Publikujemy zapis końcowego fragmentu zdania odrębnego sędziego Piotra Pszczółkowskiego do wyroku w sprawie K 3/21. Całość w formie nagrania video przedstawimy w Monitorze później. Zapis ten jest transkrypcją wypowiedzi sędziego po ogłoszeniu wyroku i uzasadnienia, nie jest więc dokumentem oficjalnym. Stanie się nim dopiero po publikacji wyroku w Dzienniku Ustaw i zamieszczeniu w Interrnetowym Portalu Orzeczeń Trybunału.
Piotr Pszczółkowski
końcowe wnioski zdania odębnego:
Jeśli chodzi o skutki wyroku. Uważam, że po opublikowaniu niniejszego wyroku w Dzienniku Ustaw nie dojdzie oczywiście do uchylenia obowiązywania zakwestionowanych przez Prezesa Rady Ministrów przepisów Traktatu o Unii Europejskiej. Brak takiego skutku wynikać będzie ze specyfiki przedmiotu kontroli, wszak wypowiedzenie umowy międzynarodowej ratyfikowanej po uzyskaniu zgody wyrażonej w trybie przewidzianym w art. 90 Konstytucji […] wymagałoby zastosowania analogicznej procedury.
Wreszcie, wyrok w sprawie niniejszej nie prowadzi do uchylenia czy też unieważnienia orzeczeń TSUE. Wyroki Trybunału Konstytucyjnego nie mają bowiem mocy derogowania, kasowania wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ani uchylania przyjętych przez TSUE wykładni prawa Unii. W konsekwencji w polskim, wewnętrznym porządku prawnym nadal będą funkcjonowały zakwestionowane przez Prezesa Rady Ministrów przepisy Traktatu w rozumieniu orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w szczególności artykuł 19, który zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia skutecznej ochrony prawnej.
Zarówno wniosek Prezesa Rady Ministrów, jak i wyrok Trybunału Konstytucyjnego zmierzają do wywołania skutku wewnętrznego w postaci uniemożliwienia sądom stosowania wykładni przepisów Unii Europejskiej ustanowionych przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej […]
Raz jeszcze powtórzę, że Trybunał Konstytucyjny nie ma kompetencji formułowania wobec sądów wiążących prawnie wytycznych co do sposobów wykonania jego wyroku. To sądy rozstrzygają ostatecznie o skutkach wyroków trybunalskich uwzględniając treść artykułu 190 ust 1, 3 i 4 Konstytucji.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie może rownież pozbawić sądów kompetencji do skorzystania z reguły walidacyjnej ujętej w art. 91 ust. 2 Konstytucji, zgodnie z którą umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą, wyrażoną w ustawie, ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.
Obawiam się natomiast ryzyka nadużywania wyroku Trybunału Konstytucyjnego wydanego dzisiaj, w celu wywołania efektu mrożącego na sędziów, poprzez inicjowanie postępowań dyscyplinarnych.
Podsumowując: w wymiarze prawno-międzynarodowym niniejszy wyrok Trybunału Konstytucyjnego prowadzi jedynie do petryfikacji stanu pewnego naruszenia prawa międzynarodowego, polegającego na uchybieniu przez Polskę zobowiązaniom, jakie ciążą na niej z mocy traktatów unijnych. Takim zobowiązaniem jest też powzięcie przez państwo członkowskie środków, które zapewnią wykonanie wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Z kolei w wymiarze wewnętrznym wyrok będzie prowadził do dalszego pogłębienia chaosu prawnego, co należy ocenić negatywnie z puntu widzenia standardów wynikających z artykułu 2 Konstytucji.
Moim zdaniem, konstytucyjnie trafniejszym sposobem wyjścia z sytuacji byłoby podjęcie działań legislacyjnych w celu dostosowania treści polskich ustaw regulujących ustrój władzy sądowniczej i status prawny sędziów do unijnego standardu skutecznej ochrony prawnej. Takie działania nie tylko przywróciłyby stan poszanowania art. 19 Traktatu, ale także przyczyniłyby się do rzeczywistej realizacji standardów konstytucyjnych, w tym rzetelnej procedury powoływania sędziów, a w efekcie prawa każdego obywatela do rozpoznawania jego sprawy przez niezależny, niezawisły i bezstronny sąd ukształtowany zgodnie z obowiązującym prawem.
