Serwis internetowy Rzecznika Praw Obywatelskich podał 11 lutego, że sąd w Amsterdamie odmówił wykonania Europejskiego Nakazu Aresztowania wystawionego przez sąd polski.
To pierwsza taka decyzja, podjęta przez sąd innego państwa członkowskiego Unii po przeprowadzeniu pełnego „testu LM”, zgodnie z orzecznictwem TSUE (C-216/18 LM; C-354/20 i 412/20 L i P). Rzecznik Praw Obywatelskich wielokrotnie ostrzegał przed takim rozwojem zdarzeń.
Rubikon został przekroczony. Jeszcze dwa tygodnie temu, 27 stycznia, amsterdamski sąd zgodził się na wykonanie polskiego ENA – jednak w tamtym przypadku chodziło o wykonanie już wcześniej orzeczonej kary pozbawienia wolności. Obecna decyzja dotyczy osoby, przeciwko której w Polsce miałby się toczyć proces karny. Sąd holenderski ocenił, że nie miałaby ona zagwarantowanego rzetelnego procesu.
Odmowa opiera się na połączeniu ogólnych ustaleń i okoliczności odnoszących się do konkretnego przypadku. Amsterdamski sąd uznał, że sędziowie, którzy mieliby orzekać w sprawie karnej, nie będą mogli tego robić swobodnie, także z powodu zagrożenia postępowaniem dyscyplinarnym.
A w sądzie w Poznaniu, który ma orzekać w tej sprawie, już toczy się postępowanie dyscyplinarne przeciwko co najmniej dwóm sędziom, w tym prezesowi sądu. O ich odpowiedzialności może orzekać Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego, której niezawisłość i bezstronność nie jest zagwarantowana, a sam SN uznał, że nie jest ona sądem.
Sąd holenderski wskazał także, że dialog z sądem polskim miał ograniczoną przydatność. Na szereg przekazanych pytań, sąd nie udzielił odpowiedzi wcale, nie udzielił jej w pełni lub nie udzielił jej w sposób jasny. Sprawa poszukiwanego Polaka wzbudziła ponadto duże zainteresowanie polityków i mediów w Polsce. Została wymieniona w piśmie Prokuratury Krajowej, którym nakazywano prokuratorom w Polsce przeprowadzenie szczególnej analizy ENA wydanych przez władze holenderskie w celu ustalenia powodów odmowy wydania osób poszukiwanych do Holandii.
W konsekwencji amsterdamski sąd uznał, że braki systemowe w Polsce będą miały rzeczywisty wpływ na proces sądowy osoby poszukiwanej, wobec czego nie można jej zapewnić rzetelnego procesu karnego przed niezawisłych sądem.
Sąd w Amsterdamie dokonując ustaleń, korzystał także z materiałów społeczeństwa obywatelskiego: w tym portali https://ruleoflaw.pl/, https://verfassungsblog.de/, stowarzyszeń sędziowskich. Ich praca i rzetelna dokumentacja nie idą na marne.
