Na profilu FB senatora Krzysztofa Brejzy ukazał się jego pełen emocji komunikat:

Bum! Wygrałem w NSA sprawę z „prezes” „Trybunału Konstytucyjnego”.
Sprawa dotyczy ujawnienia opinii publicznej kosztów najmu apartamentu wynajmowanego dla p. „prezes” na koszt podatnika.
Jest to jedna z wygranych spraw związanych z serią interwencji z 2019 z czasów objęcia moich telefonów nielegalną inwigilacją nielegalną w Polsce cyberbronią Pegasus.

W kwietniu 2019 roku, po publikacji Gazety Wyborczej pytaliśmy w Monitorze Konstytucyjnym (w  artykule „Po obu stronach Szucha. Pytania do STK Julii Przyłębskiej”) sędzię Julię Przyłębską o jej spotkania w tym lokalu z prezesem PiS. Odpowiedź nie nadeszła. Tymczasem ówczesny poseł Koalicji Obywatelskiej Platformy Obywatelskiej zainteresował się innym aspektem tego tematu i złożył w Trybunale wniosek o udostępnienie informacji publicznej:

Wyrok WSA w Warszawie

Trybunał, piórem swojego rzecznika prasowego, udzielił odpowiedzi – odmownej. Poseł Krzysztof Brejza nie odpuścił i złożył skargę do WSA w Warszawie, który 10 stycznia 2020 roku wydał następujący wyrok:

SENTENCJA
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Radziszewska – Krupa (spr.), Sędzia WSA Sławomir Antoniuk, Sędzia WSA Piotr Borowiecki, po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 10 stycznia 2020 r. sprawy ze skargi K. B. na bezczynność Prezesa Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie rozpatrzenia wniosku z dnia […] maja 2019 r. o udostępnienie informacji publicznej 1. zobowiązuje Prezesa Trybunału Konstytucyjnego do rozpatrzenia wniosku K. B. z dnia […] maja 2019 r. w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy, 2. stwierdza, że bezczynność nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, 3. zasądza od Prezesa Trybunału Konstytucyjnego na rzecz K. B. kwotę 100 zł (słownie: sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE
I. Stan sprawy przedstawia się następująco:

1. K. B. (zwany dalej: „Skarżącym”) wystąpił wnioskiem z 24 maja 2019r., który wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego 4 czerwca 2019r., o udostępnienie w trybie ustawy z 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2001r. Nr 112, poz. 1198 ze zm., zwana dalej: „u.d.i.p.”) w formie pisemnej lub fotokopii na pytania: 1) czy ze środków Trybunału Konstytucyjnego (zwany również: „TK”) wynajmowane jest jakiekolwiek mieszkanie (apartament) w jednej z kamienic przy al. […] (z własnym basenem i siłownią)? 2. Jeśli tak, ile miesięcznie Trybunał Konstytucyjny przeznacza na wynajem tego mieszkania? 3. Kto z niego korzysta?

2. Rzecznik Prasowy Trybunału Konstytucyjnego w piśmie z 5 sierpnia 2019r. przytoczyła regulacje prawne dotyczące zakwaterowania sędziów Trybunału Konstytucyjnego i stwierdziła, że informacja o tym, czy Trybunał wynajmuje ww. mieszkanie i ile miesięcznie jest przeznaczane na jego najem oraz kto korzysta z ww. mieszkania nie stanowi informacji publicznej w rozumieniu art. 1 ust. 1, art. 6 ust. 1 i 2 u.d.i.p.

3. Skarżący w piśmie z 20 sierpnia 2019r. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Trybunału Konstytucyjnego polegającą na nieudostępnieniu informacji publicznych, których dotyczył ww. wniosek, zarzucając naruszenie art. 13 i 14 u.d.i.p. – przez nieudzielenie odpowiedzi na ww. wniosek i wniósł o: a) zobowiązanie TK do rozpoznania wniosku o udostępnienie informacji publicznej, b) dopuszczenie dowodu uzupełniającego z załączonych dokumentów (wniosek o udostępnienie informacji publicznej, odpowiedź TK) na okoliczność treści wniosku i przesłania go TK, c) zasądzenie od TK na rzecz Skarżącego kosztów postępowania według norm przepisanych z uwzględnieniem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego, d) rozpoznanie sprawy na rozprawie.

Skarżący nie zgodził się z TK, że w myśl art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f u.d.i.p. w trybie ustawowym podlegają udostępnieniu m.in. dane na temat majątku, którym dysponują podmioty obowiązane do udzielania informacji. Informacja o najmie mieszkania służbowego bez wątpienia dotyczy dysponowania majątkiem (środkami finansowymi) TK. Skarżący – wbrew sugestii zawartej w stanowisku TK – nie domagał się i nie domaga się wskazania konkretnego adresu, co być może mogłoby naruszyć dobra prawnie chronione osoby w nim zamieszkującej (choć nie jest to bynajmniej oczywiste). Sama informacja, że któryś z sędziów TK dysponuje mieszkaniem służbowym w alei […], a zatem w bezpośrednim sąsiedztwie TK nie będzie zaskakująca, ani nie naruszy niczyich dóbr. Skarżący ocenę charakteru ostatniego z pytań z perspektywy reżimu u.d.i.p. pozostawił uznaniu Sądu. Skarżący, zgodnie z przepisami u.d.i.p. i utrwalonym orzecznictwem sądów administracyjnych (por. wyroki: WSA w Gliwicach o sygn. IV SAB/Gl 66/09; WSA w Krakowie o sygn. II SAB/Kr 65/09) postanowił złożyć skargę na bezczynność TK, bez uprzedniego składania zażalenia ani wzywania do usunięcia naruszenia prawa, bowiem jak zauważył NSA w wyroku o sygn. akt I OSK 285/11), prawo złożenia tego rodzaju skargi nie wymaga wyczerpania środków zaskarżenia.

4. Prezes Trybunału Konstytucyjnego w odpowiedzi na skargę wniósł alternatywnie o: a) odrzucenie skargi, na podstawie art. 58 § 1 pkt 5 ustawy z 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U z 2019r. poz. 2325, zwana dalej: „P.p.s.a.”), wnosząc o wezwanie Skarżącego do uiszczenia należnego wpisu od skargi, b) oddalenie skargi w całości, jeżeli wniosek o odrzucenie skargi nie zostanie uwzględniony; c) rozpoznanie sprawy w trybie uproszczonym, na podstawie art. 119 pkt 4 P.p.s.a.

