22 maja na Uniwersytecie Warszawskim, po pięcioletnich staraniach młodzieży akademickiej UW odsłonięta zostanie tablica poświęcona ofiarom haniebnego getta ławkowego dla studentów narodowości żydowskiej.
W 1937 r., u progu nowego roku akademickiego minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego Wojciech Świętosławski wydał zgodę na wprowadzanie w szkołach wyższych gett ławkowych; już w październiku tego roku „zarządzenie porządkowe” wprowadzające na tej uczelni getto ławkowe wydał rektor Uniwersytetu Warszawskiego Włodzimierz Antoniewicz (nawiasem mówiąc – był pochodzenia ormiańskiego).
Zarządzenie nie zostało uchylone do dzisiaj.
Przypominamy opublikowany w Monitorze przed 5 laty związany z historią getta ławkowego artykuł Stefana Małeckiego-Tepichta „Antyzemityzm wiecznie żywy”.
*****
S. Małecki-Tepicht: Antysemityzm wiecznie żywy
Antysemita; (łn) przeciwnik żydów
Słownik języka polskiego
Michał Arct, Warszawa 1916,
Tadeusz Mazowiecki napisał tekst „Antysemityzm ludzi łagodnych i dobrych” – tekst wiecznie żywy. Tak jak blisko 100 lat temu słownik języka polskiego Michała Arct opisał antysemitę, tak dzisiaj pojmuję antysemityzm, jako ideologię „przeciwników żydów”.
Tekst Tadeusza Mazowieckiego jest żywy i aktualny dlatego, że nieustająco „żywy” jest antysemityzm. Co sprawia – jak pisał Hirszfeld – że łagodni i dobrzy ludzie mówią: „porządny człowiek, chociaż Żyd”?
Co sprawiało, że jeden z czołowych reprezentantów polskiego Oświecenia ksiądz Stanisław Wawrzyniec Staszic napisał swój znany tekst „O przyczynach szkodliwości żydów”1, w którym pierwsze zdanie brzmi: Do przyczyn wielkich nieszczęść narodu polskiego należą żydzi.?
Co sprawia, że w John Maynard Keynes w 1926 roku w Berlinie na kolacji z Einsteinem powiada „Nie jest przyjemnie widzieć cywilizację tak przygniecioną brzydkimi paluchami brudnych Żydów”?2
Co sprawiało, że wybitni niemieccy intelektualiści: fizyk i filozof – Heisenberg i Heidegger czynnie wspierali niemiecki nazizm Hitlera? Co sprawiało, że Francuzi i Holendrzy wydali swoich Żydów na stracenie do Auschwitz?
Co sprawiało, że społeczeństwo i nauka amerykańska lat międzywojnia nie była wolna od postaw antysemickich, o czym dowiadujemy się z bloga Posnera, który pisze, że powodem założenia w latach 40. Uniwersytetu Brandeis, było istnienie kwot dla żydów na innych sławnych uniwersytetach amerykańskich3. Z biografii Richarda Feynmana wiemy, że za sprawą numerus clausus nie mógł znaleźć pracy na amerykańskiej uczelni właśnie z powodu swego żydowskiego pochodzenia.
Nie dziwi zatem pieczęć w indeksie mojej matki „miejsce w ławkach nieparzystych” wbita przez Senat Uniwersytetu Warszawskiego Józefa Piłsudskiego w 1936 roku – getto ławkowe numerus clausus. Ciekawe jest, że żaden Senat Uniwersytetu Warszawskiego w wolnej Polsce nie uchylił do tej pory tego nakazu.
Nie dziwi zatem stwierdzenie rektora Uniwersytetu Warszawskiego Rybickiego, po marcu 1968, że na zarzut, iż stosuje ustawy norymberskie, odpowiedział – tak, bo innych nie ma.
Co sprawiło, że od czasów zburzenia przez Tytusa „Drugiej Świątyni” w Jerozolimie, Żydzi rozsypani w diasporze po krajach ówczesnej Europy, przeganiani byli w XII wieku z Anglii, w XV wieku z Hiszpanii i Portugalii, z Francji i Niemiec. I dopiero w XV wieku trafili na ziemie I Rzeczpospolitej Polski, żeby w XVII wieku stać się ofiarą pogromów kozaków Chmielnickiego.
Co parę lat odbywa się szczyt klimatyczny. Z powietrzem jest tak, że zawsze jest zanieczyszczone na przykład emisją CO2. Antysemityzm traktuję zupełnie tak, jak zanieczyszczone powietrze – antysemityzm jest zanieczyszczeniem społecznej atmosfery. Byty idealne nie istnieją. Tak jak nigdy nie będzie idealnie czystego powietrza, tak też nigdy nie będzie Idealnej społecznej atmosfery. I tak za sprawą ukrzyżowanego ponad 2000 lat temu Żyda – Jesusa z Nazaretu – antysemityzm ściga Żydów po całym świecie. A Polska dzisiaj jest tego szczególnym przypadkiem. Hipokryzji prezydenta Dudy nie da się „przypudrować” udziałem w Marszu Żywych z prezydentem Izraela.
1 Stanisław Wawrzyniec Staszic, O przyczynach szkodliwości żydów i środkach usposobienia ich, aby się społeczeństwu użyteczni stali,
2 David Bodanis, E=mc2, Historia najsłynniejszego równania świata, przełożył Piotr Amsterdamski, Wydawnictwo Cis, Warszawa 2005 s.309
3 Gary S. Becker, Richard A. Posner, Nieoczywistości. Ekonomiczna teoria wszystkiego, przełożył Sergiusz Kowalski, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2013, s.112
Stefan Małecki-Tepicht
Zdjęcie ilustrujące: Indeks Matki dr. Stefana Małeckiego-Tepichta