Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia jest oburzone nieprawdziwymi twierdzeniami premiera Mateusza Morawieckiego opublikowanymi w Washington Examiner 13 grudnia 2017 roku dotyczącymi polskiego sądownictwa.
“Iustitia”, the association of Polish judges, finds it necessary to respond to the opinions expressed by MateuszMorawiecki, Poland’s recently appointed Prime Minister, in an op-ed published in the Washington Examiner on 13 December 2017.
Przez ostatnie 27 lat wymiar sprawiedliwości w Polsce rozwijał się w ramach porządku prawnego opartego na wartościach demokratycznych. Stał w pełnej zgodzie ze standardami europejskimi i stanowił część sądownictwa europejskiego.
Sądownictwo funkcjonowało odrębnie od pozostałych władz, bez nacisku polityków czy wpływu byłego systemu komunistycznego. W 1990 roku wszyscy sędziowie Sądu Najwyższego zostali poddani procedurze weryfikacyjnej, większość z nich została usunięta i zastąpiona nowym pokoleniem prawników wybranych ze względu na wiedzę i umiejętności. Na początku lat dziewięćdziesiątych sędziowie sądów powszechnych, którzy brali udział w politycznych procesach opozycji, naruszali prawo, albo przekroczyli swe uprawnienia w indywidualnych przypadkach, również zostali usunięci z zawodu. Co więcej, olbrzymia większość sędziów, którzy zaczęli swoją karierę przed 1989 rokiem, jest już na emeryturze.
Zdecydowana większość obecnie orzekających sędziów rozpoczęła swoją służbę już w wolnej Polsce. Statystyki z 2013 roku wskazywały, że polski sędzia w sądzie rejonowym miał średnio 35-40 lat, w sądzie okręgowym między 40 a 50 lat. Ostatnie dane pokazują, że średni wiek sędziego w sądzie rejonowym to 44 lata, a w sądzie okręgowym 50 lat.
Dotychczas aby zostać sędzią należało zdać egzamin sędziowski po ukończeniu nauki w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury albo jako doświadczony prawnik wygrać konkurs na urząd sędziego. System ten był wielostopniowy, transparentny i wykluczał zjawisko nepotyzmu. W ciągu ostatnich 15 lat było tylko kilka przypadków korupcji wśród sędziów (na około 10.000 sędziów), skierowano przeciw nim akty oskarżenia. Takie czyny były mocno potępiane nie tylko w sądach, ale też przez całe środowisko sędziowskie i ich stowarzyszenia. Z danych statystycznych Unii Europejskiej wynika, że Polska plasuje się w połowie stawki krajów pod względem efektywności i długości postępowania, pomimo tego, że wydatki na wymiar sprawiedliwości należą do najniższych w Europie. Aktualnie wzrasta ilość niezałatwionych spraw w sądach. Główną tego przyczyną jest celowa i świadoma polityka obecnego Ministra Sprawiedliwości, który zablokował procedury uzupełnienia 800 wakatów sędziowskich. W ten sposób rząd celowo spreparował uzasadnienie dla tezy, że polscy sędziowie są leniwi a sądy powolne.
Pozytywną ocenę wystawioną przez instytucje krajowe oraz międzynarodowe, Polska zawdzięcza w dużym stopniu zbudowaniu niezależnego sądownictwa a także niskiemu poziomowi korupcji.
Opinia wyrażona przez premiera Mateusza Morawieckiego w Washington Examiner jest kolejnym krokiem w realizacji polityki rządu wymierzonej przeciw demokratycznym zasadom prawa, wolnościom obywatelskim i społeczeństwu obywatelskiemu oraz przeciw niezależnemu sądownictwu i wolnym mediom.
For the last 27 years, the judicial system in Poland has developed within the framework of a legal order based upon the democratic rule of law. It has been in full compliance with the best European standards, and remains a part of the European judicial system. The judiciary has functioned independently from other branches of power, without the influence of politicians or Poland’s Communist regime.
In1990, all the Supreme Court judges were subject to a vigorous vetting procedure. As a result of this procedure, the majority of judges were dismissed and replaced by a new generation of lawyers appointed on merit. At the beginning of the 1990s, judges of lower courts found to have been involved in political trials against the anti – communist opposition, to have violated the law, or to have abused their power in individual cases, were also discharged. Furthermore, the vast majority of judges who started their professional career before 1989 have already retired.
The majority of active judges In Poland at the present , in the 1990s were only students. The 2013 Statistics indicate, that the average age of the Polish judge in a District Court was between 35 and 40, and in a Regional Court between 40 and 50. The latest data shows that the average age of a judge in a District Court is 44, and 50 in a Regional Court.
Until now, there have been two paths to becoming a judge – either through national exams after five years of training in the Judicial Academy, or through applying for the office of a judge as an experienced lawyer. The system is transparent and is designed to preclude nepotism. In the last 15 years, only a few cases of corruption among judges were prosecuted (out of a total number of about 10,000 judges). Such behaviour has been strongly condemned not only just by the courts, with perpetrators severely punished, but also by the judges and judicial associations.
It is also worth mentioning that according to EU statistics, Poland is placed in the top half of EU states in terms of efficiency and speed of trials, despite the fact that, budget expense on the judiciary is among the lowest in Europe. It should be admitted, that there is currently a growing backlog of cases. But the main reason for this is the conscious and intentional policy of the Minister of Justice, who has blocked the proceedings of filling 800 judicial vacancies for the past two years. In this way, the government has deliberately engineered a justification for the argument that Polish judges are negligent and courts sluggish.
The positive assessment of Poland`s economic development and low rates of perception of corruption by numerous domestic and international bodies has been achieved in part in thanks to Poland’s efficient and independent judiciary. These achievements would not have been possible if it were otherwise.
Therefore the opinion expressed by Prime Minister Morawiecki in the Washington Examiner is another step towards the government`s policy aimed at dismantling the democratic rule of law, civil rights and civil society, an independent judiciary and a free media.