W uzasadnieniu skargi przedstawiono stan sprawy, wyjaśniając, że Skarżącego po wpłynięciu ww. wniosku o udzielenie informacji publicznej powiadomiono pismem z 18 czerwca 2019r., że wniosek zostanie rozpoznany do 4 sierpnia 2019r., zaś w piśmie z 5 sierpnia 2019r. wskazano, że żądane informacje nie stanowią informacji publicznej w rozumieniu art. 1 ust. 1 i art. 6 ust. 1 i 2 u.d.i.p. Dodatkowo podkreślono, że ww. wniosek złożono przy pomocy faksu i nie zawierał on adresu korespondencyjnego. 29 maja 2019r. podjęto próbę poinformowania, przy pomocy poczty elektronicznej, że Skarżący nie określił danych korespondencyjnych, ale Skarżący nie udzielił odpowiedzi. W związku z tym przyjęto, że termin na rozpoznanie wniosku z 24 maja 2019r. biegnie od 4 czerwca 2019r.

Dodatkowo wskazano, że Skarżący błędnie oznaczył TK, jako organ, którego bezczynności skarga dotyczy, choć TK, w świetle przepisów u.d.i.p. i ustawy z 30 listopada 2016r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz.U. poz. 2072 ze zm., zwana dalej: „u.o.t.p.TK”) – nie ma zdolności do występowaniu w tym postępowaniu jako strona. Organem, który wykonuje czynności z zakresu kierowania TK, jest Prezes TK, kierujący pracami Trybunału i reprezentujący Trybunał na zewnątrz (art. 12 ust. 1 pkt 1 i 2 u.o.t.p.TK). Bezpodstawny jest pogląd, że TK ma zdolność do występowania w tym postępowaniu jako strona. Pogląd ten nie znajduje uzasadnienia w świetle orzeczeń, w których przyjmowano, że prezes sądu jest właściwy do załatwienia spraw objętych u.d.i.p. przez udzielanie informacji i wydawanie decyzji, jak też w świetle tych postępowań przed sądem administracyjnym, w których Prezes TK występował jako strona postępowania w sprawie skargi na bezczynność organu w sprawie udostępnienia informacji publicznej (np. wyrok NSA z 16 grudnia 2005r. sygn. akt OSK 1782/04, Legalis i wyrok WSA w Warszawie z 27 marca 2018r. sygn. akt II SAB/Wa 91/18).

Prezes TK, wnosząc o oddalenie skargi, podkreślił, że zakres i charakter żądanych informacji, a także to, że prawodawca limituje pojęcie informacji publicznej do „działalności” podmiotów określonych w art. 61 ust. 1 Konstytucji RP i „spraw publicznych”, należało uznać, że nie stanowią one informacji publicznej w rozumieniu art. 1 ust. 1 i art. 6 ust. 1 i 2 u.d.i.p. Skoro żądane informacje odnoszą się do określonego lokalu mieszkalnego, wynajmowanego przez Trybunał, nie stanowią informacji publicznej. Prezes TK nie pozostaje więc w bezczynności co do rozpoznania ww. wniosku z 24 maja 2019r.

Brak jest po stronie Prezesa TK bezczynności także, z uwagi na zastosowany sposób załatwienia wniosku – Skarżący za pośrednictwem Rzecznika Prasowego TK, który powiadomił Skarżącego o sposobie załatwienia sprawy i najważniejszych motywach rozstrzygnięcia.

Prezes TK wskazał, że wniosek obejmuje żądanie udostępnienia szeregu informacji o zróżnicowanym zakresie, jak również, że informacje te wymagają ustosunkowania się (zaprzeczenia bądź potwierdzenia) co do adresu lokalu mieszkalnego (ulicy), zajmowanego przez sędziego Trybunału, któremu przysługuje uprawnienie, na mocy art. 17 ustawy z 30 listopada 2016r. o statusie sędziów Trybunału Konstytucyjnego (Dz.U. z 2018r., poz., 1422; zwana dalej: „u.s.s.TK”), gdy jest sędzią stale zamieszkałym poza Warszawą. Udostępniając żądane informacje dochodzi do ujawnienia informacji o miejscu zamieszkania sędziego TK. Prawem do informacji publicznej objęte są informacje, które dotyczą aktywności, ukierunkowanej na wypełnianie określonych zadań publicznych i realizowanie określonych interesów i celów publicznych lub spraw, które dotyczą ogółu i korespondują w znacznym stopniu z pojęciem dobra wspólnego (por. wyrok NSA z 21 kwietnia 2017r., I OSK 1953/15). Z żądanymi informacjami nie wiąże się zasób wiedzy o aktywności ukierunkowanej na wypełnienie przypisanych zadań publicznych i realizowanie interesów i celów publicznych, jak również o sprawach, które dotyczą ogółu i korespondują w znacznym stopniu z pojęciem dobra wspólnego. Żądane informacje odnoszą się do uprawnienia sędziów TK, stale zamieszkałych poza m.st. Warszawą, co wydatnie wpływa na ocenę ich charakteru. Żądane informacje nie dotyczą istoty sprawowania urzędu sędziego TK, a jedynie kwestii związanych ze sprawnym zorganizowaniem wykonywania tego urzędu przez jego piastuna ze względu na jego miejsce zamieszkania. Poza tym, korzystanie przez sędziego z uprawnienia do bezpłatnego zakwaterowania w m.st. Warszawie nie pozostaje w związku ze sposobem wypełniania przez niego określonych zadań publicznych, jak też realizowaniem określonych interesów i celów publicznych. Nie ma bowiem wpływu na zakres oraz charakter jego obowiązków, a także na sposób sprawowania urzędu.

Ponadto żądane informacje nie dotyczą publicznej sfery aktywności sędziego TK, lecz głównie sfery prywatnej (osobistej i rodzinnej) sędziego. Informacje te nie pozostają w bezpośrednim związku z wykonywaną funkcją. Żaden przepis ustrojowy sądownictwa konstytucyjnego – w tym przede wszystkim u.o.t.p.TK, u.s.s.TK, jak też regulaminu Trybunału (uchwała Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Trybunału Konstytucyjnego z 27 lipca 2017r. w sprawie Regulaminu Trybunału Konstytucyjnego – M.P. poz. 767, zwana dalej: „Regulaminem TK”) nie nakłada na sędziego TK obowiązku informowania o miejscu zamieszkania i o korzystaniu z uprawnienia, o którym mowa w art. 17 u.s.s.TK, a co za tym idzie informacje te nie są objęte u.d.i.p. Stanowisko Prezesa TK znajduje dodatkowe uzasadnienia w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (zwany dalej: „ETPCz”), który stwierdził, że wybór miejsca zamieszkania jest decyzją zasadniczo prywatną, a swobodne korzystanie z tego wyboru stanowi integralną część osobistą autonomii chronionej przez art. 8 konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie 4 listopada 1950r., zmieniona Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284), który zakresem ochrony obejmuje życie prywatne, życie rodzinne, miejsce zamieszkania oraz korespondencję (skarga nr 42811/06 w sprawie Alkaya p-ko Turcji, § 30).

