Europejski Trybunał Praw Człowieka zakomunikował rządowi polskiemu kolejne pięć spraw związanych z naruszeniem prawa do sądu i nadał sprawom dotyczącym zmian w polskim wymiarze sprawiedliwości status pilnych. Skargi dotyczą m. in. sędziów Łukasza Bilińskiego i Pawła Juszczyszyna oraz prokuratora Waldemara Pionki.

Przedmiotem skargi sędziego Łukasza Bilińskiego jest niezgodne z prawem przeniesienie go z wydziału karnego do wydziału rodzinnego przez sędziego Macieja Miterę, wyznaczonego na Prezesa Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia przez Ministra Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobro. Krajowa Rada Sądownictwa w lipcu 2019 r. szybko oddaliła odwołanie sędziego Łukasz Bilińskiego od decyzji Macieja Mitery (który jest także członkiem Rady), a na gruncie wprowadzonych do ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa zmian, od takiej uchwały KRS nie przysługuje prawo odwołania do sądu.

W takich warunkach sędzia Łukasz Biliński wniósł skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu wobec pozbawienia go prawa do sądu i możliwości zbadania zasadności uchwały Krajowej Rady Sądownictwa.

Obecnie Trybunał, który zdecydował o rozpoznawaniu skargi w pilnym trybie, zadał rządowi polskiemu pytania dotyczące okoliczności przymusowego przenoszenia sędziego, z których jak się wydaje najistotniejsze i fundamentalne znaczenie (kwestia ta nie pojawiała się dotąd w sprawach innych sędziów skarżących się do ETPCz) ma pytanie o prawo podmiotowe sędziów do ochrony i poszanowania ich indywidualnej niezależności w wykonywaniu urzędu i orzekaniu.

Potwierdzenie istnienia takiego prawa pozwoliłoby na obronę wszystkim tym sędziom, którzy poprzez postępowania dyscyplinarne i inne działania (jak właśnie przenoszenie, pozbawianie funkcji) represjonowani są za swoje orzecznictwo czy działalność publiczną.

Trybunał pyta również polski rząd, czy uważa, że obecna Krajowa Rada Sądownictwa spełniała wymogi niezawisłości i bezstronności określone w art. 6 ust. 1 Konwencji i dlaczego skarżący pozbawiony został prawa do przedstawienia swojego stanowiska na posiedzeniu przed Krajową Radą Sądownictwa (sędzia nie został wysłuchany pomimo, że o to wnosił i nie wpuszczono na posiedzenie jego pełnomocników, pomimo iż zgłosili się do KRS w dniu posiedzenia).

Sędziego w postępowaniu przed Trybunałem reprezentują adwokaci Małgorzata Mączka-Pacholak i Mikołaj Pietrzak.

Więcej o tej sprawie: https://hudoc.echr.coe.int/fre?i=001-210092…

Sędzia Paweł Juszczyszyn w listopadzie 2019 roku, w czasie delegacji do Sądu Okręgowego w Olsztynie, rozpatrzył apelację od wyroku wydanego przez sędziego Sądu Rejonowego w Lidzbarku Warmińskim, nominowanego na podstawie uchwały upolitycznionej KRS. Sędzia podjął działania w celu sprawdzenia, czy sąd niższej instancji był niezawisły w świetle prawa UE.

W odpowiedzi na to Minister Sprawiedliwości odwołał sędziego z delegacji. Wszczęto też postępowanie dyscyplinarne, zarzucając Pawłowi Juszczyszynowi naruszenie godności urzędu sędziego. Został zawieszony w czynnościach orzeczniczych przez prezesa swego sądu, Macieja Nawackiego, który był jednocześnie członkiem KRS. Sprawa trafiła do Izby Dyscyplinarnej pomimo argumentów o braku niezależności i bezstronności tego organu. Decyzja sędziego Nawackiego została przez nią pierwotnie uchylona, ale po zażaleniu sędzia Juszcyszyn został zawieszony w obowiązkach służbowych z zawieszeniem wynagrodzenia o 40% na czas zawieszenia.

W skardze do ETPCz sędzia, powołując się m.in. na prawo do rzetelnego procesu, prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego podnosi m.in., że nie zapewniono mu dostępu do niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego na mocy prawa, gdyż ID nie jest takim sądem. Wskazuje też, że decyzje ID godzą w jego dobre imię zawodowe, a nałożone na niego środki miały na celu zniechęcenie sędziów do kontroli prawidłowości powołania sędziów, zaś obniżenie jego wynagrodzenia o 40% za czas trwania postępowania, które nie jest ograniczone w czasie, stanowiło nieproporcjonalną ingerencję w jego prawa majątkowe.

Sprawa sędziego Juszczyszyna prowadzona jest w ramach Programu Spraw Precedensowych Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, a skarżącego w postępowaniu przed ETPC reprezentuje dr Piotr Kładoczny.

Trzecia sprawa, związana z tzw. reformą wymiaru sprawiedliwości, ale i z osobistym zaangażowaniem ministra Zbigniewa Ziobry, ścigającego wszystkich, którzy nie chcieli przyznać, że lekarz przyczynił się do śmierci jego ojca, to prokurator Waldemar Pionka, z Ostrowca Świętokrzyskiego, zawieszony przez Izbę Dyscyplinarną SN w ramach postępowania dyscyplinarnego i karnego za rzekome błędy w oświadczeniu majątkowym (powstały na tle konfliktu z żoną). Waldemar Pionka zarzuca Polsce, że postępowanie przed ID łamało jego prawo do sądu, a postępowania dyscyplinarne i zarzuty karne służą do nękania go.

Więcej o tej sprawie PIONKA v. POLAND (coe.int)