Uchwała Zgromadzenia Przedstawicieli Sędziów Okręgu Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 15 stycznia 2018 r.
Pamiętając, że otrzymując powołanie, ślubowaliśmy stać na straży prawa, sprawiedliwość wymierzać zgodnie z przepisami prawa, bezstronnie według swego sumienia, a w postępowaniu kierować się zasadami godności i uczciwości wyrażamy stanowczy sprzeciw wobec podejmowanych przez władzę wykonawczą i ustawodawczą działań wobec wymiaru sprawiedliwości, które podważają zaufanie obywateli do instytucji Państwa i niszczą demokratyczny ustrój Rzeczypospolitej Polskiej.
Ostatnie zmiany w ustawie – Prawo o ustroju sądów powszechnych likwidujące udział sędziów w procesie wyboru prezesów sądów oraz koncentrujące w rękach Ministra Sprawiedliwości praktycznie pełnię władzy odnośnie powoływania i odwoływania prezesów sądów, wprowadzają stan, w którym pojęcie niezależności sądów staje się iluzoryczna.
Tymczasem niezależność sądów i niezawisłość sędziów gwarantują obywatelom prawo do bezstronnego wymiaru sprawiedliwości, do uczciwego procesu, nie są zaś przywilejami osób sprawujących urząd sędziowski. Ich ograniczanie stanowi złamanie podstawowych standardów ochrony prawnej obywateli, w postaci prawa do rzetelnego procesu przed niezawisłym i bezstronnym sądem, wynikającego z art. 10 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
Arbitralnie dokonywane zmiany na stanowiskach prezesów sądów, bez wskazywania przyczyn ich odwoływania w czasie trwania kadencji lub ze wskazaniem przyczyn pozornych bądź jawnie nieprawdziwych, nie mieszczą się w standardach demokratycznego państwa prawnego, zaś forma ich przekazywania stoi w rażącej sprzeczności ze standardami współpracy między władzą wykonawczą i sądowniczą. Podzielić należy w pełni stanowisko KRS z dnia 20 grudnia 2017 r. w sprawie odwoływania prezesów i wiceprezesów sądów, że w demokratycznym państwie prawnym każde rozstrzygnięcie podejmowane przez organ władzy publicznej powinno zostać odpowiednio uzasadnione, aby jego prawidłowość mogła być przedmiotem weryfikacji dokonywanej przez obywateli. Podejmując decyzję o odwołaniu prezesa sądu, Minister Sprawiedliwości powinien kierować się zatem rzeczywistymi i merytorycznymi przesłankami, przedstawianymi w uzasadnieniu swojego stanowiska.
Ogłoszona w Dzienniku Ustaw ustawa o Sądzie Najwyższym stanowi instrument podporządkowania tego najwyższego organu władzy sądowniczej władzy wykonawczej, której przedstawiciel – Prezydent będzie mógł arbitralnie decydować o możliwości dalszego sprawowania urzędu przez sędziów, którzy ukończyli 65 rok życia, zaś nowo powołana Izba Dyscyplinarna może służyć ograniczaniu niezawisłości sędziów.
Natomiast sposób wyboru sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa powoduje powiązanie tego kluczowego dla ochrony niezależności sądów organu ze światem polityki, co jest sprzeczne ze standardami etyki sędziowskiej i może poddawać w wątpliwość bezstronność sędziów uczestniczących w tej procedurze.
Zwracamy się do Prezesa Sądu Okręgowego w Gdańsku o przesłanie treści podjętej przez Zgromadzenie Przedstawicieli Sędziów Okręgu uchwały drogą e-mailową Prezesom wszystkich sądów apelacyjnych i okręgowych w Polsce oraz Krajowej Radzie Sądownictwa, a także o opublikowanie jej na stronie internetowej Sądu Okręgowego w Gdańsku.