Adres domowy osoby to dane osobowe lub informacje, które są kwestią prywatności i jako takie cieszą się ochroną zapewnianą tej osobie. Informacja o miejscu zamieszkania sędziego – w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych (zob. wyroki NSA z: 21 kwietnia 2017r. sygn. akt I OSK 1953/15; 23 listopada 2016r. sygn. akt I OSK 1323/15) – nie stanowi informacji publicznej. Ujawnienie informacji, obejmujących informacje o miejscu zamieszkania, stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa osoby, której informacje te dotyczą, w każdym razie poczucie takiego zagrożenia w związku z ujawnieniem informacji o miejscu jej zamieszkania trudno wykluczyć.

Zdaniem Prezesa TK żądane informacje nie stanowią ponadto źródła wiedzy o tym, w jaki sposób Trybunał wydatkuje środki publiczne. Informowanie na temat środków publicznych wydatkowanych w celu zapewnienia sędziom TK bezpłatnego zakwaterowania w m.st. Warszawa nie wymaga ustosunkowania się do adresu miejsca zamieszkania sędziego TK, a w sprawie chodzi przede wszystkim o ustosunkowanie się do tego adresu.

II. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

1. Skarga zasługuje na uwzględnienie.

2. Na gruncie ustawy z 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2019r., poz. 1429; zwanej dalej: „u.d.i.p.”) bezczynność podmiotu obowiązanego do rozpoznania wniosku informacyjnego ma miejsce wówczas, gdy organ:

– będąc w posiadaniu żądanej informacji, nie podejmuje stosownej czynności materialno-technicznej w postaci udzielenia informacji publicznej (art. 10 ust 1 u.d.i.p.),

– nie wydaje decyzji o odmowie jej udostępnienia (art. 16 ust. 1 u.d.i.p.), ewentualnie

– nie informuje wnioskodawcy, że w danej sprawie przysługuje inny tryb dostępu do wnioskowanej informacji publicznej (art. 1 ust. 2 u.d.i.p.), bądź, że wnioskowana informacja nie posiada waloru informacji publicznej w rozumieniu art. 1 ust. 1 u.d.i.p.

Sąd wskazuje ponadto, że charakter informacji publicznej należy przypisać tym informacjom, które odnoszą się do wskazanej w art. 61 Konstytucji RP publicznej sfery ich działalności, a więc wykonywania zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Istotne także jest to, że informacja publiczna musi dotyczyć sfery faktów. Pojęcie informacji publicznej ustawodawca określił w art. 1 ust. 1 i art. 6 u.d.i.p.

W myśl art. 1 ust. 1 u.d.i.p. każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w niniejszej ustawie.

Stosownie do art. 6 u.d.i.p. udostępnieniu podlega w szczególności informacja publiczna w sprawach wymienionych w art. 6 u.d.i.p., a więc każda informacja dotycząca sfery faktów i danych publicznych – każda wiadomość wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów realizujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań publicznych i gospodarowania mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d) u.d.i.p. stanowi, że udostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o podmiotach, o których mowa w art. 4 ust. 1, w tym o organach i osobach sprawujących w nich funkcje i ich kompetencjach. Art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f) u.d.i.p. stanowi, że udostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o: o podmiotach, o których mowa w art. 4 ust. 1, w tym o majątku, którym dysponują.

Przepis art. 17 u.s.s.TK stanowi natomiast, że „Sędziemu Trybunału stale zamieszkałemu poza […] przysługuje bezpłatne zakwaterowanie w m.st. Warszawie oraz zwrot kosztów przejazdu i dodatek z tytułu rozłąki z rodziną na zasadach określonych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 26 ust. 2a ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2142 i 2203 oraz z 2018 r. poz. 106, 650 i 1000)”.

Zgodnie z art. 10 ust. 2 u.d.i.p., informacja publiczna, która może być niezwłocznie udostępniona, jest udostępniana w formie ustnej lub pisemnej bez pisemnego wniosku. Z art. 10 ust. 1 u.d.i.p. wynika, że informacja publiczna, która nie została udostępniona w Biuletynie Informacji Publicznej lub centralnym repozytorium, jest udostępniana na wniosek.

Natomiast, w myśl art. 13 ust. 1 u.d.i.p., udostępnienie informacji publicznej winno nastąpić w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku. Jeżeli jednak informacja publiczna nie może być udostępniona w terminie określonym w art. 13 ust. 1 u.d.i.p., podmiot obowiązany do jej udostępnienia powiadamia w tym terminie o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku (art. 13 ust. 2 u.d.i.p.).

Ponadto zgodnie z art. 16 ust. 1 u.d.i.p. odmowa udostępnienia informacji publicznej oraz umorzenie postępowania o udostępnienie informacji w przypadku określonym w art. 14 ust. 2 przez organ władzy publicznej następują w drodze decyzji.

3. Nie budzi wątpliwości Sądu, że Prezes Trybunału Konstytucyjnego jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, będącej w jego posiadaniu (art. 4 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 u.d.i.p.), jak również to, że żądana przez Skarżącego informacja stanowiła informację publiczną w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d) i f) u.d.i.p. w związku z art. 17 u.s.s.TK.

Organem Trybunału Konstytucyjnego, stosownie do art. 5 pkt 2 u.o.t.p.TK, jest bowiem Prezes Trybunału Konstytucyjnego.

Z art. 12 ust. 1 pkt 2 u.o.t.p.TK i z § 10 ust. 1 Regulaminu wynika, że Prezes Trybunału reprezentuje Trybunał na zewnątrz.

Dodatkowo wskazać należy, że Prezesowi Trybunału, na mocy art. 14 ust. 2 u.o.t.p.TK, przysługują w zakresie wykonania budżetu uprawnienia ministra właściwego do spraw finansów publicznych, zaś stosownie do § 10 ust. 2 pkt 4 Regulaminu zatwierdza sprawozdanie Dyrektora Kancelarii Trybunału z wykonania budżetu Trybunału za dany rok budżetowy.

Prezes TK na mocy § 10 ust. 2 pkt 1 Regulaminu pełni czynności w zakresie tworzenia warunków do sprawnego funkcjonowania Trybunału, zaś zgodnie z § 10 ust. 2 pkt 2 Regulaminu wykonuje czynności związane z realizacją praw i obowiązków sędziego Trybunału w zakresie stosunku służbowego.

Tym samym Prezes Trybunału Konstytucyjnego jest właściwym organem do załatwienia sprawy objętej u.d.i.p., stosownie do art. 4 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p.

