HFPC wydała 31 sierpnia stanowisko w związku z informacjami prasowymi na temat na temat działalności Policji wobec przedstawicieli organizacji pozarządowych i partii opozycyjnych w trakcie ostatnich protestów społecznych. Z opublikowanych dziś informacji wynika, że w trakcie protestów pod Sejmem 21 lipca Policja miała obserwować jednego z polityków partii opozycyjnej (Ryszarda Petru) oraz dwóch przedstawicieli organizacji pozarządowej.

STANOWISKO HFPC

W związku z informacjami prasowymi na temat działalności Policji w trakcie ostatnich protestów społecznych wobec przedstawicieli opozycji politycznej oraz uczestników manifestacji, w tym przedstawicieli organizacji społeczeństwa obywatelskiego, Helsińska Fundacja Praw Człowieka zwraca uwagę, że jest to kolejna niepokojąca praktyka Policji w ciągu ostatnich miesięcy, która może ingerować w prawa i wolności jednostek, takie jak prawo do prywatności czy wolność słowa, w kontekście korzystania z wolności zgromadzeń.

Policja tłumaczy prowadzenie obserwacji wobec danych osób w dwojaki sposób. W przypadku obserwacji posła R. Petru celem działań Policji miała być ochrona jego bezpieczeństwa. Policja nie wskazuje jednak, czy był on poinformowany o takiej ochronie ze strony funkcjonariuszy lub czy o taką „ochronę” wnosił. Fakt bycia obserwowanym w trakcie demonstracji nie podnosi poczucia bezpieczeństwa — zarówno wśród manifestujących, jak i polityków. Może skutkować natomiast decyzją o zaprzestaniu niektórych aspektów działalności publicznej. To z kolei w bezpośredni sposób zaburza z jednej strony procesy polityczne zachodzące w wolnym demokratycznym państwie, a z drugiej strony może mieć poważne konsekwencje dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i jego zdolności do kontrolowania działań władzy.

Zgodnie z informacjami Policji obserwacja W. Kinasiewicza i T. Jakrzewskiego z ruchu „Obywatele RP” była podyktowana tym, iż deklarowali oni, że „podejmowane przez nich działania mogą naruszać obowiązujący porządek prawny”. Pragniemy podkreślić, że zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka organizacje społeczeństwa obywatelskiego wypełniają w demokratycznym państwie m.in. rolę tzw. „publicznego stróża” i w związku z tym podlegają szczególnym gwarancjom ochronnym (zob. m.in. wyrok ws. TASZ p. Węgrom). Jak podkreślono w Rezolucji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z 2016 r. dotyczącej wzmocnienia ochrony i roli obrońców praw człowieka, organy państwa są zobowiązane zapewnić tym organizacjom takie warunki funkcjonowania, które umożliwią im swobodną realizację zadań statutowych, a w szczególności powinny powstrzymać się od nieuzasadnionej inwigilacji tzw. trzeciego sektora (pkt. 6.6).

W związku z powyższym Helsińska Fundacja Praw Człowieka apeluje o rozwagę w stosowaniu jakichkolwiek metod pracy Policji, które mogłyby nadmiernie ingerować w działania zarówno przedstawicieli opozycji, jak i społeczeństwa obywatelskiego, stanowczo sprzeciwia się używaniu wobec tych grup nieuzasadnionych technik inwigilacyjnych i jednocześnie wyraża gotowość do zapewnienia pomocy prawnej osobom, których prawa zostały w ten sposób naruszone. Fundacja pragnie również przypomnieć, iż na sposób prowadzenia czynności obserwacji (art. 15 ust. 1 pkt 5a ustawy o Policji), przysługuje zażalenie do miejscowo właściwego prokuratora (art. 15 ust. 7).

W imieniu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka,

Damuta Przywara