Stowarzyszenie ACA-Europe z dużym zaniepokojeniem odnotowuje doniesienia prasowe o nowej inicjatywie ustawodawczej Parlamentu RP dotyczącej statusu prawnego sędziów. Zgodnie z nią, polskim sądom planuje się zakazać kontroli legalności powoływania sędziów. Naruszenie tego zakazu będzie skutkować sankcjami dyscyplinarnymi do kary złożenia sędziego z urzędu włącznie.

Stowarzyszenie ACA-Europe podkreśla, iż niezawisłość sądów jest integralną częścią prawa do skutecznej ochrony sądowej oraz podstawowego prawa do rzetelnego procesu sądowego. Ma ona pierwszorzędne znaczenie jako gwarancja ochrony praw obywateli, jak również ochrony praworządności i innych wspólnych wartości europejskich.

Zgodnie z orzecznictwem zarówno Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, jak i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, niezależność sądu zależy również od sposobu mianowania jego członków. Niezawisłość i bezstronność sądów zakłada zatem takie zasady powoływania sędziów, które nie pozostawiają żadnych uzasadnionych wątpliwości co do braku niezależności sądu i jego bezstronności w odniesieniu do sprzecznych interesów w postępowaniu przed nim. W swoim wyroku z dnia 19 listopada 2019 r. Trybunał Sprawiedliwości UE wielokrotnie podkreślał uprawnienia i obowiązki sądów w zakresie kontroli i podejmowania decyzji w tych kwestiach. Zakaz kontroli sądowej nad niezależnością sądów i legalnością mianowania sędziów jest z tym wyraźnie sprzeczny. Z drugiej strony jest on również sprzeczny z zasadą niezawisłości sądownictwa, jak również z zasadą praworządności i wymogiem skutecznej ochrony prawnej.

Stowarzyszenie ACA-Europe wzywa tych, którzy ponoszą odpowiedzialność w Polsce, do powstrzymania się od działań przeciwko niezależności sądów oraz od nadużywania procedur dyscyplinarnych wobec sędziów w celu tłumienia niepożądanych opinii.

Lipsk, 20 grudnia 2019 r.