Nie sposób też uznać, że Prezes TK nie był w posiadaniu informacji publicznej o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d) i f) u.d.i.p. w związku z art. 17 u.s.s.TK.

Po pierwsze dlatego, że intencją i założeniem u.d.i.p., o czym mowa w piśmiennictwie, jest szerokie rozumienie przedmiotu regulacji (por. I. Kamińska M. Rozbicka-Ostrowska w Komentarzu do Ustawy o dostępie do informacji publicznej, wyd. 3, Wolters Kluwer Warszawa 2016r., s. 129).

Po drugie w art. 6 ust. 1 pkt 2 u.d.i.p. mowa jest w szczególności o podmiotach, o których mowa w art. 4 ust. 1 u.d.i.p. (organy władzy publicznej: np. Sądy i Trybunały), w tym o: d) organach i osobach sprawujących w nich funkcje i ich kompetencjach (np. Sędziowie TK), f) majątku, którym dysponują organy władzy publicznej (np. Sądy, Trybunały).

Po trzecie Prezes Trybunału Konstytucyjnego, odnosząc się do żądania Skarżącego, nie zaprzeczył, że posiada żądaną informację publiczną.

Skoro bowiem Skarżący pytał w ww. wniosku o wynajmowanie ze środków Trybunału Konstytucyjnego jakiegokolwiek mieszkania w jednej z kamienic przy al. […], jak również ile miesięcznie Trybunał Konstytucyjny przeznacza na wynajem tego mieszkania i kto z mieszkania tego korzysta, należało uznać, że ww. informacje mieszczą się w zakresie objętym dyspozycją: art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f) w związku z art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d) u.d.i.p. w związku z art. 17 u.s.s.TK.

Wykładni pojęcia osób pełniących funkcje publiczne dokonał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 20 marca 2006r. sygn. akt K 17/05 (OTK-A z 2006r., nr 3, poz. 30; Dz.U. z 2006 r. Nr 49, poz. 358). Z ww. orzeczenia wynika, że art. 5 ust. 2 zdanie 2 u.d.i.p. jest zgodny z art. 31 ust. 3, art. 47 i art. 61 ust. 3 Konstytucji RP oraz nie jest niezgodny z art. 61 ust. 4 Konstytucji RP. Trybunał w uzasadnieniu ww. wyroku stwierdził, że „sprawowanie funkcji publicznej wiąże się z realizacją określonych zadań w urzędzie, w ramach struktur władzy publicznej lub na innym stanowisku decyzyjnym w strukturze administracji publicznej, a także w innych instytucjach publicznych. Wskazanie, czy mamy do czynienia z funkcją publiczną, powinno zatem odnosić się do badania, czy określona osoba w ramach instytucji publicznej realizuje w pewnym zakresie nałożone na tę instytucję zadanie publiczne. Chodzi zatem o podmioty, którym przysługuje co najmniej wąski zakres kompetencji decyzyjnej w ramach instytucji publicznej. Nie każdy zatem pracownik takiej instytucji będzie tym funkcjonariuszem, którego sfera chronionej prywatności może być zawężona z perspektywy uzasadnionego interesu osób trzecich, realizującego się w ramach prawa do informacji. Nie można twierdzić, że w wypadku ustalenia kręgu osób, których życie prywatne może być przedmiotem uzasadnionego zainteresowania publiczności, istnieje jednolity mechanizm czy kryteria badania zakresu możliwej ingerencji. Trudno byłoby również stworzyć ogólny, abstrakcyjny, a tym bardziej zamknięty katalog tego rodzaju funkcji i stanowisk. Podejmując próbę wskazania ogólnych cech, jakie będą przesądzały o tym, że określony podmiot sprawuje funkcję publiczną, można bez większego ryzyka błędu uznać, iż chodzi o takie stanowiska i funkcje, których sprawowanie jest równoznaczne z podejmowaniem działań wpływających bezpośrednio na sytuację prawną innych osób lub łączy się co najmniej z przygotowywaniem decyzji dotyczących innych podmiotów. Spod zakresu funkcji publicznej wykluczone są zatem takie stanowiska, choćby pełnione w ramach organów władzy publicznej, które mają charakter usługowy lub techniczny”.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 9 czerwca 2017r. sygn. akt I OSK 2130/15, akceptując powyższe stanowisko TK, jako kryterium służące uchwyceniu granic zakresowych pojęcia „osób pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji” przyjął, że należy brać pod uwagę kryterium bezpośredniości oddziaływania działań podejmowanych w ramach instytucji publicznej wpływających na sytuację prawną innych osób, w czym mieszczą się zwłaszcza co najmniej wąskie kompetencje decyzyjne. Bezpośredniość – zgodnie z językowym znaczeniem tego słowa przyjmowanym w języku polskim – oznacza działanie „bez pośrednictwa kogokolwiek, czegokolwiek, wprost” (por. B. Dunaj (red.): Słownik współczesnego języka polskiego, Tom 1, Warszawa 1999, s. 51). Zdaniem NSA oznacza to, że poza zakresem pojęcia „osób pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji” nie pozostają tylko te osoby, które w ramach instytucji publicznej podejmują działania wyłącznie na stanowiskach usługowych i technicznych. Również działania osób znajdujących się w strukturze instytucji publicznej mające charakter wyłącznie pomocniczy, doradczy, opiniujący, konsultujący, których wyniki nie są wiążące, tzn. mogą być uwzględnione (lub nie) przez inny podmiot kształtujący bezpośrednio w ramach instytucji publicznej sytuację prawną innych osób, nie pozwalają osób takich (pomocników, doradców, opiniujących, konsultantów) traktować jako „osoby pełniące funkcje publiczne, mające związek z pełnieniem tych funkcji” w rozumieniu art. 5 ust. 2 u.d.i.p.

Sąd, poglądy te podziela i stwierdza, że stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d) i f) u.d.i.p. w związku z art. 17 u.s.s.TK., możliwe było sformułowanie przez Skarżącego w trybie u.d.i.p. żądania ujawnienia danych niespersonifikowanych, a dotyczących środków finansowych, którymi dysponuje jeden z podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 u.d.i.p. (Trybunał Konstytucyjny) wydatkowanych na potrzeby osoby sprawującej funkcję publiczną – Sędziego Trybunału Konstytucyjnego.

Odrębną kwestią była natomiast możliwość ochrony danych osobowych konkretnej osoby korzystającej z mieszkania wynajmowanego przez Trybunał Konstytucyjny, z majątku, którym dysponuje TK (art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d) i f) u.d.i.p. w związku z art. 17 u.s.s.TK). Jeśli bowiem z ww. mieszkania korzysta sędzia Trybunału Konstytucyjnego, możliwe było odwołanie się jedynie do pełnionej funkcji, bez podawania jakichkolwiek danych personalnych konkretnej osoby. Takie dane osobowe należą bowiem do sfery prywatności i ich udostępnienie może naruszać prywatność, czy też ustawę o ochronie danych osobowych (por. I. Maciejuk „Dostęp do informacji publicznej zawierający dane osobowe ZNSA 2009/2/s.74). Warto jednak wskazać, że Skarżący we wniosku z 24 maja 2019r. nie wnosił o podanie personaliów konkretnej osoby, ani nie wskazywał konkretnego adresu, pytając o mieszkanie (apartament) „w jednej z kamienic al. […]”.

Sąd w związku z tymi rozważaniami wskazuje, że w sytuacji, gdy żądana informacja ma charakter informacji publicznej i zdaniem organu, który właściwy jest do jej udostępnienia, nie może zostać udostępniona, organ ten – w rozpoznawanej sprawie Prezes Trybunału Konstytucyjnego – powinien, stosownie do art. 16 ust. 1 u.d.i.p. – w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku o udostępnienie informacji publicznej – wydać decyzję administracyjną. Wprawdzie wniosek o udostępnienie informacji publicznej złożony został przez Skarżącego do Kancelarii Trybunału Konstytucyjnego, tym niemniej powinien zostać rozpatrzony przez Prezesa TK, który w świetle ww. przepisów (art. 5 pkt 2, art. 12 ust. 1 pkt 2, art. 14 ust. 2 u.o.t.p.TK, § 10 ust. 1 Regulaminu) jest organem Trybunału Konstytucyjnego, reprezentuje Trybunał na zewnątrz i w zakresie wykonania budżetu Trybunału przysługują Mu uprawnienia ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

Sąd stwierdza również, że skoro żądane przez Skarżącego informacje mieściły się w zakresie objętym dyspozycją ww. przepisów: art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d) i f) u.d.i.p. w związku z art. 17 u.s.s.TK oraz były w posiadaniu organu (art. 4 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 u.d.i.p.), należało uznać, że Prezes Trybunału Konstytucyjnego dopuścił się bezczynności w rozpoznawanej sprawie. Żądana informacja publiczna, będąca w posiadaniu organu, nie została bowiem udostępniona Skarżącemu w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, jak też nie została udostępniona do dnia orzekania przez Sąd administracyjny w sprawie, a jednocześnie Prezes Trybunału Konstytucyjnego nie wydał decyzji o odmowie udostępnienia żądanej informacji publicznej (brak jakichkolwiek informacji we wskazanym zakresie ze strony Prezesa Trybunału Konstytucyjnego, którego bezczynność jest przedmiotem skargi).

Sąd zobowiązał więc Prezesa TK do rozpatrzenia ww. wniosku Skarżącego w terminie 14 dni od dnia doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy, na mocy art. 149 § 1 pkt 1 P.p.s.a. Sąd, stosownie bowiem do ww. przepisu, uwzględniając skargę na bezczynność, zobowiązuje właściwy organ do wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności.

Sąd stwierdza ponadto, że na mocy art. 149 § 1a P.p.s.a. był zobowiązany wskazać czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa.

Zdaniem Sądu przedstawione okoliczności faktyczne sprawy i ww. przepisy prawne nie wskazywały, że bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Należy bowiem podkreślić, że rażącym naruszeniem prawa jest stan, w którym bez żadnej wątpliwości i wahań można powiedzieć, bez potrzeby odwoływania się do szczegółowej oceny okoliczności sprawy, że naruszono prawo w sposób oczywisty (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 czerwca 2012r. sygn. akt I OSK 675/12; dostępny na http://orzeczenia.nsa.gov.pl). W sprawie doszło do udzielenia odpowiedzi w terminie prawem przewidzianym, choć nie uczyniono tego we właściwej formie, kierując do Skarżącego jedynie pismo. Nie sposób więc uznać, że doszło do rażącego naruszenia prawa.

4. Sąd w tym stanie rzeczy, działając na podstawie art. 149 § 1 pkt 1 i § 1a P.p.s.a. – orzekł, jak w punkcie pierwszym i drugim sentencji wyroku. Zawarte w wyroku postanowienie w przedmiocie kosztów sądowych (punkt trzeci) wydano na mocy art. 200 i art. 209 P.p.s.a. Sąd wyjaśnia ponadto, że sprawę rozpoznano na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym, stosownie do art. 119 pkt 4 P.p.s.a.

W NSA kasacja sędzi Trybunału Julii Przyłębskiej – 21 marca 2023 r. oddalona

SENTENCJA
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Tamara Dziełakowska (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak Sędzia del. WSA Kazimierz Bandarzewski po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Prezesa Trybunału Konstytucyjnego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 stycznia 2020 r. sygn. akt II SAB/Wa 636/19 w sprawie ze skargi K. B. na bezczynność Prezesa Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie rozpatrzenia wniosku z dnia 24 maja 2019 r. o udostępnienie informacji publicznej oddala skargę kasacyjną.

UZASADNIENIE
[…]

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku [WSA z 10 stycznia 2020 r.- przy. red]  złożył Prezes Trybunału Konstytucyjnego, zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1. naruszenie art. 141 § 4 P.p.s.a. przez brak należytego wyjaśnienia okoliczności faktycznych i podstawy prawnej rozstrzygnięcia,

• w zakresie przyjęcia, że żądane informacje stanowią informację w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2019 r., poz. 1429), to jest pomięcie wyjaśnienia – dlaczego objęte wnioskiem o udostępnienie informacji z 24 maja 2019 r. pytania, oznaczone cyfrą 1, 2 i 3, dotyczą „działalności” osób pełniących funkcje publiczne w rozumieniu art. 61 ust. 1 Konstytucji RP z 1997 r. i „sprawy publicznej” w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej;

• w zakresie przyjęcia, że żądane informacje stanowią informację w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f ustawy o dostępie do informacji publicznej, to jest pominięcie wyjaśnienia, dlaczego objęte wnioskiem o udostępnienie informacji z 24 maja 2019 r. pytania, oznaczone cyfrą 1, 2 i 3, dotyczą informacji niespersonifikowanej, to jest informacji nieodnoszącej się do ujawnienia danych osobowych, dotyczących sędziego TK (imienia i nazwiska i miejsca zamieszkania – ulicy, przy jakiej osoba korzystająca z lokalu mieszka w Warszawie);

