7 listopada Sąd Najwyższy odwiedził Kees Sterk, Prezes ENCJ (Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa). W ramach wizyty odbyło się spotkanie prezesa ENCJ z pierwszą prezes SN, prof. Małgorzatą Gersdorf oraz z kierownictwem Sądu. Jak podaje komunikat SN, „podczas spotkania omawiano zagadnienia dotyczące sądownictwa i praworządności w Polsce”.
Przy okazji tego spotkania należy przypomnieć Deklarację Warszawską z 2016 roku oraz list Keesa Sterka do Marszałka Sejmu i szefowej Kancelarii Sejmu z sierpnia 2018 w sprawie publikacji list poparcia dla kandydatów na członków Krajowej Rady Sądownictwa (ang.)
DEKLARACJA WARSZAWSKA, dotycząca przyszłości wymiaru sprawiedliwości w Europie
24 członków i 15 obserwatorów ENCJ spotkało się w Warszawie na Zgromadzeniu Ogólnym między 1 a 3 czerwca 2016 r. Status pełnoprawnych członków Sieci uzyskały dwie greckie naczelne rady sądownictwa.
Tematem przewodnim Zgromadzenia Ogólnego była przyszłość wymiaru sprawiedliwości w Europie.
Mając na uwadze, że Europejska Sieć Rad Sądownictwa:
(i) stworzyła grupy dialogowe w celu umożliwienia swoim członkom i obserwatorom opracowanie praktycznych rozwiązań najpilniejszych problemów w obszarze niezależności i odpowiedzialności ich sądownictwa;
(ii) określiła elementy, które są niezbędne dla odpowiedniej jakości procesu decyzyjnego i będzie dążyć do wskazania wyznaczników jakości sądownictwa i wymiaru sprawiedliwości, które pomogą w dokonaniu oceny pomiaru jakości funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, w celu jej poprawienia w całej Unii Europejskiej oraz w państwach mających status kandydatów do członkostwa w Unii;
(iii) ustanowiła najlepsze praktyki w zakresie zaangażowania przedstawicieli środowisk pozasądowych oraz społeczeństwa obywatelskiego w pracach Rad Sądownictwa i równorzędnych im organów, jak również w zakresie zaangażowania Rad Sądownictwa w proces finansowania poszczególnych systemów sądownictwa w Europie.
Członkowie i obserwatorzy Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa zgromadzeni w Warszawie w dniach 1-3 czerwca 2016 r. niniejszym oświadczają, że:
1. Rada Sądownictwa (lub równoważny jej organ zarządzający) powinna być zaangażowana w proces oceny jakości wymiaru sprawiedliwości poprzez:
(1) określenie ram jakościowych, które określać będą wyznaczniki uwzględniające kryteria oszacowania i oceny jakości sprawowanego wymiaru sprawiedliwości;
(2) zdefiniowanie metod, za pomocą których jakość procesu podejmowania decyzji w sądach może być zachowana na stałe, oceniana i ulepszana;
(3) opracowanie i wdrożenie dobrych praktyk, które zwiększają zaufanie obywateli do wymiaru sprawiedliwości; i wreszcie
(4) zapewnienie, że systemy te nie będą kolidowały z niezawisłością poszczególnych sędziów, niezależnością sądownictwa, czy też systemu wymiaru sprawiedliwości.
2. Skład Rad Sądownictwa i równoważnych im organów powinien obejmować także członków wywodzących się spoza sądownictwa, co byłoby odzwierciedleniem różnorodności społeczeństwa. Członkowie nie będący przedstawicielami sądownictwa powinni spełniać te same standardy uczciwości, niezależności i bezstronności jak sędziowie, ale zarazem nie powinni to być politycy, w tym Minister Sprawiedliwości. Członkowie pochodzący spoza sądownictwa powinni mieć taki sam status i prawo głosu jak członkowie wywodzący się z niego.
