgodności z konstytucją przepisów ustawy o systemie oświaty uniemożliwiających zaskarżenie decyzji o unieważnieniu egzaminu do sądu administracyjnego. W postępowaniu przed ETPC skarżący zarzucili między innymi naruszenie art. 6 Konwencji, twierdząc, że brak jakiegokolwiek środka prawnego, za pomocą którego mogli zaskarżyć decyzję dotyczącą unieważnienia egzaminu maturalnego, naruszał ich prawo dostępu do sądu. Trybunał uznał, że nie ma właściwości ratione materiae i odrzucił skargę zgodnie z art. 35 ust. 3 lit. a i ust. 4 Konwencji. W zakresie zarzutu naruszenia art. 2 Protokołu nr 1 do Konwencji (prawo do nauki) skarga została uznana za oczywiście bezzasadną i odrzucona na podstawie art. 35 ust. 4 Konwencji.

W dniu 28 września 2023 r. Trybunał opublikował decyzję z 5 września 2023 r. w sprawie:

Tomkiewicz przeciwko Polsce (skarga nr 46855/20) – decyzja o odrzuceniu skargi.

Skarga w sprawie Tomkiewicz przeciwko Polsce dotyczyła zarzutu naruszenia art. 8 Konwencji ze względu na naruszenie prawa do kontaktów z dzieckiem. W odpowiedzi na skargę Rząd podniósł, że skarżący Norbert Tomkiewicz nie wyczerpał wszystkich dostępnych środków odwoławczych. Trybunał zaniechał analizy przedmiotowego zarzutu Rządu z powodu uznania, iż skarga jest w każdym razie niedopuszczalna. Trybunał zwrócił jednak uwagę, że skarżący wniósł przeciwko Skarbowi Państwa powództwo o zapłatę słusznego zadośćuczynienia z tytułu naruszenia prawa do kontaktów z dzieckiem, które też zostało oddalone prawomocnym wyrokiem sądu. Zdaniem Trybunału kluczową kwestią w przedmiotowej sprawie było to, czy podjęto wszelkie niezbędne kroki w celu realizowania ustalonych kontaktów z dzieckiem. Trybunał stwierdził, że konflikt między skarżącym a jego byłą żona oraz utrudnianie przez nią rzeczonych kontaktów szczególnie ograniczało organom krajowym działanie w celu pełnego wyegzekwowania prawa skarżącego do kontaktu z dzieckiem. Trybunał stwierdził, że pomimo tych trudności sąd rejonowy działał z należytą starannością i szybko podejmował określone decyzje, zarówno na wniosek skarżącego jak i z urzędu. Sąd, działając z urzędu zobowiązał skarżącego i jego była żonę do uczęszczania na terapię rodzinną, zmieniał ustalenia, dotyczące kontaktów w sposób bardziej odpowiadający wnioskom skarżącego, zasięgał opinii biegłych psychologów za każdym razem, gdy zachodziła taka potrzeba i regulował kontakty za pomocą środków tymczasowych na czas trwania postępowania. Trybunał zauważył także, że decyzja sądu o nieuwzględnieniu roszczenia skarżącego o ograniczenie władzy rodzicielskiej byłej żonie została podjęta na podstawie opinii biegłego i po przesłuchaniu dziecka. Ostatecznie, ze względu na dalsze trudności w realizacji ustalonych kontaktów z dzieckiem, sąd ograniczył władzę rodzicielską matce. Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał uznał, że nie można winić państwa za brak możliwości widywania dziecka przez skarżącego przez dłuższy czas, albowiem sąd rozstrzygał kwestię pieczy nad dzieckiem w stale zmieniających się okolicznościach poważnego konfliktu między rodzicami dziecka. Organy krajowe nie były bezczynne w wykonywaniu swoich obowiązków i poszukiwaniu odpowiednich rozwiązań. Trybunał podkreślił, że jego funkcją jest kontrola decyzji podjętych przez te organy w ramach korzystania z przysługującego im zakresu uznania w świetle Konwencji, a te w niniejszej sprawie zostały podjęte w sposób prawidłowy. Z tych też względów skarga została uznana za niedopuszczalną i jako taka podlegała odrzuceniu.

