Funkcjonariusze Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego indagowali w Świętokrzyskim Centrum Inicjatyw Społeczno-Kulturalnych o jedno z wydarzeń. RPO pyta o tę sprawę Mariusza Kamińskiego, ministra spraw wewnętrznych i administracji oraz koordynatora służb specjalnych.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócili się przedstawiciele Świętokrzyskiego Centrum Inicjatyw Społeczno-Kulturalnych. Po dwóch tygodniach od zorganizowania przez nich 11 października 2020 r. w Ostrowcu Świętokrzyskim wydarzenia pod nazwą „Ostrowiecka Żywa Biblioteka” – realizowanego w ramach Programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG – w siedzibie Centrum pojawili się funkcjonariusze ABW (o czym pisały także media).
Indagowali organizatorów, a także uczestników, na temat organizacji tego wydarzenia. W odczuciu tych osób, działania miały charakter nieuzasadnionej presji o charakterze „mrożącym” w stosunku do osób zajmujących się problematyką praw człowieka, a zatem miały charakter polityczny, niespowodowany żadnymi względami bezpieczeństwa państwa.
Mając na uwadze konstytucyjne i ustawowe powinności RPO i kierując się troską o przestrzeganie praw i wolności obywatelskich, zastępca Rzecznika Stanisław Trociuk wystąpił w tej sprawie do ministra Mariusza Kamińskiego.
Poprosił o wyjaśnienia dotyczące powodów i przesłanek prawnych działań funkcjonariuszy ABW. Spytał też, czy w odniesieniu do „Ostrowieckiej Żywej Biblioteki” prowadzone jest postępowanie wyjaśniające lub przygotowawcze, a jeśli tak, to jaki jest jego stan.
Biorąc pod uwagę, że wiadomości te mogą choćby w części podlegać ochronie przewidzianej w ustawie o ochronie informacji niejawnych, Stanisław Trociuk poprosił o przesłanie tego rodzaju informacji do kancelarii tajnej Biura RPO.
Wystąpienie do MSWiA,3.11.2020Interpelacja nr 13435
do ministra – członka Rady Ministrów, koordynatora służb specjalnych
w sprawie działań podejmowanych przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego w związku z organizacją wydarzenia „Ostrowiecka Żywa Biblioteka” w Ostrowcu Świętokrzyskim
Zgłaszający: Bartłomiej Sienkiewicz, Kamila Gasiuk-Pihowicz, Joanna Frydrych, Aleksandra Gajewska, Klaudia Jachira, Michał Jaros, Iwona Hartwich, Joanna Mucha, Arkadiusz Myrcha, Killion Munyama, Barbara Nowacka, Paweł Olszewski, Katarzyna Osos, Agnieszka Pomaska, Cezary Tomczyk, Małgorzata Tracz, Monika Wielichowska, Anita Kucharska-Dziedzic, Joanna Scheuring-Wielgus
Data wpływu: 27-10-2020
Kielce, 25 października 2020 r.
Panie Ministrze,
w dniu 11 października 2020 r. w Ostrowcu Świętokrzyskim miało miejsce wydarzenie zorganizowane przez Świętokrzyskie Centrum Inicjatyw Społeczno-Kulturalnych pn. „Ostrowiecka Żywa Biblioteka”. Zostało ono zorganizowane w ramach cyklu „Żywa Biblioteka” realizowanego w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z funduszy EOG. Do celów „Żywej Biblioteki”, cyklu przedsięwzięć realizowanych od kilkunastu lat przez aktywistów lokalnych z różnych państw, należą: tworzenie przestrzeni dialogu i porozumienia, działanie na rzecz poszanowania praw człowieka, przekazywanie wiedzy i doświadczenia osób narażonych na dyskryminację, stereotypizację oraz uprzedzenia.
