Fasadowy Trybunał Konstytucyjny trwa, a z nim paraliż instytucji, która w konstytucyjnych założeniach powinna służyć wymiarowi sprawiedliwości i ochronie praw obywateli. Wyrazem są pojawiające się regularnie informacje o szeregu nadużyć, nieprawidłowości oraz kontrowersji, ostatnio zgłaszanych również przez jego sędziów.
W dniu 20 grudnia 2022 r. minęło 6 lat sprawowania funkcji prezesa Trybunału Konstytucyjnego przez Julię Przyłębską, która utrzymuje – jak podała mediom, że jej kadencja nie skończyła się, a trwa tak długo, jak sprawowanie urzędu sędziego TK. Kwestia ta jest jednak oceniana odmiennie również wewnątrz Trybunału, czego wyrazem jest wniosek 6 sędziów o zwołanie Zgromadzenia Ogólnego TK i wyłonienia kandytatur na nowego prezesa Trybunału.
Powyższa sytuacja to jednak tylko pokłosie grzechu pierwotnego, który powoduje, że Trybunał Konstytucyjny w obecnej postaci, według obowiązujących dziś przepisów, nie ma prawa bytu, o czym była mowa już w stanowisku Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia z dnia dniu 28 października 2020 r. Wszystkie zawarte w nim wnioski i apele, w tym w szczególności o likwidację Trybunału Konstytucyjnego i utworzenie apolitycznego Trybunału Rzeczypospolitej, pozostają nadal aktualne. Dlatego dziś, w całej rozciągłości podtrzymując to stanowisko, przypominamy jego treść:
„Na przykładzie Trybunału Konstytucyjnego, wszyscy dziś widzimy, do czego prowadzi pozbawienie sądów i trybunałów niezależności. Trybunał, przesiąknięty politycznymi mechanizmami, w całości wybierany przez polityków i od nich uzależniony, nie ma społecznego zaufania. Z organu wymiaru sprawiedliwości stał się narzędziem w rękach polityków.
Taka sytuacja jest niezwykle niebezpieczna dla stabilności państwa. Rozstrzygnięcia Trybunału wydane z udziałem “dublerów” nie tylko nie posiadają mocy prawnej, ale są też nieuznawane przez społeczeństwo. Nie do zaakceptowania jest sytuacja, w której obywatele pozbawieni są ochrony prawnej, a politycy przy pomocy opanowanych przez siebie najważniejszych instytucji państwowych, stawiają się ponad prawem.
Wzywamy wszystkie środowiska, którym na sercu leży dobro naszego kraju i ład społeczny, do podjęcia wysiłku całościowych zmian legislacyjnych, tak aby przywrócić niezależne instytucje sądownicze, które będą stały na straży przestrzegania praw każdej Polki i Polaka. Instytucji, które staną się realną równowagą dla władzy ustawodawczej i wykonawczej. Upolitycznione Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Stanu i Krajowa Rada Sądownictwa uległy obecnie całkowitej deprecjacji i nie spełniają swojej konstytucyjnej roli związanej z wymiarem sprawiedliwości i ochroną praw obywateli. Dlatego uważamy, że w wyniku zmiany Konstytucji oba Trybunały powinien zastąpić nowy, niepolityczny Trybunał Rzeczypospolitej. Jednocześnie należy przywrócić europejską i konstytucyjną zasadę, że sędziów do KRS wybierają sędziowie, a nie politycy.
Za konieczne uważamy:
1. zlikwidowanie Trybunału Konstytucyjnego oraz Trybunału Stanu i powołanie w ich miejsce Trybunału Rzeczypospolitej;
2. wybieranie sędziów Trybunału Rzeczypospolitej: w połowie przez nową Krajową Radę Sądownictwa, a w drugiej – przez obywateli w wyborach bezpośrednich;
3. powołanie trzech Prokuratorów Trybunalskich, którzy mogą wnosić oskarżenia przed ten Trybunał – jednego powoływanego przez Prezydenta, jednego przez Sejm i jednego przez Senat;
4. posiadanie przez wszystkich członków Trybunału Rzeczypospolitej oraz przez Prokuratorów Trybunalskich kwalifikacji wymaganych do zajmowania stanowiska sędziego Sądu Najwyższego;
5. wprowadzenie zasady, że sędziowie Trybunału Rzeczypospolitej oraz Prokuratorzy Trybunalscy w okresie zajmowania stanowiska i 4 lata przed jego objęciem, nie mogą należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów;
6. doprowadzenie do tego, by sędziów – członków Krajowej Rady Sądownictwa wybierali sędziowie, a nie politycy.
Niezależnie od powyższych zmian, mimo tragicznej sytuacji polskiego wymiaru sprawiedliwości, apelujemy do niezawisłych sędziów, by w każdej sytuacji dokonywali oceny istnienia i skuteczności orzeczenia TK, w którego składzie zasiadały osoby wybrane na wcześniej obsadzone miejsce. Konstytucja RP została ustanowiona dla wszystkich obywateli, nie tylko dla wyznających jedną określoną wiarę, a katalog przewidzianych w niej praw człowieka nie jest emanacją wyłącznie jednego systemu moralnego. Funkcją Trybunału nie jest i nigdy nie było narzucanie całemu społeczeństwu swojego światopoglądu i moralności. W sytuacji, gdy Trybunał Konstytucyjny przestał spełniać swoją funkcję, to na niezależnych sądach Rzeczypospolitej Polskiej spoczywa ciężar ochrony praw i wolności każdego człowieka.”