• w zakresie przyjęcia, że organ jest w posiadaniu żądanych informacji (art. 4 ust. 3 ustawy o dostępie do informacji publicznej), z kolei Prezes Trybunału Konstytucyjnego jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia tych informacji (art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o dostępie do informacji); to jest pomięcie wyjaśnienia – dlaczego zakres wniosku o udostępnienie informacji publicznej z datą 24 maja 2019 r. określa precyzyjnie zakres informacji i stanowi wniosek w rozumieniu art. 10 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej,

2. naruszenie przepisu art. 133 § 1 P.p.s.a. w zw. z art. 141 § 4 P.p.s.a. przez ustalenie stanu faktycznego, który nie wynikał z akt sprawy, w tym też z pisma zawiadamiającego, że żądane informacje nie stanowią informacji publicznej, a skutkujący ustaleniem, że organ jest w posiadaniu żądanych informacji, jak też uznaniem, że Prezes Trybunału Konstytucyjnego jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia tych informacji,

3. art. 141 § 4 P.p.s.a. przez przyjęcie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku rozstrzygnięcia, którego brak w sentencji zaskarżonego wyroku,

4. art. 141 § 4 P.p.s.a. przez brak odniesienia się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku do stanowiska Prezesa Trybunału Konstytucyjnego, zawartego w odpowiedzi na skargę na bezczynność z 10 września 2019 r. w zakresie przesłanek przemawiających zarówno za odrzuceniem jak i oddaleniem skargi z 20 sierpnia 2019 r. na bezczynność organu w sprawie udostępnienia informacji publicznej, co uniemożliwia przeprowadzenie instancyjnej kontroli rozstrzygnięcia,

5. art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d ustawy o dostępie do informacji publicznej przez niewłaściwe zastosowanie tego przepisu, polegające na bezpodstawnym przyjęciu, że objęte wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej z datą 24 maja 2019 r. pytania, oznaczone w tym wniosku cyfrą 1, 2 i 3, stanowią informację o osobach (sędziach Trybunału Konstytucyjnego) sprawujących w organie (Trybunale Konstytucyjnym) funkcji i ich kompetencjach, podczas gdy objęte wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej z datą 24 maja 2019 r. pytania, oznaczone w tym wniosku cyfrą 1, 2 i 3, odnoszą się do sfery prywatności sędziego Trybunału i nie mają związku z pełnieniem przezeń funkcji w Trybunale, z kolei sfera prywatności sędziego Trybunału i działania nie mające związku z pełnieniem przezeń funkcji w Trybunale nie są objęte dyspozycją art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d ustawy o dostępie do informacji publicznej,

6. art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f ustawy o dostępie do informacji publicznej przez niewłaściwe zastosowanie tego przepisu, polegające na bezpodstawnym przyjęciu, że objęte wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej z datą 24 maja 2019 r. pytania, oznaczone w tym wniosku cyfrą 1, 2 i 3, stanowią informację o majątku, jakim dysponuje Trybunat Konstytucyjny, podczas gdy objęte wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej z datą 24 maja 2019 r. pytania, oznaczone w tym wniosku cyfrą 1, 2 i 3, poza tym, że odnoszą się do sfery prywatności sędziego Trybunału i nie mają związku z pełnieniem przezeń funkcji w Trybunale, odnoszą się też do danych osobowych (imienia i nazwiska, jak też miejsca zamieszkania – ulicy, przy jakiej mieszka osoba korzystająca z lokalu w Warszawie), dotyczących sędziego Trybunału (informacja spersonifikowana), zaś sfera prywatności sędziego Trybunału i działania nie mające związku z pełnieniem przezeń funkcji w Trybunale, a przede wszystkim informacja spersonifikowana nie jest objęta dyspozycją art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f ustawy o dostępie do informacji publicznej,

7. art. 10 ust. 1 i art 4 ust 1 pkt 1 i art. 4 ust 3 ustawy o dostępie do informacji publicznej przez niewłaściwe zastosowanie tych przepisów, polegające na bezpodstawnym przyjęciu, że wniosek o udostępnienie informacji publicznej z datą 24 maja 2019 r., w zakresie pytań oznaczonych w tym wniosku cyfrą 1, 2 i 3, stanowi wniosek o udostępnienie informacji publicznej, z kolei organ jest w posiadaniu żądanych informacji, a Prezes Trybunału Konstytucyjnego jest podmiotem zobowiązanych do udostępnienia tych informacji, podczas gdy objęte wnioskiem pytania, oznaczone cyfrą 1, 2 i 3 nie stanowią wniosku w rozumieniu art. 10 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, co skutkować powinno uznaniem, że organ nie jest w posiadaniu żądanych informacji, a Prezes Trybunału Konstytucyjnego nie jest podmiotem zobowiązanych do udostępnienia tych informacji.

Mając powyższe na uwadze, skarżący organ wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie skargi oraz o zasądzenie od skarżącego na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych. Skarżący kasacyjnie organ oświadczył, że wnosi o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie.

Zarządzeniem Przewodniczącej Wydziału III Izby Ogólnoadministracyjnej NSA z 5 stycznia 2023 r. na podstawie art. 15 zzs4 ust. 3 w zw. z ust. 1 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2021 r., poz. 2095 ze zm.) sprawa została skierowana na posiedzenie niejawne. O skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne, składzie orzekającym i terminie posiedzenia niejawnego poinformowano pełnomocnika organu oraz skarżącego wraz z pouczeniem o możliwości uzupełnienia argumentacji skargi kasacyjnej albo żądania jej oddalenia.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie

Oceniając wniesioną skargę kasacyjną w granicach określonych art. 183 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r., poz. 259) i nie dostrzegając przy tym wystąpienia przesłanek nieważności, podzielić należało stanowisko Sądu pierwszej instancji, że Prezes Trybunału Konstytucyjnego jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, będącej w jego posiadaniu. Konkluzja, że jest on organem władzy publicznej, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, znajduje swoje umocowanie w zarówno w przepisach ustawy z 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym jak również regulaminie Trybunału, szczegółowo wskazanych w uzasadnieniu skarżonego wyroku. Ponieważ do przepisów tych nie odniesiono się w skardze kasacyjnej, nie sposób uznać, aby w tym zakresie stanowisko Sądu pierwszej instancji zostało skutecznie podważone. Samo zaś wskazanie w punkcie trzecim pierwszego zarzutu na art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej w tym kontekście należy uznać za niewystarczające tym bardziej, że również w uzasadnieniu skargi kasacyjnej nie wskazano na żadną argumentację, wyjaśniającą dlaczego w ocenie jej autora Prezes TK nie jest organem władzy publicznej w rozumieniu ww. przepisu.

