12 stycznia Jacek Żakowski w opublikowanym w Gazecie Wyborczej komentarzu pt „Dopóki PiS rządzi, przedawnienie się nie liczy. Genialny artykuł konstytucji” przypomniał art. 44 ustawy zasadniczej i z jego treści

Bieg przedawnienia w stosunku do przestępstw, nieściganych z przyczyn politycznych, popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych lub na ich zlecenie, ulega zawieszeniu do czasu ustania tych przyczyn

oraz z z podstawowej normy o bezpośrednim stosowaniu Konstytucji wysnuł słuszny wniosek, że wielu polityków Prawa i Sprawiedliwości nie powinno czuć się bezpiecznie. Bo nie tylko nic nie będzie zapomniane, ale każde złamanie prawa będzie, wcześniej czy później rozliczone.
Jacek Żakowski, słusznie się zachwyca treścią artykułu 44, choć dziwi się przenikliwości autorów konstytucji, gdy pisze „Nie wiem, skąd nasi ojcowie konstytucji wzięli tak genialny pomysł, bo mi też raczej nie wyglądali na takich, ale to oni stworzyli genialny art. 44 – przepis, jaki ma mało która konstytucja na świecie.”
Otóż wystarczy pogrzebać, by rozwiać wątpliwości redaktora co do poziomu wiedzy i znajomości życia autorów konstytucji.
Projekt – dokładnie tej treści – zaproponował na piśmie poseł Włodzimierz Cimoszewicz, na posiedzeniu Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego 7 lub 8 marca 1995 roku. Nie udało się nam odnaleźć w internetowym archiwum Sejmu stenogram z tych dwóch dni, natomiast stenogram z 9 marca zawiera krótką wymianę zdań między prowadzącym obrady przewodniczącym Komisji posłem Aleksandrem Kwaśniewskim a innymi członkami Komisji oraz wynik głosowania nad dwoma konkurencyjnymi wnioskami – senatora Piotra Andrzejewskiego i posła Włodzimierza Cimoszewicza.

Oto zapis stenogramu

Biuletyn nr:
1359/II
Komisja:
Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego /nr 14/
Data:
07-03-95
Mówcy:
Senator Piotr Andrzejewski (NSZZ-S)
Poseł Jerzy Ciemniewski (UW)
Przedstawiciel pełnomocnika obywatelskiego projektu Konstytucji RP Michał Drozdek
Ekspert Komisji, prof. Kazimierz Działocha
Przedstawiciel Rady Ministrów, prof. Stanisław Gebethner
Senator Alicja Grześkowiak (NSZZ-S)
Poseł Jerzy Gwiżdż (BBWR)
Poseł Piotr Ikonowicz (PPS)
Poseł Tadeusz Iwiński (SLD)
Senator Paweł Jankiewicz (SLD)
Przedstawiciel Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, bp Jeremiasz
Senator Krzysztof Kozłowski (SKD)
Przedstawiciel Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski, ks. prof. Józef Krukowski
Przedstawiciel Prezydenta RP, dr Władysław Kulesza
Poseł Aleksander Kwaśniewski (SLD)
Poseł Krystyna Łybacka (SLD)
Przedstawiciel Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego, ks. prof. Zachariasz Łyko
Senator Jerzy Madej (KD)
Poseł Wit Majewski (SLD)
Poseł Marek Mazurkiewicz (SLD)
Senator Jan Orzechowski (PSL)
Ekspert Komisji, prof. Wiktor Osiatyński
Poseł Longin Pastusiak (SLD)
Senator Stefan Pastuszka (PSL)
Przedstawiciel Prezydenta RP, prof. Michał Pietrzak
Poseł Jan Rokita (UW)
Przedstawiciel Kościoła Zborów Chrystusowych, ks. Henryk Sacewicz
Ekspert Komisji, prof. Piotr Winczorek
Ekspert Komisji, prof. Leszek Wiśniewski
Poseł Jerzy Zdrada (UW)
W dniach 7, 8 i 9 marca 1995 r. Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, obradująca pod przewodnictwem posła Aleksandra Kwaśniewskiego /SLD/, rozpatrzyła:
– projekt jednolity Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej /w ujęciu wariantowym/,
– sprawy różne.

9 marca 1995 r.
Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego
trzeci dzień obrad

Poseł Aleksander Kwaśniewski /SLD/: Wznawiam obrady Komisji. Witam serdecznie wszystkich obecnych.

