Paremią (a nawet dwiema) KRS wyślizguje się z odpowiedzi na pytanie RPO o uchwałę wyłaniającą kandydata na rzecznika dyscyplinarnego

4.7
(7)

Krajowa Rada Sądownictwa uznała w przyjętym właśnie stanowisku (patrz niżej), że powołanie Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych nie wymaga podejmowania przez nią uchwały. Upomniał się o to zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich dr Stanisław Trociuk, który 17 stycznia zwrócił się w piśmie do Szefa Biura KRS pytając, czy taką uchwałę podjęto przed powołaniem Piotra Schaba w czerwcu 2018 r. przez Ministra Sprawiedliwości? Jeśli jej nie było, wszelkie czynności wyjaśniające i dyscyplinarne rzecznika i jego zastępców podjęto bez wymaganej podstawy prawnej, uważał dr Trociuk. Wtedy należałoby też uznać, że rzecznik i jego zastępcy przekraczają uprawnienia, a ich działania to nadużycie władzy.

Szef Biura KRS tak odpowiedział Zastępcy Rzecznika Praw Obywatelskich:

Odpowiedź KRS, 21 stycznia 2020

 

Na stronie internetowej RPO skomentowano to następująco:

Krajowa Rada Sądownictwa nie podejmowała w 2018 r. uchwały w przedmiocie wyboru rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych i jego zastępców. Taką odpowiedź dostał z KRS Rzecznik Praw Obywatelskich, który wskazał, że prawidłowe powołanie rzecznika dyscyplinarnego wymaga takiej uchwały. Według RPO, jeśli uchwały nie było, należy uznać, że wszelkie czynności wyjaśniające i dyscyplinarne rzecznika i jego zastępców podjęto bez wymaganej podstawy prawnej. Wtedy należałoby też uznać, że rzecznik i jego zastępcy przekraczają uprawnienia, a ich działania to nadużycie władzy. […]

RPO monitoruje postępowania dyscyplinarne, czynności wyjaśniające i inne czynności rzecznika dyscyplinarnego i jego zastępców. RPO Adam Bodnar wiele razy wyrażał zaniepokojenie wszczynaniem przez nich postępowań i stawianiem zarzutów dyscyplinarnych sędziom np. za czynności orzecznicze lub za korzystanie z wolności słowa.

RPO podkreślał, że sposób wyłaniania rzeczników dyscyplinarnych w obowiązujących przepisach skonstruowano dwuetapowo. Pierwszy obejmuje wybór przez Krajową Radę Sądownictwa. Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt. 4 ustawy z 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa, Rada m.in. „wybiera rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych”.

Etap drugi to powołanie na podstawie uchwały KRS przez Ministra Sprawiedliwości. Art. 112 § 3 ustawy z 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych stanowi: „Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych oraz dwóch Zastępców Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych powołuje  Minister Sprawiedliwości na czteroletnią kadencję”.

Mimo zmiany art. 112 § 3 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (sposobu powoływania rzecznika dyscyplinarnego) dokonanej ustawą z 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym – w ustawie z 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa nie dokonano żadnych zmian w zakresie wyboru rzecznika przez Radę. Trzeba zatem uznać, że do prawidłowego powołania rzecznika dyscyplinarnego w dalszym ciągu wymagana jest stosowna uchwała KRS. […]

Jeśli bowiem rzecznicy dyscyplinarni podejmują czynności bez właściwego powołania, to należy uznać, iż działają z przekroczeniem uprawnień, a podejmowane przez nich działania stanowią nadużycie władzy.

Gdyby rzecznik dyscyplinarny został powołany bez uchwały KRS, wówczas należałoby uznać, że powołanie to było wadliwe prawnie, zaś powołany na stanowisko sędzia podejmuje czynności wyjaśniające i dyscyplinarne bez wymaganej podstawy prawnej. Co za tym idzie, wszelkie te czynności będą obciążone wadą prawną, która w sposób nieuchronny zagraża prawidłowości prowadzonych i zakończonych dotychczas postępowań.

Budzi to poważny niepokój RPO z uwagi na ochronę praw obywatelskich i poszanowanie podstawowych reguł demokratycznego państwa prawa (art. 2 Konstytucji).