W odniesieniu do argumentacji zarzutu 4, że Sąd pierwszej instancji nie odniósł się do stanowiska organu zawartego w odpowiedzi na skargę, wskazującego na konieczność odrzucenia skargi z uwagi na brak zdolności sądowej samego Trybunału, zauważyć należało, że Sąd ten wskazywał na właściwość Prezesa TK jako podmiotu zobowiązanego do udostępnienia informacji publicznej, będącej w jego posiadaniu, nie zaś samego Trybunału. Ocena natomiast stanowiska, czy organ pozostawał w bezczynności, a więc argumentów przemawiających za oddaleniem skargi wykraczała poza zakres art. 141 § 1 pkt 4 P.p.s.a.

Wyjaśnić trzeba, że w art. 141 § 4 P.p.s.a. wymieniono jedynie elementy formalne, jakie winno zawierać prawidłowo sporządzone uzasadnienie wyroku sądowego, a więc skuteczność tego zarzutu zasadniczo zależy od wykazania brakujących elementów oraz kwalifikowanego związku przyczynowego między tym brakiem, a wynikiem sprawy, tj. że uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2 P.p.s.a.). Uzasadnienie wyroku Sądu pierwszej instancji tymczasem wszystkie te elementy zawiera. Nie można również uznać, że sentencja wyroku jest sprzeczna z jego uzasadnieniem. W sentencji zaskarżonego wyroku Sąd pierwszej instancji zobowiązał organ do rozpatrzenia wniosku skarżącego we wskazanym terminie oraz dokonał oceny stwierdzonej bezczynności i zasądził zwrot kosztów postępowania. Ocena, w jaki sposób organ powinien rozpoznać wniosek i jakie informacje udostępnić wykracza natomiast poza granice przepisu art. 141 § 4 P.p.s.a. i dotyczy jej warstwy merytorycznej, a więc prawidłowości zastosowania przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Z tego też względu jako niezasadne należało ocenić zarzuty naruszenia opisane powyżej w punkcie 3 i 4 skargi kasacyjnej.

Na uwzględnienie nie zasługiwał również zarzut naruszenia art. 133 § 1 w związku z art. 141 § 4 P.p.s.a. (zarzut 2), bowiem ocena, czy żądane do udostępnienia informacje stanowią informację publiczną wykracza poza zakres ww. przepisów. Trudno przy tym uznać za przekonywującą argumentację, kwestionującą, że Prezes TK jest w posiadaniu żądanych informacji. Co prawda Sąd pierwszej instancji wywiódł to ustalenie z ogólnego faktu, że organ nie zaprzeczył, że posiada taką informację, jednakże trudno przyjąć, że Prezes TK nie wie, jakimi zasobami mieszkaniowymi dysponuje Trybunał i jaki posiadają one standard tym bardziej, że przedmiotem wniosku były tak charakterystyczne elementy wyposażenia jak basen czy siłowania.

Przechodząc do oceny zarzutów naruszenia prawa materialnego, w odniesieniu do pytania 1 i 2 wniosku, a więc dotyczących wynajmowania przez Trybunał Konstytucyjny mieszkania przy konkretnie wskazanej ulicy (bez numeru) oraz kosztów miesięcznego wynajmu takiego mieszkania stwierdzić trzeba, że informacja ta spełnia przesłankę z art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Zgodnie z tym przepisem „[u]dostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o podmiotach, o których mowa w art. 4 ust. 1, w tym o majątku, którym dysponują”. Zgodnie zaś z art. 1 ust. 1 „[k]ażda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w niniejszej ustawie”. „Sprawą publiczną”, o której mowa w ww. przepisie, będzie działalność organów władzy publicznej (samorządów, osób i jednostek organizacyjnych) w zakresie wykonywania zadań władzy publicznej oraz gospodarowania mieniem publicznym, a więc mieniem komunalnym lub Skarbu Państwa (zob. Irena Kamińska, Mirosława Rozbicka – Ostrowska, Ustawa o dostępie do informacji publicznej, Komentarz, Warszawa 2012, s. 16-18). Biorąc pod uwagę powyższe, uznać należało, że informacja, jakie nieruchomości wynajmuje Trybunał Konstytucyjnych oraz o kosztach tego wynajmu stanowią informację z zakresu gospodarowania mieniem publicznym i dotyczą majątku powierzonego temu podmiotowi publicznemu.

Przechodząc do oceny 3 pytania zawartego we wniosku o udzielenie informacji publicznej – „Kto z niego korzysta?” – rację należy przyznać skarżącemu kasacyjnie organowi, że Sąd pierwszej instancji dokonał nieuprawnionego ograniczenia ww. pytania jedynie do sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Na obecnym etapie, o ile pozytywnej odpowiedzi dotyczy pytanie 1, nie można jednak określić charakteru najmu tego mieszkania oraz że nie jest one wynajmowane na rzecz innego podmiotu, np. pracownika Trybunału, innego podmiotu lub że jest ono udostępniane np. gościom Trybunału. Niemniej jednak ponieważ przedstawiana przez strony postępowania argumentacja na etapie postępowania przed Sądem pierwszej instancji skupiała się na statusie sędziego TK, zasadnie Sąd ten skoncentrował się na jego ocenie. Odwołując się do wykładni pojęcia „osób pełniących funkcje publiczne” w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd pierwszej instancji prawidłowo uznał, że mając na względzie art. 17 ustawy z 30 lipca 2016 r. o statusie sędziów Trybunału Konstytucyjnego możliwe było żądanie ujawnienia „danych niespersonifikowanych” osoby sprawującej funkcję sędziego TK. Skoro w świetle ostatniego z ww. przepisów sędziemu TK stale zamieszkałemu poza m.st. Warszawą przysługuje bezpłatne zakwaterowanie w m.st. Warszawie, to uprawnienie to należy wiązać z pełnioną funkcją, związkiem z wykonywanymi zadaniami oraz odniesienie tego do korzystania z majątku publicznego. Stanowi to o prawie do uzyskiwania informacji o działalności osób, które wykonują zadania władzy publicznej i jak w przypadku Trybunału Konstytucyjnego gospodarują majątkiem Skarbu Państwa (art. 61 ust. 1 Konstytucji RP). Zauważyć zresztą trzeba, że sam Trybunał Konstytucyjny w swoim orzecznictwie definiuje informację publiczną jako każdą wiadomość wytworzoną przez szeroko rozumiane władze publiczne i osoby pełniące funkcje publiczne lub odnoszącą się do władz publicznych, a także wytworzoną lub odnoszącą się do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa (zob. wyrok TK z 13 listopada 2013 r. sygn. akt P 25/12, OTK-A z 2013 r., nr 8, poz. 122). Tak rozumiana informacja publiczna obejmuje informację o funkcjonowaniu instytucji publicznych, istniejących w ich ramach procedur i wyznaczanych zadań, procesie ich realizacji, oraz inwestycjach. Obejmuje ona również informacje o działalności publicznej osób pełniących funkcje publiczne, a zatem o ich działalności wykonywanej w ramach i w bezpośrednim związku z funkcjonowaniem określonej instytucji publicznej, ale również o ich działalności z pogranicza ich życia publicznego i prywatnego (zob. wyrok TK z 20 marca 2006 r. sygn. akt K 17/05, OTK-A z 2006 r., nr 3, poz. 30). Odsyłając z kolei na podstawie ww. przepisu Konstytucji RP do ustawy o dostępie do informacji publicznej, zauważyć należy, że konkretyzując w art. 6 przedmiot informacji publicznej ustawodawca nie posłużył się zamkniętym katalogiem źródeł i rodzajów informacji, chcąc, aby prawo do informacji publicznej obejmowało jak najszerszy zakres danych podlegających ujawnieniu (por. wyrok NSA we Wrocławiu z 5 grudnia 2002 r., II SA/Wr 1600/02, oraz wyrok NSA w Katowicach z 13 października 2003 r., II SA/Ka 1706/03). Prawo dostępu do informacji nie może zatem podlegać ograniczeniu jedynie do wykonywanych zadań, ale niejako musi podążać za majątkiem i pieniądzem publicznym – niezależnie do tego przez kogo ten majątek jest używany lub przez kogo są wydatkowe publiczne środki (por. wyrok NSA z 4 kwietnia 2019 r. sygn. akt I OSK 1605/17). Z tego też względu, żądanie udostępnienia informacji, czy w zasobach mieszkaniowych Trybunału Konstytucyjnego znajduje się lokal o określonym standardzie – z basenem lub siłownią i komu jest on udostępniany, należało uznać za usprawiedliwione.