W dniu 5 października 2023 r. Trybunał opublikował decyzje z dnia 14 września 2023 r. w sprawach:

Ł.K. przeciwko Polsce (skarga nr 20228/19) – decyzja o skreśleniu skargi z listy spraw zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. a Konwencji;
Mańkowski i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 20511/21 i in.) – deklaracje jednostronne i skreślenie skarg z listy zgodnie z art. 37 ust 1 lit. c Konwencji;
Młynarscy i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 62113/19) – deklaracje jednostronne i skreślenie skarg z listy zgodnie z art. 37 ust 1 lit. c Konwencji.

Z uwagi na podobny przedmiot skarg Trybunał rozpoznał sprawę Mańkowski przeciwko Polsce (skarga nr 20511/21)

łącznie ze sprawami ze skarg: J. Mościckiego (skarga nr 33567/21), M. Jamroza (skarga nr 49515/21) oraz P. Jakubowskiego (skarga nr 4235/22). Wszystkie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji ze względu na przewlekłość postępowania karnego oraz art. 13 Konwencji z uwagi na brak skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. W sprawach tych Rząd złożył deklaracje, w których przyznał, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 oraz art. 13 Konwencji i zobowiązał się do wypłacenia skarżącym stosownych kwot zadośćuczynienia w wysokości od 2290 do 5190 euro. Wobec powyższego Trybunał stwierdził, że dalsze rozpoznawanie skarg nie jest uzasadnione i skorzystał z prawa do ich skreślenia z listy spraw.

Mając na uwadze podobny przedmiot skarg, Trybunał rozpoznał łącznie sprawy ze skargi: p. Stefanii Młynarskiej i p. Marka Młynarskiego (skarga nr 62113/19),

p. Romana Wilczyńskiego (skarga nr 11128/20), p. Ewy Michalskiej i p. Andrzeja Michalskiego (skarga nr 247/21). Wszystkie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji ze względu na przewlekłość postępowania administracyjnego oraz art. 13 Konwencji z uwagi na brak skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. Rząd przyznał, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 oraz art. 13 Konwencji i zobowiązał się do wypłacenia skarżącym stosownego zadośćuczynienia w wysokości od 1560 do 8890 euro. W związku z powyższym, uznając zaproponowaną przez Rząd wysokość zadośćuczynienia za wystarczającą, Trybunał postanowił skreślić ww. skargi z listy rozpoznawanych spraw.

W dniu 19 października 2023 r. Trybunał opublikował decyzje w sprawach:

Piórkowska i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 10386/22 i in.) – ugody między stronami i decyzja z dnia 28 września 2023 r. o skreśleniu skarg z listy;
Gerard Weychert i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 54878/19 i in.) – decyzja z dnia 26 września 2023 r. – skreślenie skargi z listy w związku z brakiem wykorzystania krajowych środków odwoławczych.

Mając na uwadze podobny przedmiot skarg, Trybunał rozpoznał łącznie sprawy ze skarg:

p. Barbary Piórkowskiej (skarga nr 10386/22), p. Marka Parzyszka (skarga nr 10390/22), p. Mirosława Maja (skarga nr 10780/22), p. Ireneusza Szczepanowskiego (skarga nr 10786/22), p. Marka Krysiaka (skarga nr 10834/22), p. Bogdana Bogackiego (skarga nr 10882/22), p. Ryszarda Kosa (skarga nr 12899/22), p. Bożenny Szumskiej (skarga nr 13844/22), p. Wiesława Sokoła (skarga nr 15616/22), p. Krzysztofa Woźniaka (skarga nr 24965/22). Wszystkie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji ze względu na przewlekłość postępowania cywilnego oraz art. 13 Konwencji z uwagi na brak skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. Rząd przyznał, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 oraz art. 13 Konwencji w związku z zaistniałą przewlekłością postępowania i brakiem skutecznego środka prawnego w prawie krajowym oraz zobowiązał się do wypłacenia skarżącym stosownego zadośćuczynienia w wysokości od 1610 do 2520 euro. W związku z zawarciem ugody przez strony, Trybunał postanowił skreślić ww. skargi z listy rozpoznawanych spraw.