Wczorajsza debata – zakończona przed planowanym czasem, w wyniku przyjęcia wniosku senator A. Grześkowiak o zakończenie obrad – pozwoliła na przedyskutowanie jako ostatniego art. 35. W dniu dzisiejszym przedmiotem głosowania będą więc artykuły od 28 do 35. Propozycje poprawek zgłoszone do tych artykułów zostały ujęte w druku nr 8/03.

Przypominam również, że zgodnie z przyjętym trybem procedowania nad artykułami przedłożonymi do głosowania nie przeprowadzamy już dyskusji. Możliwe są natomiast pytania do wnioskodawców i autopoprawki wnioskodawców.

Rozpoczniemy głosowania od art. 28 lecz proszę jednocześnie zwrócić uwagę na propozycje zgłoszone do art. 29. W dyskusji podnoszony był bowiem problem ścisłego związku materii obu artykułów. Znalazło to wyraz w propozycji senatora P. Andrzejewskiego dotyczącej art. 28, a zawierającej materię art. 28 i art. 29.

Proponuję rozpoczęcie głosowania od wniosków najdalej idących, a więc wniosków o skreślenie obu tych artykułów.

Poddaję pod głosowanie wniosek o skreślenie art. 28 w brzmieniu przedłożonym przez podkomisję.

Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 28 głosów przeciwnych, 4 popierających i 1 wstrzymującym się odrzuciła wniosek.
Tak więc art. 28 pozostaje.

Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 28 w następującym brzmieniu przedłożonym przez senatora S. Pastuszkę: „Zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości oraz zabójstwa umyślne nie podlegają przedawnieniu”.
Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 22 głosów przeciwnych, przy 6 popierających i 5 wstrzymujących się, odrzuciła wniosek.

Poddaję pod głosowanie wniosek o skreślenie art. 29 w brzmieniu przedłożonym przez podkomisję. Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 20 głosów przeciwnych, przy 10 popierających i 3 wstrzymujących się, odrzuciła wniosek.
Tak więc art. 29 pozostaje.

ustalimy teraz brzmienie art. 29 dokonując wyboru między wersją przedłożoną przez podkomisję oraz wersją zaproponowaną przez posła W. Cimoszewicza.

Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ-S/: Zgłaszam protest, gdyż obie wersje art. 29, to mutacja jednej opcji. Wydaje mi się, że najpierw należałoby przesądzić sam charakter tego czy mamy do czynienia z treścią uwzględniającą zawieszenie biegu przedawnienia. Być może nie będzie woli politycznej i merytorycznej, aby kwestię tę przesądzić w głosowaniu.

Głosy z sali: Kwestia ta została już pozytywnie przesądzona.

Senator Piotr Andrzejewski /NSZZ-S/: Przepraszam, wycofuję protest.

Poseł Aleksander Kwaśniewski /SLD/: Skreślenie materii art. 29 nie wchodzi w grę. Teraz dokonujemy ustalenia treści art. 29 mając do wyboru dwie propozycje. Wyboru dokonamy w formie głosowania alternatywnego.

Poddaję pod głosowanie wniosek o dokonanie wyboru wariantu brzmienia art. 29, spośród propozycji podkomisji: „Bieg przedawnienia w stosunku do przestępstw nie ściganych z przyczyn politycznych uległa zawieszeniu do czasu ustania ich przyczyn” – użycie przycisku „za”, a i propozycji posła W. Cimoszewicza: „Bieg przedawnienia w stosunku do przestępstw popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych lub na ich zlecenie, nie ściganych z przyczyn politycznych, ulega zawieszeniu do czasu ustania tych przyczyn” – użycie przycisku „przeciw”, z równoczesną możliwością wstrzymania się.

Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 17 głosów popierających, przy 14 przeciwnych i 3 wstrzymujących się, przyjęła brzmienie zaproponowane przez posła W. Cimoszewicza.

Tak więc art. 29 otrzymał brzmienie: „Bieg przedawnienia w stosunku do przestępstw popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych lub na ich zlecenie, nie ściganych z przyczyn politycznych, ulega zawieszeniu do czasu ustania tych przyczyn”.

Aby stało się zadość naszej procedurze proponuję poddanie pod głosowanie propozycji senatora P. Andrzejewskiego.

Poseł Marek Mazurkiewicz /SLD/: Przyjęcie wniosku senatora P. Andrzejewskiego spowoduje jednak, że otrzymamy dwie wersje materii art. 29. Jedną w przyjętym brzmieniu art. 29 w oparciu o propozycję posła W. Cimoszewicza i drugą zawartą w art. 28 ust. 2 wniosku senatora P. Andrzejewskiego.

Poseł Aleksander Kwaśniewski /SLD/: Informuję, że dotychczas większość Komisji opowiedziała się, aby nie skreślać art. 28 w brzmieniu podkomisji. Przyjęliśmy również art. 29 w wersji przedłożonej przez posła W. Cimoszewicza. Ponieważ jednak został zgłoszony wniosek senatora P. Andrzejewskiego o łączne ujęcie materii art. 28 i art. 29, powinniśmy wniosek ten poddać pod głosowanie.

Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie art. 28 w następującym brzmieniu przedłożonym przez senatora P. Andrzejewskiego:
„ust. 1. Zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości nie podlegają przedawnieniu.
ust. 2. Bieg przedawnienia w stosunku do przestępstw nie ściganych z przyczyn politycznych ulega zawieszeniu do czasu ich ustania”.

Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 16 głosów popierających, przy 14 przeciwnych i 3 wstrzymujących się przyjęła wniosek.

Ponieważ w konstytucji nie możemy umieścić dwóch wersji tego samego przepisu proponuję głosowanie alternatywne, w którym dokonamy wyboru między wersją art. 28 przedłożoną przez senatora P. Andrzejewskiego, a wersją art. 28 składającą się z art. 28 w wariancie I podkomisji – jako ust. 1 – i przyjętego wniosku posła W. Cimoszewicza dotyczącego art. 29 – jako ust. 2.

Czy poseł W. Cimoszewicz wyraża zgodę, aby jego propozycja była w art. 28 ust. 2?

Poseł Włodzimierz Cimoszewicz /SLD/: Tak.

Ekspert Komisji, prof. Wiktor Osiatyński: Chcę jednak przypomnieć, że w dyskusji został wyrażony pogląd, iż art. 28 i art. 29 to jednak dwie różne materie. Nie należy ich łączyć przy pomocy przyjętego sposobu głosowania.

Poseł Aleksander Kwaśniewski /SLD/: Jeżeli zaproponowana formuła głosowania wzbudza kontrowersje, to proponuję, aby przedmiotem głosowania alternatywnego był art. 28 w brzmieniu przedłożonym przez senatora P. Andrzejewskiego oraz art. 28 w wariancie I podkomisji wraz z art. 29 przyjętym w brzmieniu zaproponowanym przez posła W. Cimoszewicza. W wyniku głosowania, albo otrzymamy jeden – wspólny – artykuł, tak jak proponuje senator P. Andrzejewski, albo dwa artykuły.

Poddaję pod głosowanie wniosek o dokonanie wyboru między art. 28 w następującej wersji przedłożonej przez senatora P. Andrzejewskiego:
„ust. 1. Zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości nie podlegają przedawnieniu.
ust. 2. Bieg przedawnienia w stosunku do przestępstw nie ściganych z przyczyn politycznych ulega zawieszeniu do czasu ich ustania”.

Użycie przycisku „za” lub art. 28 w wersji I podkomisji: „Zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości nie podlegają przedawnieniu” wraz z art. 29 przedłożonym przez posła W. Cimoszewicza:

„Bieg przedawnienia w stosunku do przestępstw popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych lub na ich zlecenie, nie ściganych z przyczyn politycznych, ulega zawieszeniu do czasu ustania tych przyczyn” – użycie przycisku „przeciw” wraz z możliwością wstrzymania się.

Stwierdzam, że Komisja w głosowaniu większością 20 głosów popierających, przy 14 przeciwnych i 1 wstrzymującym się przyjęła art. 28 i art. 29. Ich brzmienie jest następujące:

„Art. 28. Zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości nie podlegają przedawnieniu.
Art. 29. Bieg przedawnienia w stosunku do przestępstw popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych lub na ich zlecenie, nie ściganych z przyczyn politycznych, ulega zawieszeniu do czasu ustania tych przyczyn”.

W ostatecznej redakcji tekstu Konstytucji artykuły 28 i 29 otrzymały numery odpowiednio 43 i 44 /pr/