Podkreślić również należy, że wbrew przedstawionej w skardze kasacyjnej ocenie, Sąd pierwszej instancji nie nakazał ujawnienia danych osobowych konkretnego sędziego TK ani tym bardziej innych osób. Sąd ten wskazywał zarówno na możliwość żądania ujawnienia „danych niespersofinikowanych” oraz „jeśli bowiem z ww. mieszkania korzysta sędzia Trybunału Konstytucyjnego, możliwe było odwołanie się jedynie do pełnionej funkcji, bez podawania jakichkolwiek danych konkretnej osoby. Takie dane osobowe należą bowiem do sfery prywatności i ich udostępnienie może naruszać prywatność, czy też ustawę o ochronie danych osobowych”. Z tego też względu szeroko akcentowana w rozpoznawanej skardze kasacyjnej kwestia prywatności, danych osobowych i miejsca zamieszkania sędziego TK nie podlegała ocenie kasacyjnej, skoro pozostawała zbieżna ze stanowiskiem Sądu pierwszej instancji. I chociaż w końcowej części swoich rozważań Sąd pierwszej instancji wskazał, że skarżący „we wniosku z 24 maja 2019 r. nie wnosi o podanie personaliów konkretnej osoby, ani nie wskazywał konkretnego adresu (…)”, to stwierdzenia tego nie można kwalifikować jako modyfikacji wniosku o udzielenie informacji publicznej, ale wskazanie w jakim zakresie organ pozostawał w bezczynności. Taka interpretacja pozostaje zresztą w bezpośrednim związku z wcześniejszymi rozważaniami Sądu pierwszej instancji, w szczególności poczynionymi na tle ochrony danych osobowych konkretnej osoby korzystającej z mieszkania wynajmowanego przez Trybunał.

Odnośnie natomiast poczynionej powyższej uwagi, że wniosek może dotyczyć nie tylko sędziego TK, zauważyć należy, że organ rozpoznając wniosek skarżącego w przypadku ustalenia, że mieszkania opisane we wniosku jest wynajmowane na rzecz innego podmiotu dokona oceny, czy można jej przypisać cechy „osoby pełniącej funkcje publiczne” oraz czy informacja ta podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej (art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z 6 września 2001 r. o ochronie informacji publicznej).

Z uwagi na powyższe nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 141 § 4 P.p.s.a. w związku z art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d i lit. f ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz w związku z art. 4 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 tej ustawy (zarzut 1), art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d tej ustawy (zarzut 5), art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f (zarzut 6).

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 10 ust. 1 i art. 4 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 ustawy o dostępie do informacji publicznej (zarzut 7), stwierdzić należało, że złożony w sprawie wniosek o udzielenie informacji publicznej precyzyjnie określał, czego dotyczy żądanie i ujawnienia jakich faktów domagał się skarżący. Ocena zaś, czy są to informacje publiczne wynika z powyższych rozważań.

Nie znajdując zatem podstaw do uwzględnienia skargi kasacyjnej, także z przyczyn branych pod uwagę z urzędu (art. 183 § 2 P.p.s.a. i art. 189 P.p.s.a.), Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 § 1 P.p.s.a. orzekł, jak w sentencji.

Sprawę rozpoznano na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów na podstawie art. 15zzs4 ust. 1 – 3 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 ze zm.), w brzmieniu nadanym przez art. 4 pkt 3 ustawy z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r., poz. 1090). Zgodnie z ww. regulacją „[w] okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich Naczelny Sąd Administracyjny nie jest związany żądaniem strony o przeprowadzenie rozprawy (…)”, w okresie tym „wojewódzkie sądy administracyjne oraz Naczelny Sąd Administracyjny przeprowadzają rozprawę przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie jej na odległość z jednoczesnym przekazem obrazu i dźwięku, z tym że osoby w niej uczestniczące nie muszą przebywać w budynku sądu”. Stosownie do ustępu 3 ww. artykułu „[p]rzewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, a nie można przeprowadzić jej na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku”. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego rozpoznanie sprawy było konieczne z uwagi na długość toczącego się postępowania sądowego. Nadto ze względów technicznych nie jest możliwe we wszystkich sprawach, w których nie zrzeczono się rozprawy, przeprowadzenie jej na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. W tej szczególnej sytuacji rozpoznanie skargi kasacyjnej na posiedzeniu niejawnym było w ocenie NSA rozsądnym kompromisem pomiędzy prawem stron do jawnego rozpoznania sprawy, a prawem do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki (art. 45 Konstytucji RP) oraz zasadą proporcjonalności, z której wynika możliwość ograniczenia konstytucyjnych praw z uwagi na konieczność ochrony zdrowia. Strony uprzedzono o takim trybie rozpoznania sprawy i umożliwiono im zajęcie ostatecznego stanowiska w sprawie pisemnie.

Zdjęcie ilustrujące: kamienica przy Al. J. Ch. Szucha 13/15