GENEWA (22 grudnia 2017 r.) – Przyjęcie dwóch ustaw w Polsce zagraża niezależności sądownictwa, ostrzegł ekspert ONZ ds. Praw człowieka.
„Żałuję, że w dniu 20 grudnia polski prezydent podpisał dwie ustawy, w wyniku których dwie kluczowe instytucje sądownicze – Sąd Najwyższy i Krajowa Rada Sądownictwa – znajdą się pod kontrolą władzy wykonawczej i ustawodawczej” – powiedział Diego García-Sayán, Specjalny sprawozdawca ds. niezawisłości sędziów i prawników Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka.
„Te nowe ustawy są częścią większego planu, mającego na celu objęcie władzy sądowniczej kontrolą polityczną partii rządzącej” – dodał.
Od wyborów parlamentarnych w 2015 r. Polskie władze zaangażowały się w kompleksową reformę systemu sądowego, której celem jest zwiększenie jej skuteczności i przywrócenie zaufania publicznego do instytucji wymiaru sprawiedliwości.
„Pod koniec mojej misji do Polski w październiku przyznałem, że reforma i modernizacja instytucji sądowych stanowi uzasadniony cel, do którego może dążyć każdy rząd” – powiedział Specjalny Sprawozdawca.
„To, co dzieje się obecnie w Polsce, to jednak złośliwa próba objęcia całego systemu sądowego kontrolą władzy wykonawczej i ustawodawczej”.
Ustawa o Sądzie Najwyższym zawiera szereg przepisów, które zagrażają niezawisłości sędziowskiej i podziałowi władzy, powiedział ekspert.
Obniża ona wiek emerytalny sędziów, aby arbitralnie ich zwolnić z rażącym naruszeniem zasady nieusuwalności sędziów, daje polskiemu prezydentowi swobodę decyzyjną w zakresie przedłużania mandatów sędziowskich i wprowadza system „rewizji nadzwyczajnych” od prawomocnych wyroków na podstawie szerokich i niejasnych kryteriów.
Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa pozwala na wcześniejsze usunięcie wszystkich 15 sędziów – obecnych członków tej instytucji wymiaru sprawiedliwości i daje niższej izbie parlamentu prawo do wyboru członków.
„Z zadowoleniem przyjmuję decyzję Komisji Europejskiej w sprawie wszczęcia procedury na mocy art. 7 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej w celu stwierdzenia istnienia poważnego naruszenia praworządności w Polsce” – powiedział Specjalny Sprawozdawca.
„Niezawisłość sądownictwa, zapisana w polskiej konstytucji i międzynarodowych konwencjach praw człowieka, musi być zagwarantowana przez państwo”.