Zgodnie z relacją przekazaną przez organizatorów w dniu 22 października 2020 r. na terenie miasta Ostrowca Świętokrzyskiego podjęte zostały przez funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego działania mające na celu ustalenie okoliczności związanych z organizowanym w dniu 11 października br. wydarzeniem oraz uzyskanie informacji dotyczących jego uczestników, w tym ich życia prywatnego. Należy podkreślić, że zorganizowane jawnie, w należącym do samorządu lokalnego Ostrowieckim Browarze Kultury, przedsięwzięcie miało na celu promowanie praw człowieka i akceptację wobec inności poprzez przekazanie swojego doświadczenia. Uczestnicy pochodzili z różnych środowisk, posiadali zróżnicowane: status społeczny, wyznanie, zawód, kolor skóry, orientację seksualną, sprawność, poglądy czy wygląd. Wydarzenie przebiegło bez zakłóceń i nie podejmowano żadnej tematyki, która mogłaby naruszać porządek prawny.
Zgodnie z ustawą z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2002 r. Nr 74, poz. 676, t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 27) ABW jest agencją właściwą w sprawach ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i jego porządku konstytucyjnego. Do jej celów należą m.in. rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie zagrożeń godzących w bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz jego porządek konstytucyjny, a w szczególności w suwerenność i międzynarodową pozycję, niepodległość i nienaruszalność jego terytorium, a także obronność państwa; rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw: szpiegostwa, terroryzmu, bezprawnego ujawnienia lub wykorzystania informacji niejawnych i innych przestępstw godzących w bezpieczeństwo państwa.
W kontekście tak zakreślonych zadań ustawowych podjęcie działań przez ABW wobec organizatorów wydarzenia musi wzbudzać uzasadnione wątpliwości zarówno dotyczące ich legalności, jak i celowości oraz proporcjonalności środków stosowanych wobec obywateli, zwłaszcza mając na uwadze charakter i tematykę podejmowanej przez nich działalności społecznej, skupionej wokół szeroko pojętego promowania podstawowych praw człowieka i obywatela. Warto również podkreślić, że na terenie naszego kraju odbywało się już kilkadziesiąt podobnych wydarzeń i, zgodnie z informacjami przekazanymi przez organizatorów, w stosunku do żadnego z nich nie zostały podjęte tego rodzaju działania. Nasuwa się przypuszczenie, że działania ABW w wyżej wymienionym przypadku miały charakter nieuzasadnionej presji, o charakterze „mrożącym”, w stosunku do osób zajmujących się wyżej wymienioną problematyką, a zatem miały charakter polityczny, niespowodowany żadnymi względami bezpieczeństwa państwa.
W związku z powyższym wnoszę o udzielenie informacji w następujących kwestiach:
Na jakiej podstawie faktycznej i prawnej podjęte zostały działania ABW wobec organizatorów wydarzenia „Ostrowiecka Żywa Biblioteka”?
Czy i jakie działania organizatorów wydarzenia „Ostrowiecka Żywa Biblioteka” wymagały ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i jego porządku konstytucyjnego?
Czy wobec organizatorów wydarzenia „Ostrowiecka Żywa Biblioteka” toczy się jakiekolwiek postępowanie ABW, a jeżeli tak, to na jakiej podstawie i w związku z jakimi działaniami?
Mając na uwadze powyższe argumenty, interpelacja jest w pełni uzasadniona.
Z wyrazami szacunku
Bartłomiej Sienkiewicz
Poseł na Sejm RP
Od Redakcji Monitora Konstytucyjnego:
W Ostrowieckiej Żywej Bibliotece wzięli udział pochodzący z Bangladeszu Mahbub Siddique-Olesiejuk, radny Rady Dzielnicy Włochy w Warszawie, Daniel Dziewita, autor książki „Kiedy odchodzą…”, narracji osób dotkniętych samobójstwem, rodziny osób, które odebrały sobie życie i Mira Suchodolska, dziennikarka, która od lat zajmuje się m. in dziennikarstwem śledczym.
– Agenci ABW pytani o powód zainteresowania skromnym wydarzeniem kulturalnym odpowiedzieli, że to oni są od zadawania pytań – mówi Monitorowi Patryk Stępień, prezes ŚCISK-u. Pytali o genezę pomysłu, o kontakty, znali też niepublikowane jeszcze nigdzie (!) projekty. Rozmowę (przesłuchanie?) zakończyli dwuznacznym „do zobaczenia”.