Amnesty International, Helsińska Fundacja Praw Człowieka oraz Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” wydały oświadczenie dotyczące prezydenckich projektów ustaw o KRS i Sądzie Najwyższym. Zdaniem organizacji, prowadzą one wprost do zachwiania trójpodziału władzy w Polsce i mogą sprowadzać rolę sędziów do wykonawców woli politycznej osób sprawujących władzę. W stanowisku podkreślono, że sposób procedowania w sprawie projektów narusza standardy tworzenia prawa i zasady stanowiące filar demokratycznego państwa prawa.
pełna treść stanowiska:
Wzywamy przedstawicieli organów władzy ustawodawczej i wykonawczej do rozważnego stanowienia prawa, poprzedzonego merytoryczną dyskusją i rzetelnymi konsultacjami społecznymi oraz zapewnienia, że polityczne interesy nie będą negatywnie oddziaływać na proces zmian mających wpływ na realizację zasad i wartości wyrażonych w Konstytucji RP.
Przebieg procesu legislacyjnego nowelizacji ustaw o Krajowej Radzie Sądownictwa i Sądzie Najwyższym, zwłaszcza sposób i tempo prowadzenia prac oraz brak konsultacji społecznych, nie licują z powszechnie uznanymi zasadami tworzenia prawa, naczelną zasadą niezależności władzy sądowniczej oraz rangą nadaną Sądowi Najwyższemu i Krajowej Radzie Sądownictwa przez ustawę zasadniczą. W sposób szczególny pokazało to obserwowane przez Amnesty International, Helsińską Fundację Praw Człowieka i Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia posiedzenie sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka obradującej nad w/w ustawami w dniu 28 listopada br., podczas którego zabrakło przestrzeni na merytoryczną dyskusję: poprawki do projektów były głosowane bez możliwości rzetelnego zapoznania się z nimi (niepodpisane i nieoznakowane poprawki – przegłosowane następnie przez Komisję – rozdano członkom Komisji dopiero na początku posiedzenia, z kolei poprawki zgłoszone przez opozycję zostały poddane przez Przewodniczącego głosowaniu i odrzucone zanim zostały udostępnione wszystkim członkom Komisji), odmówiono udziału w posiedzeniu komisji części ekspertów i przedstawicielom organizacji reprezentujących społeczeństwo obywatelskie, limitowano czas wypowiedzi, wyłączano mikrofony, uniemożliwiano uzasadnianie zgłaszanych wniosków i poprawek.
Konstytucyjna zasada demokratycznego państwa prawa zakłada przestrzeganie prawa przez wszystkich jego adresatów, zarówno przez obywateli jak i organy państwowe, a nieodłącznymi jej elementami są zasady tzw. przyzwoitej legislacji, będące konkretnymi zasadami tworzenia prawa. Działania, które nie spełniają powszechnie przyjętych standardów tworzenia prawa godzą również w zasadę ochrony zaufania obywatela do państwa.
Amnesty International, Helsińska Fundacja Praw Człowieka i Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia wzywają przedstawicieli organów władzy ustawodawczej i wykonawczej do uszanowania zasad stanowiących filar demokratycznego państwa prawa oraz do podniesienia poziomu debaty publicznej. Wzywamy do rozważnego stanowienia prawa, poprzedzonego rzetelną dyskusją i konsultacjami, zarówno w przedmiocie ustaw regulujących funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości w Polsce, jak i wszystkich kolejnych aktów prawnych mających wpływ na realizację zasad i wartości wyrażonych w Konstytucji RP.