W sprawie Gerard Weychert i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 54878/19)

skarżący zarzucili naruszenie art. 10 Konwencji. Skarżący, członkowie zarządu spółdzielni mieszkaniowej, zamieścili w gazecie spółdzielni oświadczenie, dotyczące przyczyn zwolnienia dyscyplinarnego członka zarządu spółdzielni (K.W.). Stwierdzili m.in., że K.W. dopuścił się przestępstwa. W chwili publikacji oświadczenia toczyło się śledztwo przeciwko K.W., które następnie zostało umorzone z uwagi na brak dowodów. Sądy krajowe uznały, że skarżący są odpowiedzialni za zniesławienie K.W. i warunkowo umorzyły postępowanie, nakazując skarżącym zapłatę po 300 złotych na cele charytatywne i pokrycie kosztów postępowania. Trybunał zauważył, że w apelacji od wyroku pierwszej instancji skarżący nie wskazywali, że doszło do naruszenia ich wolności słowa. W ocenie ETPC, w postępowaniu przed sądami krajowymi skarżący bronili się, posługując się argumentami innymi niż te, które później podnieśli w swojej skardze do Trybunału. Trybunał uznał, że skarżący nie dali polskim sądom możliwości podjęcia kroków zapobiegających naruszeniu Konwencji lub mogących doprowadzić do naprawienia domniemanego naruszenia Konwencji, zanim skarga została wniesiona do ETPC. Trybunał uznał zatem, że podniesiony przez Rząd zarzut, że skarżący w niniejszej sprawie nie skorzystali z odpowiedniego „skutecznego” krajowego środka odwoławczego, jest zasadny. W związku z powyższym Trybunał uznał skargę za niedopuszczalną zgodnie z art. 35 ust. 1 i 4 Konwencji.

W dniu 16 listopada 2023 r. Trybunał opublikował decyzje z dnia 12 października 2023 r .w sprawach:

Boczek przeciwko Polsce (skarga nr 61364/21) – ugoda i decyzja o skreśleniu skargi z listy zgodnie z art. 39 Konwencji;
Kłos przeciwko Polsce (skarga nr 57134/21) – ugoda i decyzja o skreśleniu skargi z listy zgodnie z art. 39 Konwencji;
Krystkiewicz przeciwko Polsce (skarga nr 34183/20) – ugoda i decyzja o skreśleniu skargi z listy zgodnie z art. 39 Konwencji;
Rosenowski przeciwko Polsce (skarga nr 19187/21) – deklaracja jednostronna i decyzja o skreśleniu skargi z listy zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. c Konwencji.

Skarga w sprawie Boczek przeciwko Polsce (nr 61364/21)

dotyczyła zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji ze względu na brak dostępu do sądu w związku z brakiem możliwości uiszczenia przez skarżącego opłat sądowych. W związku z zawarciem ugody między stronami i przyznaniem skarżącemu stosownego zadośćuczynienia (4000 euro), Trybunał postanowił skreślić skargę z listy rozpoznawanych skarg.

W sprawie Kłos przeciwko Polsce (skarga nr 57134/21)

skarżąca podniosła zarzut naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji ze względu na brak dostępu do sądu w związku z brakiem możliwości uiszczenia przez skarżącą opłat sądowych. W związku z zawarciem ugody przez strony i przyznaniem skarżącej stosowanego zadośćuczynienia (4000 euro), Trybunał postanowił skreślić skargę z listy rozpoznawanych spraw.

W sprawie Krystkiewicz przeciwko Polsce (skarga nr 34183/20)

skarżący zarzucił naruszenie art. 5 ust. 3 Konwencji w związku z długotrwałym stosowaniem wobec niego tymczasowego aresztowania. Strony zawarły ugodę. Rząd zobowiązał się do wypłaty skarżącemu zadośćuczynienia w wysokości 6500 euro oraz 250 euro tytułem zwrotu kosztów. W związku z powyższym Trybunał stwierdził, że dalsze rozpatrywanie skargi nie jest uzasadnione i skreślił skargę z listy spraw zgodnie z art. 39 Konwencji.

Skarga w sprawie Rosenowski przeciwko Polsce (skarga nr 19187/21)

dotyczyła zarzutu naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji w związku z długotrwałym stosowaniem wobec skarżącego tymczasowego aresztowania. W przedmiotowej sprawie Rząd złożył deklarację jednostronną, w której przyznał, że doszło do naruszenia i zaproponował wypłacenie skarżącemu kwoty 6250 euro tytułem zadośćuczynienia. W związku z powyższym Trybunał stwierdził, że dalsze rozpoznawanie skargi nie jest uzasadnione i skreślił skargę z listy spraw zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. c Konwencji.

W dniu 30 listopada Trybunał opublikował decyzje w sprawach:

Hęś i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 43772/20 i in.) – deklaracje jednostronne i decyzja z dnia 9 listopada 2023 r. o skreśleniu skarg z listy;
Jerszów przeciwko Polsce (skarga nr 31731/20) – decyzja z dnia 9 listopada 2023 r. o skreśleniu skargi z listy spraw w związku z brakiem odpowiedzi skarżącego;
Kankowski przeciwko Polsce (skarga nr 27122/21) – decyzja z dnia 9 listopada 2023 r. o odrzuceniu skargi na postawie art. 35 ust. 3 i 4 Konwencji.
Pietrowski i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 30512/21 i in.) – ugody i decyzja z dnia 9 listopada 2023 r. o skreśleniu skarg z listy zgodnie z art. 39 Konwencji;
Puchalski przeciwko Polsce (skarga nr 20792/21) – decyzja z dnia 9 listopada 2023 r. o skreśleniu skargi z listy spraw z uwagi na brak odpowiedzi skarżącego na obserwacje Rządu;
Rykalski przeciwko Polsce (skarga nr 58201/19) – ugody i decyzja z dnia 9 listopada 2023 r. o skreśleniu skargi z listy spraw zgodnie z art. 39 Konwencji;
Tatera i Kosim przeciwko Polsce (skarga nr 43076/19 i 30/22) – deklaracje jednostronne i decyzja z dnia 9 listopada 2023 r. o skreśleniu skarg z listy spraw;
Wołosz przeciwko Polsce (skarga nr 8341/20) – decyzja z dnia 7 listopada 2023 r. o niedopuszczalności skargi.

Z uwagi na podobny przedmiot spraw decyzją Hęś i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 43772/20 i in.)

zostały objęte sprawy ze skarg: p. Dariusza Hęsia (skarga nr 43772/20), p. Janusza Żelazka (skarga nr 53826/20), p. Mariusza Prokurata (skarga nr 55498/21), p. Mateusza Hryniewicza (skarga nr 61554/21), p. Jana Tasiora (skarga nr 5286/22). Wszystkie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji ze względu na przewlekłość postępowań karnych oraz art. 13 Konwencji z uwagi na brak skutecznego środka prawnego w prawie krajowym. Rząd przyznał, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 oraz art. 13 Konwencji i zobowiązał się do wypłacenia skarżącym stosownego zadośćuczynienia w wysokości od 1900 do 10 920 euro. W związku z takim stanem rzeczy, Trybunał postanowił skreślić ww. skargi z listy rozpoznawanych spraw.

Sprawa Jerszów przeciwko Polsce (numer skargi 31731/20)

dotyczyła czasu trwania postępowania krajowego, które – w ocenie skarżącego – miało przewlekły charakter. Skarżący w niniejszej sprawie zmarł przed wydaniem orzeczenia przez Europejski Trybunał Praw Człowieka, jednak ani jego pełnomocnik, ani jego następcy prawni nie zawiadomili o tym Trybunału. W tej sytuacji Trybunał, poinformowany o tym przez Rząd, wezwał strony do aktualizacji złożonych stanowisk. Stanowisko Rządu zostało przesłane stronie skarżącej, jednak nie nadesłała ona odpowiedzi w wymaganym terminie. W tej sytuacji Trybunał skreślił niniejszą skargę z listy spraw.