Jakby w odpowiedzi na tę opinię, opublikowaną na internetowej stronie Rzecznika Praw Obywatelskich, w ostatnim dniu stycznia Krajowa Rada Sądownictwa przyjęła dokument pn. Stanowisko”, które publikujemy, a następnie opatrzymy krótkim komentarzem:

STANOWISKO KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z 31 stycznia 2020 r. dotyczące trybu wyboru Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych oraz Zastępców Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych

Krajowa Rada Sądownictwa stwierdza, że zgodnie z art. 112 § 3 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, obowiązującym z dniem 3 kwietnia 2018 r. Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych oraz dwóch Zastępców Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych powołuje Minister Sprawiedliwości na czteroletnią kadencję, w procedurze wyboru Rzecznika Dyscyplinarnego i jego dwóch Zastępców nie znajduje zaś zastosowania przepis art. 3 ust. 2 pkt 4 i art. 6 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, zgodnie z którym Rada wykonywała inne zadania określone w ustawach, a w szczególności wybierała rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych.

Zgodnie z utrwalonym i powszechnie akceptowanym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego i sądów (m.in. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 lipca 2003 r. P 31/02 OTK-A 2003/6/58) akt późniejszy uchyla moc obowiązującą aktu wcześniejszego – w razie sprzeczności między przepisami różnych ustaw, w wypadku gdy późniejsze nie uchylają w wyraźny sposób wcześniejszych, ma zastosowanie reguła kolizyjna lex posterior derogat legi priori. O mocy obowiązującej przepisu nie decyduje okoliczność, w jakim akcie prawnym przepis ten został zamieszczony, lecz jego treść i istota. Zniesienie obowiązywania określonej regulacji prawnej może nastąpić zarówno przez jej wyraźne uchylenie jak też i wskutek wydania aktu późniejszego, który – jako późniejszy – wyłącza stosowanie aktu wcześniejszego.

Zgodnie z ogólną zasadą prawa intertemporalnego w razie wątpliwości, czy należy stosować ustawę dawną czy nową, pierwszeństwo ma ustawa nowa. Jest ona związana z regułą kolizyjną zawartą w paremii – lex posterior derogat legi priori, która ma zastosowanie, gdy lex posterior nie jest hierarchicznie niższa niż lex priori. Zasada ta tłumaczona jest domniemaniem, że ustawa nowa powinna być lepszym odbiciem aktualnych stosunków normatywnych, bardziej dostosowanym do aktualnego stanu prawnego. Jest ona wyrazem woli ustawodawcy powziętej później niż wola ustawodawcy, której wyrazem był wcześniejszy akt normatywny. Wprowadzenie zatem nowego brzmienia art. 112 § 3 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, którego treść i istota dotyczy wyboru Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych deroguje zatem przepis art. 3 ust. 2 pkt 4 i art. 6 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, jako stanowiące wcześniejszą regulację wyboru Rzecznika Dyscyplinarnego.

Jednocześnie Krajowa Rada Sądownictwa zauważa, że przepis art. 112 § 3 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych wprowadził całkowicie nową instytucję Zastępców Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych, która nie występowała w ustawie o Krajowej Radzie Sądownictwa. Nie zachodzą zatem żadne podstawy do kwestionowania umocowania Zastępców Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych do wykonywania czynności w postępowaniu dyscyplinarnym.

 

Komentarz Monitora:

Ponieważ autorzy Stanowiska odwołali się do dwóch starożytnych paremii, zacytujmy tu jeszcze jedną:

Legum ministri magistratus legum interpretes iudicies. – urzędnicy są sługami prawa a sędziowie jego tłumaczami

I wywiedźmy z niej wniosek, że słusznie i dobrze byłoby, gdyby kasta urzędników – członkowie władzy: ministrowie, posłowie, rzecznicy, także dyscyplinarni, poczuli się sługami prawa, tylko sługami, a nie jego panami i uznali, że to sędziowie je nie tylko wykonują, ale i interpretują.

How useful was this post?

Click on a star to rate it!

Average rating 4.7 / 5. Vote count: 7

No votes so far! Be the first to rate this post.

0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Powiadom o
guest

wp-puzzle.com logo

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

0 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments