Polacy wystawiają miażdżące oceny systemowi wymiaru sprawiedliwości za rządów PiS. To wnioski z badań przeprowadzonych przez Panel badawczy Ariadna dla Stowarzyszenia Iustitia.
Badani ocenili negatywnie nie tylko każdą z instytucji wymiaru sprawiedliwości, o którą zapytali autorzy sondażu, ale ocenili tak właściwie każdy aspekt ich działania. Wymiar sprawiedliwości oceniany jest gorzej niż za rządów poprzednich koalicji.
Sędzia Bartłomiej Przymusiński, rzecznik prasowy Iustitii, komentuje:
To badanie to mocny znak tego, jak bardzo obecna ekipa rządząca odkleiła się od oczekiwań Polaków. Większość Polaków nie niuansuje sytuacji i widzi postępujące upolitycznienie. Polacy chcą bezpieczeństwa. Polityczny Trybunał Konstytucyjny i polityczna KRS ich tego bezpieczeństwa pozbawiają.
Władza, która jest bezkarna, może każdego pozbawić majątku i godności, tak jak Trybunał z dnia na dzień uderzył w prawa kobiet. Kilka dni temu ten sam Trybunał pozbawił prawa do składania skarg konstytucyjnych osoby prawne (spółki, spółdzielnie).
Dziś mamy sytuację, że nie ma ani sprawności ani praworządności, a pokrzywdzeni przez władzę są w coraz większym stopniu bezbronni.
Co między innymi wynika z badań?
- 37% ankietowanych uważa, że praworządność jest w Polsce zagrożona „zdecydowanie”, a 28%., że „raczej”. Tylko 19% społeczeństwa nie widzi dla praworządności zagrożeń.
- Jedynie 17% ankietowanych ocenia polskie sądownictwo powszechne pozytywnie, z czego 4% zdecydowanie pozytywnie, a 13% raczej pozytywnie.
- W ocenach badanych sądy aktualnie działają gorzej niż za minionych rządów. Uważa tak 29% pytanych. 21% nie widzi pod tym względem różnicy. Jedynie co dziesiąty respondent jest gotowy podpisać się pod stwierdzeniem, że rządy Prawa i Sprawiedliwości poprawiły stan sądownictwa powszechnego.
- Według 35% sądy są bardziej zależne od władzy, niż były jeszcze 8 lat temu.
Jedynie 12% wierzy, że jest inaczej.
- Ponad połowa osób (51%) źle ocenia to, że szef resortu sprawiedliwości w ogóle sprawuje nadzór nad sądami (w tym 1/3 ocenia to zdecydowanie źle). 23% jest przeciwnego zdania.
- Jeszcze bardziej zgodni Polacy są co do pomysłu powrotu do rozdzielenia funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego. Chce tego 61% badanych w tym 39% „zdecydowanie”. Obecny stan rzeczy podoba się zaledwie 16% uczestników badania.
- Polacy negatywnie oceniają także obecną Krajową Radę Sądownictwa, a jej działanie i przeprowadzane przez nią awanse sędziów 41% uznaje za nielegalne i niezgodne z literą prawa. 40% nie ma tej kwestii zdania, 18% respondentów jest przekonanych o legalności działań KRS.
- Respondenci, którzy zgadzają się ze stwierdzeniem o nielegalności aktualnej KRS, mają rozbieżne opinie o tym, co zrobić z sędziami awansowanymi przez Radę w obecnym składzie. Największa ich część – 40% – chce cofnięcia awansów i przywrócenia sędziów na poprzednie stanowisko. 22% domaga się wyrzucenia ich z zawodu, a 21% – kary dyscyplinarnej. Tylko 4% pogodziłoby się z pozostawieniem ich na wyższym stanowisku.
- Według ogółu uczestników badania KRS jest bardziej zależna o wpływów politycznych niż za poprzednich rządów Platformy Obywatelskiej (uważa tak 33% wobec 12% oceniających tę zależność tak samo i 10% uznających aktualną KRS za bardziej apolityczną).
- Aż 49% Polaków negatywnie ocenia KRS pod kątem apolityczności). 47% uważa, że Rada nie wypełnia standardów wiążących się z regułami demokratycznego państwa prawa, a 46% wystawia jej negatywną ocenę pod kątem transparentności.
- Jedynie 11% wystawiłoby KRS pozytywną notę w kategorii apolityczności. Nieco większy odsetek badanych (16 – 15%) wystawiłby taką notę w kategoriach standardów demokratycznych i transparentności.
- 44% ankietowanych źle ocenia wypełnianie przez KRS misji stania na straży niezależności sędziów. 41% uważa, że Rada źle współpracuje ze środowiskiem sędziowskim. Ponadto 40% Polaków negatywnie ocenia kompetencje jej członków.
- Trybunał Konstytucyjny jest oceniany źle pod kątem apolityczności przez ponad połowę (51%) Polaków. Niewiele mniej – 49% – źle ocenia wypełnienie przez niego standardów państwa prawa w demokracji i uznaje Trybunał za instytucję działającą transparentnie (47%).
- 46% Polaków sądzi, że TK nie wypełnia misji stania na straży niezależności sędziowskiej, 45% twierdzi, że źle współpracuje z tym środowiskiem. Ten sam odsetek pytanych negatywnie ocenia kompetencje Julii Przyłębskiej i pozostałych sędziów Trybunału, który dziś obsadzony jest wyłącznie nominatami Prawa i Sprawiedliwości.
- Według badania Polacy niepokoją się o stan praworządności w Polsce, ale uważają również, że sędziowie są za mało zaangażowani w obronę praworządności. Tak odpowiedziało 42% ankietowanych. Według 13% to zaangażowanie jest takie, jakie powinno być. Taki sam odsetek osób uważa, że sędziowie są zaangażowani w takie działania za bardzo.
Polacy nie chcą bierności ze strony sędziów. Pozytywnie ocenia ją zaledwie 13% badanych, a negatywnie – aż 44%.