W sprawie Benon Kankowski przeciwko Polsce (skarga nr 27122/21)

skarżący zarzucił naruszenie art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji w związku z przewlekłością postępowania karnego i brakiem skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. W związku z tym, że we wskazanych przez skarżącego postępowaniach oskarżonym nie był on sam a pan Adam Kankowski, skarga została odrzucona na postawie art. 35 ust. 3 i 4 Konwencji.

Mając na uwadze podobny przedmiot skarg Trybunał rozpoznał sprawę Dawid Pietrowski przeciwko Polsce (skarga nr 30512/21)

łącznie z 3 innymi sprawami: Dariusz Świderski przeciwko Polsce (skarga nr 33548/21), Sylwester Wodecki przeciwko Polsce (skarga nr 38526/21) oraz Jan Ludwik Palicki przeciwko Polsce (skarga nr 41898/21). Wszystkie sprawy dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji w związku z przewlekłością postępowań cywilnych oraz brakiem skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. We wszystkich sprawach Rząd złożył deklaracje jednostronne, w których przyznał, że doszło do naruszenia i zaproponował wypłatę skarżącym kwot w wysokości od 1480 do 5610 euro. W związku ze zgodą skarżących na warunki deklaracji Trybunał uznał, że sprawy należy traktować za rozstrzygnięte w drodze ugody pomiędzy stronami i skreślił skargi z listy spraw zgodnie z art. 39 Konwencji.

W sprawie Krzysztof Puchalski przeciwko Polsce (skarga nr 20792/21)

skarżący zarzucił naruszenie art. 5 ust. 3 Konwencji w związku z nadmierną długością stosowania wobec niego tymczasowego aresztowania. Z uwagi na brak odpowiedzi skarżącego na obserwacje Rządu skarga została skreślona z listy spraw zgodnie z art. 37 ust 1 lit. a Konwencji.

Mając na uwadze podobny przedmiot skarg Trybunał rozpoznał łącznie ze sprawą Rykalski przeciwko Polsce (skarga nr 58201/19)

sprawy ze skarg: p. Andrzeja Samoraja (skargi nr 34637/20 i 34638/20), p. Artura Korzeniewskiego (skarga nr 37338/20), p. Jerzego Biśty (skarga nr 45754/20), p. Artura Kawalca (skarga nr 48860/20), p. Pawła Kowalika (skarga nr 52114/20), p. Jerzego Radziszewskiego (skarga nr 54240/20), p. Marcina Kubikowskiego (skarga nr 18023/21), p. Marka Narewskiego (skarga nr 22381/21), p. Piotra Wysockiego (skarga nr 22854/21), p. Norberta Brejnaka (skarga nr 36581/21), p. Adama Kowalskiego (skarga nr 52442/21), p. Marka Nowaka (skarga nr 1757/22), p. Artura Kowalczyka (skarga nr 3394/22), p. Piotra Kazka (skarga nr 6491/22), p. Roberta Archicińskiego (skarga nr 13736/22), p. Jacka Wanata (skarga nr 15160/22). Wszystkie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji ze względu na przewlekłość postępowania karnego oraz art. 13 Konwencji z uwagi na brak skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. Rząd przyznał, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 oraz art. 13 Konwencji i zobowiązał się do wypłacenia skarżącym stosownego zadośćuczynienia w wysokości od 910 do 9760 euro, na co też skarżący wyrazili zgodę. W tym stanie rzeczy, Trybunał postanowił skreślić ww. skargi z listy rozpoznawanych spraw.

Sprawa Tatera i Kosim przeciwko Polsce (skargi nr 43076/19 i 30/22)

dotyczyła długości postępowania krajowego. Skarżący Paweł Tatera i Grzegorz Kosim podnieśli zarzut naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji (prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie oraz prawo do skutecznego środka odwoławczego), wskazując, że postępowania toczące się z ich udziałem były zbyt długie, a wniesione przez nich skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania nie przyniosły oczekiwanego rezultatu. Trybunał uwzględnił w tych sprawach deklaracje jednostronne Rządu i zasądził na rzecz każdego ze skarżących kwoty, odpowiednio, 790 euro oraz 2970 euro.

Stan faktyczny sprawy Wołosz przeciwko Polsce (skarga nr 8341/20) przedstawiał się następująco.

Przeciwko skarżącemu został wniesiony prywatny akt oskarżenia, zarzucający popełnienie dziesięciu czynów w związku z publikacjami skarżącego na portalu społecznościowym. Skarżący został w pierwszej instancji skazany za dwa wpisy na karę w wysokości 900 zł. W drugiej instancji skarżącego uniewinniono od jednego z czynów, za które został skazany, a karę zmniejszono do grzywny w wysokości 900 zł, nadto nakazując skarżącemu zapłacenie kwoty 500 zł na wskazany cel charytatywny. Skarżący zakwestionował zasadność tego skazania, zarzucając naruszenie art. 10 Konwencji (wolność wypowiedzi). Trybunał wskazał, że strony były zgodne co do tego, że miała miejsce ingerencja w wolność wypowiedzi skarżącego oraz że była ona zgodna z prawem. Zauważył, że skarżącego uniewinniono od dziewięciu zarzucanych czynów, dokonując dokładnej oceny ich charakteru i ustalając, że były to stwierdzenia ocenne – w odróżnieniu od wpisu, za który go skazano, a który sądy krajowe uznały za stwierdzenie faktu. Ponieważ skarżący nie miał dowodów na swoje twierdzenie, sądy krajowe uznały, że nie podlega ono ochronie, a nadto, że nie było sformułowane w interesie publicznym. ETPC podzielił tę ocenę, podkreślając przy tym, że charakter i surowość kary były umiarkowane. Podsumowując, zdaniem ETPC sądy krajowe dokonały prawidłowego wyważenia spornych interesów w niniejszej sprawie, zachowując proporcjonalność między zastosowanymi środkami i uzasadnionym celem ingerencji. W związku z powyższym ETPC orzekł, że skarga jest oczywiście niezasadna.

W dniu 14 grudnia 2023 r. Trybunał opublikował decyzje w sprawach:

Avesani przeciwko Polsce (skarga nr 24877/20) – decyzja z dnia 23 listopada 2023 r. o skreśleniu skargi z listy spraw zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. a;
Blanckenstein i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 16500/20 i in.) – ugody i decyzja z dnia 23 listopada 2023 r. o skreśleniu skarg z listy;
Kossowski i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 36254/22) – ugody i decyzja z dnia 23 listopada 2023 r. o skreśleniu skarg z listy;
M.B. i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 3030/21) – decyzja z dnia 5 grudnia 2023 r. o niedopuszczalności skarg i ich skreśleniu z listy spraw;
Malinowski przeciwko Polsce (skarga nr 49230/22) – deklaracja jednostronna i decyzja z dnia 23 listopada 2023 r. o skreśleniu skargi z listy;
Pantoł i Kamiński przeciwko Polsce (skargi nr 1739/22 i 8750/22) – deklaracje jednostronne i decyzja z dnia 23 listopada 2023 r. o skreśleniu skarg z listy;
Wójcicki i Kubiak przeciwko Polsce (skarga nr 21720/21) – deklaracje jednostronne i decyzja z dnia 23 listopada 2023 r. o skreśleniu skarg z listy;
Wojewoda i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 61007/21) – ugody i decyzja z dnia 23 listopada 2023 r. o skreśleniu skarg z listy spraw.

Skarga w sprawie Avesani przeciwko Polsce (nr 24877/20)

dotyczyła zarzutu naruszenia art. 8 Konwencji ze względu na długość i rezultat postępowania, zainicjowanego przez skarżącego w celu odzyskania dziecka, które zostało wywiezione z Włoch do Polski przez matkę dziecka. Wobec zaistnienia okoliczności świadczących o braku woli skarżącego do kontunuowania postępowania w niniejszej sprawie, Trybunał uznał, że dalsze rozpatrywanie skargi nie jest uzasadnione i postanowił skreślić sprawę z listy.

Z uwagi na podobny przedmiot skarg Trybunał rozpoznał sprawę Blanckenstein przeciwko Polsce (skarga nr 16500/20)

łącznie z czterema innymi skargami: p. Wandy Gajdy i p. Haliny Weber (skarga nr 34717/21), p. Beaty Podgórskiej (skarga nr 38033/22), p. Jolanty Kosińskiej (skarg nr 41941/22) oraz p. Włodzimierza Grudzińskiego (skarga nr 42579/22). Wszystkie sprawy dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji ze względu na przewlekłość postępowań administracyjnych. W sprawach tych strony zawarły ugody, na mocy których Rząd zobowiązał się do wypłaty skarżącym kwot od 1000 do 10400 euro. W związku z porozumieniem stron Trybunał skreślił skargi z listy spraw zgodnie z art. 39 Konwencji.

Mając na uwadze podobny przedmiot skarg, Trybunał objął decyzją Kossowski i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 36254/22 i in.)

sprawy ze skarg: p. Rafała Kossowskiego (skarga nr 36254/22), p. Piotra Jakubowskiego (skarga nr 38518/22), p. Marka Garczyńskiego (skarga nr 38519/22), p. Adama Rogali (skarga nr 40889/22), p. Wojciecha Gadomskiego (skarga nr 42576/22), p. Krzysztofa Jakubowskiego (skarga nr 44850/22). Wszystkie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji ze względu na przewlekłość postępowania karnego oraz art. 13 Konwencji z uwagi na brak skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. Rząd przyznał, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 oraz art. 13 Konwencji i zobowiązał się wypłacenia skarżącym stosownego zadośćuczynienia w wysokości od 1700 do 10920 euro, na które skarżący wyrazili zgodę. W związku z takim stanem rzeczy, Trybunał postanowił skreślić ww. skargi z listy rozpatrywanych spraw.

Sprawa M.B. i 926 Innych p. Polsce (skarga nr 3030/21 i in.)

miała związek z opublikowaniem w dniu 27 stycznia 2021 r. wyroku Trybunału Konstytucyjnego („TK”) z 22 października 2020 r. (sygn. K 1/20), w którym TK uznał za niezgodne z Konstytucją art. 4a ust. 1 pkt 2 i art. 4a ust. 2 ustawy z 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerwania ciąży (przepisy te dawały możliwość legalnego przerwania ciąży w przypadkach dużego prawdopodobieństwa ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu). W styczniu 2021 r. Fundacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny („FEDERA”), prowadząca kampanię na rzecz praw seksualnych i reprodukcyjnych, zamieściła w Internecie wstępnie wypełniony formularz skargi do ETPC wraz z załącznikami. FEDERA zachęcała kobiety w wieku rozrodczym mieszkające w Polsce do składania skarg do Trybunału. Potencjalne skarżące poproszono o wydrukowanie wstępnie wypełnionego formularza skargi, dodanie informacji o swojej sytuacji osobistej, podpisanie go i przesłanie do Trybunału. Skarżące złożyły swoje skargi, korzystając z ww. formularza. Większość skarżących jedynie podpisała wstępnie wypełniony formularz skargi, nie podając żadnych dodatkowych argumentów ani informacji na temat swojej indywidualnej sytuacji. Żadna ze skarżących nie dołączyła dokumentów ani zaświadczeń lekarskich, odnoszących się do jej sytuacji. Skarżące zarzuciły, że są potencjalnymi ofiarami naruszenia art. 3 i 8 Konwencji, ponieważ w sytuacji zajścia w ciążę będą zmuszone do jej kontynuowania, nawet w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo jego nieuleczalnej choroby. Zarzuciły również naruszenie art. 8 Konwencji z uwagi na fakt, że ograniczenie nie było „przewidziane przez prawo”, biorąc pod uwagę nieprawidłowy skład Trybunału Konstytucyjnego orzekającego w sprawie. Trybunał uznał, że skarżące nie przedstawiły wystarczających dowodów potwierdzających, że były narażone na rzeczywiste ryzyko poniesienia szkody, wynikającej ze zmian spowodowanych wyrokiem TK z 22 października 2020 r. W związku z powyższym ETPC stwierdził, że skarżące nie mogły powoływać się na status ofiary w rozumieniu art. 34 Konwencji i uznał skargi za niedopuszczalne.

