Stefan Drzazga jr.: O badaniu zgodności z Konstytucją jawności oświadczeń majątkowych sędziów będą orzekać sędziowie TK, którzy sami utajnili swoje oświadczenia

5
(3)

Julia Przyłębska wyznaczyła skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 2/23 z wniosku Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego dotyczącego zgodności z Konstytucją przepisów ustawowych wprowadzających jawność oświadczeń majątkowych wszystkich sędziów, w tym także sędziów Trybunału Konstytucyjnego.

Warto przypomnieć, że jawność oświadczeń sędziów była istotnym elementem koronnej reformy (?) Prawa i Sprawiedliwości. Jak wskazywał wówczas Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro:

„Chcemy ukrócić korupcję i odbudować zaufanie Polaków do wymiaru sprawiedliwości. Dlatego jawne mają być oświadczenia majątkowe sędziów i prokuratorów, a także postępowania dyscyplinarne przeciw prokuratorom”/ …/ „Nasze propozycje rozwiązań polegających na ujawnianiu oświadczeń majątkowych sędziów i prokuratorów są realizacją zaleceń Grupy Państw przeciwko Korupcji Rady Europy (GRECO)”. (https://wgospodarce.pl/informacje/29185-sedziowie-nie-chca-by-ich-oswiadczenia-majatkowe-byly-jawne-ziobro-niezrozumialy-opor)

Julia Przyłębska wyznaczyła w powołanej sprawie skład pięcioosobowy. Biorąc pod uwagę problemy prawne związane z tą sprawą, powinna być ona przekazana do pełnego składu, stosownie do art. 37 ust. 1 pkt 1 lit. e) ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.

W wyznaczonym składzie znajdują się sędziowie, którzy utajnili swoje oświadczenia majątkowe a także sędzia, który był wcześniej posłem sprawozdawcą ustawy wprowadzającej jawność tych oświadczeń. Według naszych informacji sędzią sprawozdawcą został Bartłomiej Sochański, którego oświadczenie majątkowe zostało objęte klauzulą tajności „zastrzeżone”, a tym samym nie jest jawne dla opinii publicznej. W składzie jest również Jarosław Wyrembak, którego oświadczenie również objęte zostało taką ochroną. Na stronie Trybunału Konstytucyjnego wydał on swego czasu jednoznaczne oświadczenie:

„cele, jakim służyć ma praktyka składania oświadczeń majątkowych przez sędziów (także sądów powszechnych), mogą być całkowicie realizowane bez upubliczniania treści tychże oświadczeń — bez wyzuwania sędziów Trybunału i sądów powszechnych, oraz ich bliskich, z ich prywatności, z ich osobistego bezpieczeństwa, bez narażania ich w czasie pełnienia trudnych funkcji publicznych na różne formy agresji, przemocy i napaści, będące często prostą konsekwencją wspomnianych seansów, organizowanych z wykorzystaniem siły mediów” (https://trybunal.gov.pl/wiadomosci/uroczystosci-spotkania-wyklady/art/oswiadczenie-jaroslawa-wyrembaka-sedziego-trybunalu-konstytucyjnego)

Stanowisko jego w rozpoznawanej obecnie sprawie jest już zatem jasne i zostało zakomunikowanie na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Trybunału Konstytucyjnego.

Jednocześnie w sądach administracyjnych nadal toczą się postępowania w sprawie prawidłowości nadawania klauzuli tajności oświadczeniom majątkowym sędziów Trybunału Konstytucyjnego, w tym także wymienionej dwójce sędziów. O tym, że nie ma podstawy prawnej do obejmowania oświadczeń majątkowych sędziów TK klauzulą tajności wykazano już wcześniej (https://monitorkonstytucyjny.eu/archiwa/21639). Oznacza to, że wyrok Trybunału może mieć oczywisty wpływ na wynik tych postępowań przed sądami administracyjnymi a więc także na prawa i obowiązki tych sędziów, którzy swoje oświadczenia wcześniej utajnili.

Powyższe okoliczności oznaczają, że zarówno Bartłomiej Sochański jak i Jarosław Wyrembak powinni podlegać obligatoryjnemu wyłączeniu z rozpoznawania sprawy, gdyż co do bezstronności w ich orzekaniu są zasadnicze wątpliwości (zob. art. 39 ust. 2 pkt 2 ustawy o organizacji i trybie postępowania przed TK).

Ustaliliśmy ponadto, że w składzie, który ma ocenić konstytucyjność jawności oświadczeń majątkowych, jest również były poseł Stanisław Piotrowicz, który był posłem sprawozdawcą w sprawie ustawy o statusie sędziów Trybunału Konstytucyjnego wprowadzającego jawność oświadczeń majątkowych, a także przewodniczącym komisji sejmowej pracującej nad tym projektem.

Zgodnie art. 39 ust. 2 pkt 1 ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym Stanisław Piotrowicz uczestniczył zatem w wydaniu aktu normatywnego, którego konstytucyjność ma oceniać, zaś sprawowana wówczas przez niego funkcja może wywołać wątpliwości co do jego bezstronności. Zgodnie z utrwaloną praktyką występowanie wcześniej w roli posła sprawozdawcy obliguje danego sędziego do wyłączenia z rozpoznawania sprawy.

Takie stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny m.in. w postanowieniu pełnego składu z 17 lipca 2003 r., K 13/02.

Należy przypomnieć, że zgodnie z przeważającym poglądem konstytucjonalistów Julia Przyłębska nie jest już prezesem Trybunału Konstytucyjnego wobec upływu jej kadencji. Mogą powstać wątpliwości, czy jako sędzia wykonująca przejściowo zadania prezesa, do czasu powołania jej następcy może wyznaczać składy orzekające w sprawach. Ale nie ma wątpliwości co do tego, że nie jest dopuszczalne wyznaczanie do składu trzech sędziów (spośród pięciu), którzy podlegają obligatoryjnemu wyłączeniu. Jeden z nich ma pełnić przy tym funkcję sprawozdawcy (Bartłomiej Sochański), drugi zaś przewodniczącego (Stanisław Piotrowicz). Pozostali sędziowie wyznaczeniu w tej sprawie to Rafał Wojciechowski oraz Zbigniew Jędrzejewski. Ich oświadczenia majątkowe są jawne dla opinii publicznej.

Można się zastanawiać, czy jest to kwestia przypadku, czy głębokiego przekonania sędzi kierującej Trybunałem, że wolno jej ustalić taki skład, jaki się jej podoba.

Paradoksalnie, znajdujący się w składzie Jarosław Wyrembak sam zarzucał Julii Przyłębskiej manipulowanie składami orzekającymi. Te zarzuty były zresztą podnoszone także przez innych sędziów, w tym także w zdaniach odrębnych (np. zdanie odrębne Piotra Pszczółkowskiego do wyroku z 7 października 2021 r., K 3/21).

Ciekawe, jak się zachowają w opisanej sytuacji sami zainteresowani sędziowie oraz uczestnicy postępowania a także – Rzecznik Praw Obywatelskich.

Stefan Drzazga jr.

Print Friendly, PDF & Email

How useful was this post?

Click on a star to rate it!

Average rating 5 / 5. Vote count: 3

No votes so far! Be the first to rate this post.

0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Powiadom o
guest

wp-puzzle.com logo

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments