Stanowisko Zarządu Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego w sprawie ustawy z 14 kwietnia 2023 r. O państwowej komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007 – 2022
Zarząd Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego wyraża głębokie zaniepokojenie w związku z uchwaleniem, podpisaniem przez Prezydenta Rzeczypospolitej oraz wejściem w życie ustawy z 14 kwietnia 2023 r. o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007 – 2022 (Dz. U. poz. 1030). Jest to akt normatywny, który dewastuje porządek ustrojowy państwa demokratycznego, ukształtowany w Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r.
Jako Stowarzyszenie, którego jednym z podstawowym zadań jest przyczynianie się do rozwoju demokratycznych instytucji konstytucyjnych Rzeczypospolitej Polskiej. PTPK z rosnącym niepokojem i troską reagowało na wszelkie, zainicjowane w 2015 r., przejawy naruszania standardów praworządności, w postaci destrukcji systemu kontroli konstytucyjności prawa, zamachu na niezależność sądów i niezawisłość sędziowską, czy też postępującej instrumentalizacji politycznej procesu stanowienia prawa. Wymienione zjawiska – niezależnie od negatywnych skutków w sferze funkcjonowania instytucji państwa – jednocześnie konsekwentnie obniżały standardy przestrzegania wolności i praw jednostki w Polsce.
W kontekście powyższych uwag, ustawa z 14 kwietnia 2023 r. stanowi kwalifikowaną postać naruszenia ładu konstytucyjnego oraz aksjologii demokratycznego państwa prawa. Zawarte w niej rozwiązania prawne w sposób oczywisty muszą budzić niestety skojarzenia z metodami stosowanymi w najbardziej mrocznych czasach, „gdy podstawowe wolności i prawa człowieka były w naszej Ojczyźnie łamane” (por. wstęp do Konstytucji). Ustawa ta narusza m. in. zasadę demokratycznego państwa prawnego (art. 2), zasady podziału władzy i równoważenia się władz (art. 10), podstawowe wolności i prawa człowieka oraz ich konstytucyjne gwarancje (m. in. zasadę prawa do obrony i domniemania niewinności; prawo do sądu; prawo do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji, prawo dostępu obywateli do służby publicznej). Kwestionuje fundamentalny dorobek polskiej demokracji, budowany na przestrzeni ostatniego trzydziestolecia wolnej i demokratycznej Polski, począwszy od wyborów parlamentarnych z 4 czerwca 1989 r. Ustawa ta nie służy zatem ani poprawnie rozumianemu dobru wspólnemu ani rozwojowi kultury prawnej w Polsce.
Zarząd PTPK w pełni podziela jednocześnie zastrzeżenia co do ustawy z 14 kwietnia 2023r. wyrażane już publicznie przez naukowe środowiska prawnicze, w tym w szczególności przez Komitet Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk w jego uchwale z 1 czerwca br.
Dnia 2 czerwca 2023 r.