W sprawie Malinowski przeciwko Polsce (skarga nr 49230/22)

skarżący zarzucił naruszenie art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji w związku z przewlekłością postępowania karnego. Rząd złożył deklarację jednostronną, w której przyznał, że miało miejsce naruszenie i zaproponował wypłacenie skarżącemu kwoty 6670 euro. Pomimo, że Trybunał nie otrzymał od skarżącego odpowiedzi akceptującej warunki deklaracji jednostronnej, uwzględniając przyznanie naruszenia, jak również proponowaną kwotę zadośćuczynienia – która jest zgodna z kwotami zasądzonymi w podobnych sprawach – Trybunał uznał, że dalsze rozpoznawanie skargi nie jest uzasadnione i skorzystał z prawa do wykreślenia skargi z listy spraw zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. c Konwencji.

W sprawach Pantoł i Kamiński przeciwko Polsce (skargi nr 1739/22 i 8750/22)

skarżący zarzucili naruszenie art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji w związku z przewlekłością postępowań cywilnych oraz brakiem skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. Rząd złożył deklaracje jednostronne, w których przyznał, że doszło do naruszenia i zaproponował wypłacenie skarżącym kwot w wysokości 3120 euro (Pantoł) i 2760 euro (Kamiński). Choć Trybunał nie otrzymał od skarżących odpowiedzi akceptujących warunki deklaracji jednostronnych, uwzględniając przyznanie naruszeń zawarte w deklaracjach Rządu, jak również proponowane kwoty zadośćuczynienia, które są zgodne z kwotami zasądzonymi w podobnych sprawach, Trybunał uznał, że dalsze rozpoznawanie skarg nie jest uzasadnione i skorzystał z prawa do wykreślenia skarg z listy spraw zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. c Konwencji.

W sprawach Wójcicki i Kubiak przeciwko Polsce (skargi nr 21720/21 i 45457/21)

skarżący zarzucili naruszenie art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji w związku z przewlekłością postępowań cywilnych oraz brakiem skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. Rząd złożył deklaracje jednostronne, w których przyznał, że doszło do naruszenia i zaproponował wypłacenie skarżącym kwot w wysokości 7695 euro (Wójcicki) i 7020 euro (Kubiak). Pomimo że Trybunał nie otrzymał od skarżących odpowiedzi akceptujących warunki deklaracji jednostronnych, uwzględniając przyznanie naruszeń zawarte w deklaracjach Rządu, jak również proponowane kwoty zadośćuczynienia, które są zgodne z kwotami zasądzonymi w podobnych sprawach, Trybunał uznał, że dalsze rozpoznawanie skarg nie jest uzasadnione i skorzystał z prawa do wykreślenia skarg z listy spraw zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. c Konwencji.

Mając na uwadze podobny przedmiot skarg, Trybunał objął decyzją w sprawie Wojewoda i Inni przeciwko Polsce sprawy:

p. Ireneusza Wojewody (skarga nr 61007/21), p. Grzegorza Gniado (skarga nr 13727/22), p. Marka Goławskiego (skarga nr 17147/22), p. Jerzego Pardusa (skarga nr 17670/22). Wszystkie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji ze względu na przewlekłość postępowania cywilnego oraz art. 13 Konwencji z uwagi na brak skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. Rząd przyznał, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 oraz art. 13 Konwencji i zobowiązał się do wypłacenia skarżącym zadośćuczynienia w wysokości od 1 485 do 4 310 euro, na co skarżący wyrazili zgodę. W konsekwencji takiego stanu rzeczy, Trybunał postanowił skreślić ww. skargi z listy rozpatrywanych spraw.

*****

Wszystkie orzeczenia są dostępne w języku angielskim albo francuskim w bazie orzeczniczej Trybunału https://hudoc.echr.coe.int).
Wyroki zostały przetłumaczone na język polski i zamieszczone w bazie orzeczeń ETPC na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości

0 0 votes

Article Rating