4. Tworzenie budżetu dla wymiaru sprawiedliwości powinno być w wymiarze systemowym i praktycznym wolne od niestosownych nacisków politycznych tak, by sądy były finansowane na podstawie obiektywnych i przejrzystych kryteriów. Rada Sądownictwa (lub równoważny jej organ) powinna być ściśle zaangażowana na wszystkich etapach procesu budżetowego, zaś sądy muszą być wyposażone w środki na poziomie zapewniającym efektywne i skuteczne funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości. Priorytety budżetowe winny być określane we współpracy ze stosownymi organami sądownictwa i na podstawie przejrzystych kryteriów, a zarazem nie powinny same z siebie stanowić kryterium stosowania określonych procedur sądowych.
5. ENCJ liczy na szybką modernizację systemów wymiaru sprawiedliwości w Europie w świetle rozwoju Internetu, sądownictwa online i innych technologii internetowych mających na celu przyspieszenie sprawowania wymiaru sprawiedliwości na rzecz obywateli XXI wieku.
6. W odniesieniu do rozwoju sytuacji w Polsce, ENCJ podkreśla znaczenie konieczności poszanowania przez władzę wykonawczą niezależności sądownictwa, jak również podejmowania reform wymiaru sprawiedliwości jedynie po uprzedniej rzetelnej konsultacji z Radą Sądownictwa i samymi sędziami.
7. ENCJ jest coraz bardziej zaniepokojona podejściem rządu Turcji do kwestii przenoszenia, zawieszania, usuwania i prowadzenia postępowań wobec sędziów. Wzywa władzę wykonawczą i turecką Radę Sądownictwa, by w pełni uwzględniały zasadę, że sędziowie są nieusuwalni oraz że powinni być przenoszeni lub degradowani jedynie w okolicznościach przewidzianych prawem, w następstwie przejrzystego postępowania przeprowadzonego przez niezależny organ, którego orzeczenia będą mogły podlegać zaskarżeniu lub kontroli instancyjnej.
8. ENCJ będzie nadal monitorować rozwój sytuacji w Polsce i Turcji, aby zapewnić przestrzeganie podstawowych zasad leżących u podstaw niezależności sądownictwa.
In a letter dated 8 August the ENCJ Board called upon the Polish Parliament, the Sejm, to make the support lists of the judicial members of the KRS publis as has been ordered by the Supreme Administrative Court of Poland in a recent judgement. The Executive Board of the ENCJ is of the opinion that it is of essential importance that the lists will be published as soon as possible. See the letter dated 8 August 2019 and the position paper of the Executive Board of last year.
This is the text of the letter addressed to the speaker of the Sejm and the head of the chancellery:
Dear Madam, Sir,
The ENCJ has been following the developments in relation to the judicial reforms in Poland very closely. As you may be aware the ENCJ felt that it had no other option but to suspend the membership of the Krajowa Rada Sadownictwa in September 2018.
The ENCJ considered that judges in a judicial council should be elected by their peers. Although, non-compliance with this standard does not automatically imply that a council is not independent from the executive, in the case of the Polish Council the ENCJ Board found so many additional circumstances that it reached the conclusion that the KRS is no longer independent from the executive. These circumstances included the fact that in the selection process of the judicial members of the KRS the lists of supportive judges have not been made public, and so it cannot be checked whether the list consists primarily of judges seconded to the Ministry of Justice, or of the same 25 judges for every candidate. Even after the request of the Board of the ENCJ, the judicial members of the KRS have not published the list of supporting judges themselves, they have however, provided the ENCJ with a list showing the number of judges they were supported by.
The Board of the ENCJ understands that the publication of the support lists of the judicial members of the KRS has been ordered by the Supreme Administrative Court of Poland in a recent judgement that is now enforceable. The Executive Board of the ENCJ is of the opinion that it is of essential importance
that the lists will be published as soon as possible, and calls upon you, to do so.
For further reference I attach the position paper of the ENCJ Executive Board of August 2018 in which it recommends the suspension of the Krajowa Rada Sadownictwa from the ENCJ.
On behalf of the ENCJ Executive Board
Yours sincerely,
Kees Sterk,
President of the ENCJ
Od Redakcji: We wrześniu 2018 KRS została zawieszona w prawach członka ENCJ
