Konflikt między Unią Europejską a Polską o praworządność zaostrza się. 7 października Trybunał Konstytucyjny orzekł, że niektóre przepisy Traktatu o Unii Europejskiej są niezgodne z polską Konstytucją i zakwestionował uprawnienia TSUE do orzekania w sprawie niezależności sądownictwa w Polsce. Publikujemy opinię prawną na temat skutków prawnych tego orzeczenia pisze w swojej analizy dr hab. Piotra Bogdanowicza, członek Zespołu Ekspertów Prawnych Fundacji Batorego.

Orzeczenie TK w sprawie o sygn. akt K 3/21 nie wywołuje skutków prawnych i jest rażącym naruszeniem prawa unijnego.
Zgodnie z zasadą pierwszeństwa stosowania prawa unijnego względem prawa krajowego, w tym rangi konstytucyjnej, sądy powinny pomijać rozstrzygnięcie TK. Niestosowanie się przez sędziów do orzeczenia TK nie może być podstawą jakichkolwiek sankcji natury dyscyplinarnej.

W wyniku rozstrzygnięcia TK Komisja Europejska może wszcząć postępowanie przed TSUE w sprawie uchybienia przez Polskę jednemu z zobowiązań ciążących na mocy Traktatów (art 258 TFUE). Rozstrzygnięcie TK może również skłonić Komisję Europejską do uruchomienia mechanizmu ochrony budżetu Unii (tzw. mechanizmu warunkowości). Po wydaniu orzeczenia przez TK przesłanki do uruchomienia ww. mechanizmu są spełnione. Rozstrzygnięcie TK może mieć również wpływ na ocenę przez Komisję polskiego Krajowego Planu Odbudowy.